Beveiliging tegen drone-aanval in Nederland 'niet waterdicht'
Vanmorgen is na 24 uur eindelijk het vliegverkeer op vliegveld Gatwick bij Londen hervat. Zelfs het leger moest eraan te pas komen. Het probleem? Drones.
Het vliegverkeer op het vliegveld werd woensdagavond stilgelegd nadat er drones waren gezien die rondcirkelden in de buurt van de start- en landingsbanen. Telkens als de luchtverkeersleiding dacht dat de situatie veilig was en de start- en landingsbaan vrij wilde geven, verschenen ze weer. Duizenden reizigers strandden op het op één na drukste vliegveld van het land, na London Heathrow.
No-fly-zones
Er zijn zogeheten no-fly-zones bij vliegvelden, die standaard in de software van drones worden geprogrammeerd. In zo'n zone zou de drone dus automatisch moeten weigeren.
Maar dat blijkt niet waterdicht. Ook in Nederland niet, zo is te zien in onderstaande video waarin drones opstijgen in de buurt van Schiphol. Jaarlijks worden er tientallen drones gespot in Nederlandse no-fly zones. Vorig jaar waren er zes bijna-botsingen.
Pril stadium
"Het is nu allemaal in een pril stadium. Eerste stap is detectie, dat je weet waar een drone is en wat er gebeurt. Daar zijn systemen voor en proeven mee gedaan. Grote luchthavens hebben dat soort systemen nog niet operationeel. Ze hebben lang gedacht: het loopt wel los", zegt drone-expert Wiebe de Jager.
Op de vraag hoe de drones op te sporen zijn, zegt De Jager: "Het hangt af van het systeem. Soms kan je de locatie zien. Maar bij sommige drones kan je die functie uitzetten. Het vliegbereik is een paar kilometer, dus dat is al gauw een groot zoekgebied. Een drone hoeft niet per se een bestuurder te hebben. Je kan de route ook van tevoren programmeren."
Breder probleem
"Het probleem is breder dan bij luchthavens. Ook bijvoorbeeld voetbalwedstrijden of kerncentrales kunnen bedreigd worden door drones, als iemand verkeerde ideeën heeft. Het is niet moeilijk om een drone een handgranaat of andere gevaarlijke spullen mee te geven. Iemand met een verkeerd idee kan dat doen", legt De Jager uit.
Verbieden is volgens hem geen goed idee. "Dat is vaak een primaire reactie. Recent werd een verbod geopperd voor industriële drones. Maar dat verbod slaat nergens op, want je kan ook zelf dat soort drones maken."
Reactie ministerie van Defensie
Mocht een dergelijke aanval zich voordoen op een burgerluchthaven in Nederland dan zal personeel van de Koninklijke Marechaussee en de Nationale politie inspanning leveren om de dronepiloot zo snel mogelijk op te sporen en aan te houden en de drone uit de lucht te halen.
Defensie beschikt over systemen om drones op te sporen en te bestrijden. Deze systemen worden met enige regelmaat ingezet in Nederland om bijvoorbeeld evenementen te bewaken. Om veiligheidsredenen worden hierover geen verdere details gegeven. Defensie beziet de behoefte en mogelijkheden om deze capaciteit uit te breiden.
Dure keuringen voor rijbewijs 75+-bestuurders vanaf 2026 aangepast: 'Gebeuren elke dag erge ongelukken'
75 jaar of ouder en achter het stuur? Dat kan prima, maar de rijvaardigheid moet wel op peil zijn. En juist bij medische keuringen, die dat bepalen, gaat het te vaak mis: "De kwaliteit van het keuren is echt onvoldoende. Daar zijn veel klachten over."
In Nederland rijden meer dan 1 miljoen 75-plussers rond. Eens in de zoveel tijd moet deze groep automobilisten een medische keuring ondergaan om te mogen blijven rijden. Dat kan elke 5 jaar zijn, of soms al na 1 of na 3 jaar. Maar de kwaliteit van deze keuringen zijn vaak onzorgvuldig en gehaast, is de kritiek.
Keuring als verdienmodel
Coen Itz van de Vereniging van Keuringsartsen vindt dat sommige collega's te laks zijn met het keuren van oudere bestuurders, en de toetsing vooral als verdienmodel zien. "Je moet er echt even de tijd voor nemen, zoals grondig de vragenlijst doornemen. En bijvoorbeeld de bloeddruk meten, of het zicht van de bestuurder controleren."
Dat zijn essentiële zaken, benadrukt Itz. "Heel belangrijk is ook om te vragen naar iemands medicijngebruik. Dat gebeurt lang niet altijd, terwijl geneesmiddelen veel invloed kunnen hebben op je rijvaardigheid."
Slechts een fractie afgekeurd
In 2024 werd minder dan 2 procent van de 95.000 medische keuringen afgesloten met een daadwerkelijke afkeuring. De effectiviteit van het huidige systeem is dus twijfelachtig, dat erkent ook het Centraal Bureau voor de uitgifte van Rijvaardigheidsbewijzen (CBR).
Vanaf 2026 worden de richtlijnen daarom aangescherpt: keuringen moeten duidelijker, consistenter en strenger worden uitgevoerd.
Wat zijn de criteria voor het behalen van de 75-keuring?
'Fietsen zijn het probleem'
Oud-coureur Gijs van Lennep (83) is één van die senioren die nog vrijwel dagelijks achter het stuur zit: "Het probleem is toch vooral de fietsen, de e-bikes en fatbikes, noem maar op. Die houden zich aan geen enkele regel."
"Het is een kwestie van goed kijken en opletten. En als je ouder wordt, word je steeds beleefder. Dus ik geef hen vaak gewoon voorrang, ook al hoeft het niet." Met de rijervaring zit het goed bij Van Lennep. In de jaren 70 reed hij in de Formule 1, en won hij maar liefst twee keer de 24 uur van Le Mans, een jaarlijkse autorace in Frankrijk. In 1999 werd Van Lennep zelfs uitgeroepen tot de beste Nederlandse autocoureur van de eeuw.
'Verkoop je auto'
Van Lennep vraagt zich wel degelijk af of sommige leeftijdsgenoten nog wel veilig de weg op kunnen. "Een kennis vroeg me eens: 'Ken jij een arts die me ondanks mijn slechte ogen door de keuring helpt?' Ik antwoordde toen: 'Je moet gewoon je auto verkopen en een taxi nemen.' Dat werd me niet in dank afgenomen."
Zou hijzelf luisteren als iemand in zijn omgeving zou zeggen: 'Ga maar niet meer rijden, het wordt te gevaarlijk'? "Ja, daar zou ik het absoluut mee eens zijn, ik denk dat ik dat dan al lang zelf had gedaan."
'Heel klein percentage wordt eruitgehaald'
Niet iedereen denkt zo verstandig als oud-coureur Van Lennep. Keuringen van oudere chauffeurs zijn daarom nodig, vindt ook ouderenbond ANBO-PCOB: "Het verkeer moet veilig zijn, dat staat voorop", benadrukt een woordvoerder.
"Maar met de keuring zoals die nu gaat, wordt er maar een heel klein percentage risicobestuurders uitgehaald, terwijl er wel heel veel mensen heen moeten. Dat schiet niet op, op die manier waarborg je ook geen veiligheid."
Focus op oudere brokkenmakers
De ouderenbond plaatst kanttekeningen bij de focus op senioren die brokken maken: "Er gebeuren elke dag erge ongelukken, ook bij veel jongere bestuurders."
"Een goede test vinden we wel belangrijk. Niet iets waar je na 5 minuten weer buiten staat. Het is eigenlijk een belediging om mensen daarvoor te laten komen. Zoals het nu gaat worden de probleemgevallen er niet echt uitgehaald."
Standaard meer tijd per keuring en recent medicatie-overzicht
Volgens de ouderenbond is het zinvoller om niet iedere oudere bestuurder blindelings te laten aanschuiven: "De beoordeling van de rijgeschiktheid moet niet afhangen van de leeftijd van de bestuurder, maar van medische aandoeningen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden."
Vanaf 2026 worden de regels voor de keuring hoe dan ook aangescherpt. Er wordt onder meer standaard meer tijd per keuring uitgetrokken, en bestuurders moeten een recent medicatie-overzicht voorleggen.