radio LIVE
meer NPO start

Is het zanger Antoon of een computerstem? Steeds vaker kunstmatige intelligentie ingezet in muziek en daar is niet iedereen blij mee

Is het zanger Antoon of een computerstem? Steeds vaker kunstmatige intelligentie ingezet in muziek en daar is niet iedereen blij mee
Youtuber Jeffrey Wirtz laat zien hoe hij te werk gaat
Bron: EenVandaag

Is kunstmatige intelligentie een kans of een bedreiging voor de muziekindustrie? De meningen zijn erover verdeeld. De een ziet het als een toevoeging aan het creatieve proces, de ander is bang dat mensen er met zijn of haar stem vandoor gaan.

De stem van Johnny Cash die het nummer Barbie Girl zingt; de meeste mensen weten dat dit popliedje niet van de Amerikaanse countryzanger is. Hij heeft het dan ook nooit gezongen. Toch bestaat het, gemaakt met kunstmatige intelligentie. Het gebeurt steeds vaker dat de stem van een artiest op deze manier wordt gebruikt.

Met werk aan de haal

Jurist Charlotte Meidersma ziet dat onder artiesten de angst bestaat dat AI met hun werk aan de haal gaat. Maar het is niet makkelijk om inbreuk op auteursrecht te bewijzen, zegt ze. AI kopieert namelijk niet, maar baseert zich op talloze voorbeelden. "Zolang het eindproduct van iets wat door kunstmatige intelligentie is gemaakt geen inbreuk maakt op een specifiek werk van een maker hoeft dat geen juridische problemen met zich mee te brengen", legt ze uit.

Meidersma snapt dat het oneerlijk kan voelen, maar met de huidige regelgeving is er niet meteen iets aan de hand. Het is anders wanneer de AI al het werk naar een eigen server gaat kopiëren en daar een AI-programma mee getraind wordt. "Dan is dat inbreuk op het auteursrecht", zegt ze.

Bekijk ook

Muziek van Antoon

Youtuber Jeffrey Wirtz knutselt zelf ook liedjes in elkaar, soms ook met behulp van kunstmatige intelligentie. Voor het liedje 'Weg van jou' gebruikte hij de stijl van de Nederlandse zanger Antoon en liet hij ook zijn stem er op lijken. "Perfect is het nog niet hoor, ik moest alsnog mijn producer bellen om het goed te laten klinken", zegt hij.

Dat was nog zonder hulp van kunstmatige intelligentie. Daardoor wordt dat nog makkelijker: "Slimme algoritmes kunnen zelfs hele nummers bedenken, schrijven en uitvoeren met een bestaande stem. Je kunt tegenwoordig elke artiest alles laten zingen wat je wil."

'Geen bedreiging'

De vraag is wel wat Antoon en zijn manager en tevens vader Justus Verkerk daarvan vinden. "Ik begrijp wat je bedoelt", zegt die bij het zien van de videoclip van Jeffrey. "Het is een rip off, toch zie het eerder als een compliment. Als we zien dat mensen hem echt na gaan doen en daarmee zijn populariteit proberen te verzilveren, dan gaan we er wel iets tegen doen", zegt hij.

Hij ziet kunstmatige intelligentie niet als een bedreiging voor de muziek van Antoon. "Er is maar één Antoon. Er moet uiteindelijk iemand op het podium staan, dat kan je niet met AI vervangen."

Net als Photoshop

Het beschermen van de stem van een artiest tegen gebruik door AI is iets waar de manager van Antoon wel over heeft nagedacht. "We hebben gekeken of dat juridisch gezien haalbaar is, maar zijn stem is nooit precies hetzelfde. Dat is waarschijnlijk dus lastig", zegt Verkerk.

Youtuber Writz ziet het vooral als een toevoeging in het creatieve proces. "Als een tool die je als creatieveling kunt gebruiken. Ik denk dat het vergelijkbaar is met hoe fotografen zich voelden toen Photoshop uitkwam. Die dachten ook: 'Wat gaan wij nu nog doen? Nu kan iedereen ons werk doen op z'n zolderkamer'. Maar fotografen bestaan ook nog steeds."

Bekijk hier de reportage
info

Rectificatie

In een eerdere versie van dit artikel stond dat Jeffrey Wirtz voor het liedje 'Weg van jou' ook gebruik had gemaakt van kunstmatige intelligentie. Dat klopt niet en is aangepast.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant