radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Is erfpacht een oplossing om koopwoningen betaalbaar te maken? Steeds meer gemeenten onderzoeken het

Is erfpacht een oplossing om koopwoningen betaalbaar te maken? Steeds meer gemeenten onderzoeken het
Woningen in aanbouw
Bron: ANP

De uitdaging is bekend: er moeten zo snel mogelijk betaalbare woningen bij. Een oplossing is er nog niet. Verschillende bestuurders onderzoeken nu invoering van erfpacht. Gaat dat voor betaalbare huizen zorgen? "Het is droevig dat we dit moeten inzetten."

Zet een paar millennials bij elkaar en het gaat al snel over de woningmarkt en hoe moeilijk het voor starters is om nu een huis te kopen. In meer dan 40 jaar tijd stegen de huizenprijzen niet zó snel als in het afgelopen jaar. Koopwoningen werden vorige maand voor gemiddeld 4 ton verkocht.

Kopzorgen bij gemeenten

De hoge huizenprijzen bezorgen ook gemeenten kopzorgen. Hoe kunnen zij hun inwoners helpen een betaalbaar huis te vinden? Het blijkt een bestuurlijke uitdaging die vraagt om creatieve oplossingen. Verschillende bestuurders denken erover na om erfpacht in te voeren: jij koopt het huis en de hypotheek, de overheid of een stichting koopt de grond.

De gemeenten Groningen en Utrecht onderzoeken momenteel of het mogelijk is een erfpachtfonds op te zetten voor nieuwbouwwoningen. In de provincie Gelderland gaan ze een stap verder, daar willen ze een proef starten in twee gemeenten. Gedeputeerde Wonen van de Provincie Gelderland, Peter Kerris, ziet erfpacht als een instrument om woningen betaalbaar aan te bieden en betaalbaar te houden.

Bekijk ook

Stichting koopt grond

Er zijn verschillende manieren voor zo'n erfpachtconstructie. In Gelderland kijken ze naar de stichting KoopSmarter. "De stichting koopt, met garantstelling van de gemeente, de grond. De koper koopt het huis en financiert dit met een hypotheek."

Op die manier kunnen koopwoningen worden verkocht voor een prijs die lager is dan de werkelijke marktwaarde, legt hij uit. "Een huis dat bijvoorbeeld getaxeerd wordt op 400.000 euro, kan dan gekocht worden voor 280.000 euro."

Risico delen

De koper betaalt voor het gebruik van de grond een maandelijkse vergoeding: erfpacht, vergelijkbaar met de rente van een hypotheek. Als de koper het huis weer wil verkopen en de waarde is gestegen, dan wordt de winst verdeeld tussen de stichting en de koper.

Dat gebeurt naar rato, bijvoorbeeld: 70 procent is voor de koper, 30 procent is voor de stichting. Op die manier kan de stichting zichzelf in leven houden, met daarbij ook de inkomsten van de erfpacht. Wanneer een huis in waarde zakt, wordt het verlies op dezelfde manier verdeeld.

Bekijk ook

Niet nieuw

Het principe van erfpacht is niet nieuw. Amsterdam voerde het al in 1896 in. Ook woningcorporaties maakten veel gebruik van erfpacht met een andere constructie via KoopGarant.

Toch is erfpacht door de huidige crisis het laatste jaar weer onderwerp van gesprek, vertelt woningmarktdeskundige Nic Vrieselaar van de Rabobank. "Het is droevig dat we dit soort dingen mogelijk moeten inzetten omdat de huizen zo duur zijn geworden", vindt hij.

'Per saldo maak je er huizen niet goedkoper mee'

Het idee klinkt sympathiek volgens Vrieselaar, maar hij is geen fan. "Als je huur moet betalen voor de grond committeer je jezelf aan een betaling. Die erfpacht is een soort huur, waardoor je ook een lagere hypotheek kan krijgen. Per saldo maak je er huizen niet goedkoper mee. Je kan eigenlijk net zo goed meer lenen en het totaalpakket kopen."

Een ander punt dat Vrieselaar maakt is dat je als koper niet volledig mee profiteert van de prijsstijging. "Je positie op de huizenmarkt gaat erop achteruit. Over 10 jaar kan je minder huis kopen dan nu. Al is het wel een verbetering ten opzichte van huren."

Bekijk ook

Stoelendans

Het succes van zo'n noodgreep valt of staat wat Vrieselaar betreft bij de voorwaarden. "Als het inderdaad zo is dat er erfpacht bij komt kijken, heeft het weinig zin. Maar ik begrijp ook dat het voor een stichting nodig is om te kunnen blijven bestaan. Want er is ook het risico dat als de huizenprijzen dalen, zo'n stichting en dus de gemeente die garant staat, veel verlies maken. Dan is het snel klaar."

"Ik verwacht niet dat we hierdoor meer en sneller huizen kunnen bouwen. Je kunt het vergelijken met een stoelendans. Hoe je het ook wendt of keert, als de muziek stopt, zijn er te weinig stoelen."

Verschillende bestuurders onderzoeken nu invoering van erfpacht. Gaat dat voor betaalbare huizen zorgen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'
Presentator Pieter Jan Hagens tijdens zijn laatste uitzending van EenVandaag
Bron: EenVandaag

Hij was jarenlang een van de vaste gezichten van EenVandaag: Pieter Jan Hagens. Gisteren presenteerde hij het programma voor het laatst. Hij gaat met pensioen na een carrière van meer dan 40 jaar als journalist en presentator, op radio en tv.

Normaal stelt Pieter Jan de vragen, nu mochten jullie die aan hem stellen.

1. Hoe kijk je terug op je carrière?

"Ik vind dat ik een geluksvogel ben. Ik heb 43 jaar in de journalistiek gezeten en ik heb er enorm van genoten. Ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen, er is geen vak dat ik zo leuk zou vinden als dit."

"Het leuke van met pensioen gaan is dat de oude doos wordt opengemaakt. Ik heb veel verschillende dingen kunnen doen en meegemaakt, ook buiten de journalistiek. Dat komt allemaal weer naar boven. En het gevoel dat ik steeds opnieuw krijg is: wat heerlijk dat ik dat heb kunnen doen."

2. Hoe heb je de journalistiek zien veranderen?

"De journalistiek is veranderd, maar ik ben zelf ook veranderd. Ik begon bij de VARA in de jaren 80, waar ik met stevig linkse journalisten werkte. Ik dacht: zo hoort het kennelijk. Later heb ik me daar een beetje van gedistantieerd, ik vond het te activistisch. Ik vond dat de feiten meer moesten spreken."

"In deze tijd, waarin grimmige leiders opstaan en democratische vrijheden op het spel staan, denk ik juist weer: journalisten zijn er niet alleen voor de feiten, maar ook om bepaalde ideeën te beschermen. Ideeën die het fundament vormen voor onze liberaal-democratische samenleving."

3. Wat was jouw favoriete onderwerp om te presenteren, en wat het moeilijkste interview?

"Ik heb bij Buitenhof veel bijzondere mensen aan tafel gehad, met wie ik langere gesprekken kon voeren. Ik heb veel bijzondere denkers, schrijvers en politici gesproken. Die hadden vaak iets te vertellen waar ik wel wat van opgestoken heb. Vooral de Israëlische schrijver Amos Oz maakte indruk, dat was zo'n wijze man.

"Hij maakte zulke goede opmerkingen. Dat was in 2015, de aanslagen in Parijs waren toen net geweest. Hij duidde dat terrorisme op zijn manier. Hij had het erover dat terroristen geen gevoel voor humor hebben, en dat klinkt nu heel plat, maar hij vertelde dat zo raak en mooi. En ik weet ook dat veel kijkers van die uitzending hebben genoten."

"Maar ook bij EenVandaag heb ik veel spannende dingen gedaan. Ik denk meteen aan de verkiezingsdebatten. Het debat in 2023, waaruit het huidige kabinet is voortgekomen, is een van de betere debatten die ik heb geleid. Maar tegelijkertijd waren die debatten een van de moeilijkste dingen die ik heb gedaan, dat is een hele opgave."

"Het is fijn dat je dan eindeloos met collega's kan brainstormen over wat de beste opzet is. En dat je de spanning deelt: tijdens het debat hoorde ik dan de eindredacteur in mijn oortje, die net zo zenuwachtig was. Dit delen met collega's ga ik het meeste missen aan het werk. Want ook als je geen beste vrienden bent, maken ze toch een groot deel uit van je sociale leven."

Bekijk ook

4. Welke peiling had de meest verrassende uitslag voor jou?

"Ik heb niet zo'n goed geheugen voor peilingen, moet ik eerlijk zeggen. Het Opiniepanel is natuurlijk een heel goed gereedschap van EenVandaag. Maar als ik in de studio sta, ben ik bezig met het gesprek dat ik voer met de presentator van de paneluitslagen, niet met de uitslagen zelf. Ik kan die niet tegelijkertijd goed onthouden, dus weet ook niet meer welke uitslag mij het meest heeft verbaasd."

5. Hoeveel invloed heb je zelf gehad op de onderwerpen die behandeld werden? En ging dat weleens in tegen je eigen mening?

"Eigenlijk heb ik daar niet zo veel invloed op. EenVandaag is een olietanker die op koers vaart, er werkt een grote redactie. Ik kan wel meepraten en meedenken, maar ik ben geen eindredacteur. Toch heb ik zeker in interviews wel een belangrijke stem. En ook in de politieke debatten kan ik als presentator de richting van het gesprek bijsturen."

"Of de presentatie weleens tegen mijn eigen ideeën of mening in ging? Laat ik zeggen dat ik wel blij ben dat ik mezelf nu meer mag gaan uitspreken. Maar ik ben ook blij dat ik dat als journalist en presentator niet gedaan heb. Ik zou mezelf geen knip voor de neus waard vinden als ik in interviews een bepaalde politieke lijn zou voorstaan. Ik vind dat je als journalist niet te koop moet lopen met je eigen mening."

"Tegelijkertijd vind ik het gek om nu weg te gaan, omdat er zoveel gebeurt op het moment, waarvan je denkt: 'oei, waar gaat dit heen?'. In de Verenigde Staten durven wetenschappers zich niet meer uit te spreken, er zijn bezuinigingen op het hoger onderwijs, ook in Nederland. Het klimaat verandert. Daar maak ik me zorgen om. Het voelt als een grote opluchting dat ik niet geheimzinnig hoef te doen over waar ik mij zorgen om maak. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren."

"Ik heb niet de illusie dat ik daar in mijn eentje iets aan kan doen. Maar alles wat journalisten, maar ook burgers doen, is op dit terrein van belang. Wat ik daarom ook ga doen is als burger mezelf meer uitspreken. Dat kan nu ook, in ben journalist af. Misschien sluit ik me wel aan bij een politieke partij. Ik weet nog niet welke, maar ik ga het wel doen. Niet als politicus, maar gewoon als burger."

6. Wat ben je van plan om te gaan doen tijdens je pensioen?

"Ik ga eerst zeilen met mijn vrouw, een paar maanden weg. En daarna wil ik graag dingetjes doen waar ik tot nu toe niet aan toe kwam, zoals een houten bootje maken waar mijn kleinzoon in kan leren zeilen. Dat ben ik zeker van plan."

"Het is sowieso goed om weer eens met een frisse blik de wereld in te kijken, want er komt voor het werk ongetwijfeld iets anders moois in de plaats. Aan de andere kant: ik stop weliswaar met de vaste dingen, maar ik blijf nog steeds graag interviews en debatten leiden, voice-overs inspreken, misschien invallen bij een radio-uitzending. Dus als iemand ergens ziek is, weet me te vinden."

info

EenVandaag Vraagt

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

7. Hoe hoop je dat de journalistiek er de komende jaren uit gaat zien?

"Ik hoop dat de journalistiek zich opstelt als beschermer van de waarden waar wij allemaal op drijven, zoals gelijkheid, vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid. Al die dingen zijn zo belangrijk in onze democratische samenleving, en ik hoop dat journalisten daaraan meewerken. Elke journalist is op dit terrein van belang."

"Ik denk dat de meeste journalisten dit ook zo zien, sowieso al mijn collega's hier bij EenVandaag. Ik ben er trots op dat alle collega's zich ervan bewust zijn dat we een rubriek zijn die dicht bij de mens wil staan, waar de onderwerpen die we brengen echt relevant zijn, en waarin tegelijkertijd de feiten heilig zijn. Juist in deze tijd waarin onverdraagzaamheid en angst toenemen, denk ik dat het belangrijk is dat er programma's zoals EenVandaag zijn."

Presentator Pieter Jan Hagens neemt in EenVandaag afscheid van de kijkers

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door oorlogsdreiging stappen landen uit ontwapeningsverdragen: 'Internationale spelregels staan onder druk'

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant