Is dé oplossing tegen tinnitus in zicht? Dit is waarom dat nog wel even duurt

Het klinkt hoopvol voor tinnituspatiënten: een apparaat kan hersenen 'aanleren' om de piep in de oren stil te krijgen. Is het dé oplossing tegen de aandoening? Niet iedereen is daarvan overtuigd. "Het pakt niet het onderliggende probleem aan."

Dat zegt psycholoog Rilana Cima, programmaleider van het expertisecentrum tinnitus van de Universiteit Maastricht. De onderzoeker ziet het anti-tinnitusapparaat als 'een stap in de goede richting'. "Maar ik ben ook kritisch omdat zo'n apparaat tinnitus enkel bestrijdt op symptoomniveau."

Op zoek naar oplossing

Zo'n 2 miljoen Nederlanders hebben in meer of minder mate last van irritant gepiep of gesuis in hun hersenen. En dan de hele dag. Niet gek dat onderzoekers op zoek zijn naar dé oplossing tegen de aandoening, die tot nu toe nog niet is gevonden.

Een groot deel leert uiteindelijk met tinnitus omgaan. Maar bij enkele tienduizenden patiënten zijn de klachten zo erg dat dit grote mentale en sociale problemen veroorzaakt. Een van de oplossingen kan een nieuw anti-tinnitusapparaat zijn dat via elektrische signalen hersenen traint, zo schreef het AD deze week.

Is een anti-tinnitusapparaat de oplossing?

Rilana Cima wil zover nog niet gaan. De psycholoog denkt dat het nog wel even duurt voordat er daadwerkelijk gesproken kan worden van een effectieve behandeling tegen tinnitus. Volgens haar is nog onbekend welke processen in het brein tinnitus veroorzaken of hoorbaar maken.

"Daarom is het ook lastig om van buitenaf naar het brein toe deze nog onbekende processen te beïnvloeden."

Tinnitus zonder klachten

Cima zegt dat er een belangrijk verschil zit tussen tinnitus en het daadwerkelijk lijden aan tinnitus. De psycholoog noemt tinnitus een breinactiviteit die je kunt waarnemen als geluid. Het is goed mogelijk dat je tinnitus hebt, zonder dat jet het merkt, zegt ze.

Geschat wordt dat 1 op de 5 volwassen mensen 'gewoon een geluid wat op de achtergrond aanwezig kan zijn' waarneemt. Dat is een stuk meer dan het aantal mensen dat daadwerkelijk aan tinnitus lijdt. "De meeste mensen hebben er gelukkig verder geen last van."

Reacties in het brein

De psycholoog zegt dat reacties in het brein de reden zijn dat mensen er last van krijgen. Dat werkt als volgt: "Het brein interpreteert een signaal in het brein als gevaarlijk. Door ons gevarenresponse gaan we er meer op letten. We willen aan het gevaar ontsnappen en krijgen negatieve emoties: we worden bezorgd. Zo ondervinden we er hinder van in het dagelijkse leven", legt ze uit.

Om mensen van die klachten af te helpen, worden vaak blootstellingsbehandelingen toegepast, zegt Cima. "Die zijn erop gericht om het brein aan te leren om zo'n tinnitussignaal niet als gevaarlijk te bestempelen."

Geluid anders interpreteren

Dat is ook wat het anti-tinnitusapparaat doet: patiënten aanleren het geluid anders te interpreteren dan als een 'gevaar'. "Bij zulke behandelingen wordt iemand blootgesteld aan datgene waarvan gedacht wordt dat het gevaarlijk is, maar dat het eigenlijk niet is."

Aan het signaal zelf wordt bij deze gedragstherapie niet zoveel gedaan, je behandelt vooral de reactie erop. Maar, zegt Cima erbij, het nadeel daarvan is dat het tinnitus bestrijdt op symptoomniveau. "Het is symptoombestrijding. Het is lastig om de hele tinnitusbeperking weg te nemen als je alleen de symptomen ervan bestrijdt. Op de lange termijn biedt dat vaak geen soelaas."

Onderliggende oorzaak van tinnitus

Cognitieve gedragstherapie kan patiënten helpen met klachten om te gaan. "Het is belangrijk om, als je de hele tinnitusbeperking wil wegnemen, aan de andere kant ook kijkt wat de oorzaak is van die lijdenslast."

Daarom hoopt de psycholoog dat er uiteindelijk óók een behandeling komt die de onderliggende oorzaak van het signaal in de hersenen weet te raken. Alleen zijn we daar nog een eind van verwijderd. "Daarvoor is écht meer onderzoek nodig."