Investeren in de wapenindustrie: nu doen beleggers dat, vroeger pensioenfondsen

Beleggers kunnen via een zogenaamde index indirect geldschieter zijn van een wapenfabrikant. In een open brief roepen 140 financiële instellingen op tot een verbod hierop.

Zembla onthulde eerder al een vergelijkbare zaak: in 2007 maakte het programma voor het eerst openbaar wat er met ons pensioengeld gebeurt. Onderzoeksjournalist Jos van Dongen was destijds een van de makers. Hij vroeg zich af waar de 800 miljard die in de pensioenfondsen zitten, eigenlijk naartoe gaan. "Het is heel veel geld, en dat moet ergens inzitten, bedacht ik mij. Toen zijn we dat gaan onderzoeken."

Verenigde Staten

Via Amerika kwamen de Zembla-journalisten de beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen op het spoor. Ze ontdekten dat er in 2006 maar liefst 229 miljoen euro van Nederlandse pensioenfondsen in clusterbommen werd geïnvesteerd en nog eens 59 miljoen euro in landmijnen. "Dat is gewoon openbaar!"

De voormannen van verschillende grote pensioenfondsen reageerden in de uitzending. "Op dat gebied waren heel veel pensioenfondsen nog naïef. Men was niet bezig met ethische dilemma's. Mensen waren zich niet bewust dat geld ook negatieve dingen kan veroorzaken." Sterker nog: directeur beleggingen van ABP Roderick Munsters zag zelfs voordelen in de wapenhandel. "De ondernemingen in de wapenindustrie laten een mooi rendement zien", meende hij destijds.

De ondernemingen in de wapenindustrie laten een mooi rendement zien

Reacties

Met de uitzending werd er bewustzijn gecreëerd. Er kwamen honderden brieven op de Zembla-redactie binnen. Maar: "Ook bij pensioenfondsen, banken en ook goede doelen is er eindelijk transparantie. Je kunt nu precies zien waar je geld naartoe gaat", vertelt Van Dongen.

De uitzending heeft dus veel opgeleverd. Het werd in verschillende talen vertaald en uitgezonden, én het leverde Van Dongen en collega André Tak een lading journalistieke prijzen op: onder meer De Loep en De Tegel gingen in 2007 naar dit duo. "Dat is natuurlijk heel leuk, dat het erkenning geeft. Maar de openheid bij alle financiële instellingen is het belangrijkste."