Inspectie en onderhoud van bruggen moet nu echt beter, volgens experts: 'Wachten is onverantwoord'

De Zwijndrechtse brug bij Dordrecht is afgesloten voor zwaar verkeer. En ook in Texel zijn extra veiligheidsmaatregelen genomen bij bruggen in de haven. "Er is een waanzinnige achterstand in het onderhoud en de inspecties."

Rijkswaterstaat gaat het viaduct van de Verkeersbrug Dordrecht de komende maanden extra ondersteunen. Dit omdat het viaduct in slechte staat is.

Geen verrassing

Voor wethouder Rik van der Linden van de gemeente Dordrecht en wethouder Robert Kreukniet van de gemeente Zwijndrecht, komt het onderhoud van de brug niet uit de lucht vallen. Al meerdere keren is die onderwerp geweest in de raad en in 2027 stond al een groot onderhoud gepland.

Dat er vroeg of laat iets mee moest gebeuren, was dus geen verrassing. Maar dat de maatregelen zo lang - tot in juni of juli - nodig zijn, hadden de wethouders niet verwacht.

Ingrijpende maatregel

"Mijn eerste gedachte was: hoe gaan we dit oplossen?", vertelt wethouder Kreukniet. "En wat betekent dit voor de bereikbaarheid van onze gemeente? Want sommige zware vrachtwagens die de komende tijd niet over de brug kunnen, mogen ook niet door de tunnel."

"En wat betekent het voor de toekomst? We hebben in deze regio heel veel onderhoudsopgaven, want er zijn veel oude bruggen en tunnels. Maar onze middelen zijn beperkt. Hopelijk is het een leerschool voor Rijkswaterstaat en de politiek, dat je dit onderhoud echt structureel en goed aanpakt. Dan voorkom je dit soort ophopingen en problemen."

'Waanzinnige achterstand'

Volgems emeritus professor Structural Design van de TU Delft, Rob Nijsse is het al langere tijd duidelijk dat er iets moet veranderen aan de inspectie van bruggen in Nederland en kan achterstalling onderhoud zorgen voor grote problemen op de weg. "Er is een waanzinnige achterstand in het onderhoud en de inspecties. Sinds de jaren 80 zijn er te weinig inspecties uitgevoerd."

Hij vindt het daarom terecht dat de verkeersbrug tussen Zwijndrecht en Dordrecht is afgesloten voor zwaar verkeer. "Bij de brug is sprake van betonrot en roest in de nokken", legt hij uit. "En dat is zorgelijk. Want de constructie van een brug ligt op nokken. Als de nok bezwijkt, bezwijkt de brug. En dan ligt instortingsgevaar op de loer."

Eerder aan de bel getrokken

Op Texel worden ook maatregelen getroffen bij zwakke bruggen. Zo worden er netten gespannen onder de op- en afrijdsystemen in de haven om betonblokken op te vangen. Ook hier verbaast Nijsse zich niet over.

"25 jaar geleden werd er al aan de bel getrokken: 'Jongens, pas op, hier gaat het niet goed'. In een inspectierapport uit 2014 staat ook dat de fundering van de houders van die oprijlaan niet stabiel zouden zijn. Daar kan je dan toch niet mee wachten? Dat is onverantwoord. Laten we het maar gewoon hardop zeggen."

Rijkswaterstaat verantwoordelijk

In de Nederlandse wet staat dat de eigenaar van een object zorgplicht heeft. Het onderhoud van Nederlandse snelwegen en spoorbruggen valt onder Rijkswaterstaat. Die is verantwoordelijk voor onderhoud en inspecties. Maar dat gaat nu niet goed, vindt Nijsse.

"Helaas is hun hele organisatie sinds de jaren 80 uitgekleed. Dat proberen ze nu wel te veranderen, maar het is moeilijk om geschikt personeel te vinden. Daarnaast zijn de gemeentes nu zelf verantwoordelijk voor de bruggen op hun gebied, maar bij veel gemeentes hebben niet de technische kennis in huis om dit zelf te doen."

Weinig technische kennis

Een ander groot probleem vindt Nijsse het ontbreken van technische kennis in de Tweede Kamer. "Er zitten maar heel weinig ingenieurs in de Tweede Kamer. Ik meen drie mensen met een technische achtergrond. Die inspectierapporten worden dus vooral beoordeeld door mensen met een economische en juridische achtergrond."

"En die kijken vooral naar: wie krijgt de schuld als het misgaat? Dat moeten we echt zien te veranderen. Ze zeggen wel eens: je oogst wat je zaait. Het vervelende is: we hebben geen goede gewassen gezaaid, maar onkruid."

Vertrouwen wethouders

Wethouders Kreukniet en Van der Linden hebben nog wel vertrouwen in Rijkswaterstaat. Kreukniet: "Ik ga er uiteindelijk vanuit dat zij met hun expertise de veiligheid kunnen garanderen."

"En als zij zeggen: 'Met een gewichtsbeperking blijft het voor de rest veilig', dan moeten wij daarop kunnen vertrouwen. Want wij hebben die expertise zelf niet. Als we elkaar daar niet op kunnen vertrouwen, gaat het niet goed."

Balans vinden

Van der Linden vindt het belangrijk dat onderhoud in de toekomst meer aandacht krijgt. "Net na de oorlog zijn er ongelooflijk veel bruggen, tunnels en later ook snelwegen aangelegd. Die moeten allemaal op enig moment weer onderhouden worden. Dat vergt heel veel geld, maar ook een hele goede planning."

"De uitdaging voor de toekomst is om een goede balans te vinden tussen onderhoudsprojecten en aanlegprojecten. Maar ik denk dat Rijkswaterstaat zich daar wel van bewust is. En ik ben ervan overtuigd dat iedereen zijn best doet om die balans te vinden."

Rijkswaterstaat: meer geld voor groot onderhoud

In een reactie laat Rijkswaterstaat weten dat vorig jaar het besluit is genomen om budget en menskracht te verschuiven van aanleg naar groot onderhoud. "Dit komt door de stijgende kosten in de bouw, een krappe arbeidsmarkt en doordat er geen zicht is op de benodigde stikstofruimte om deze projecten op korte termijn te kunnen uitvoeren. Hierdoor is er meer geld voor groot onderhoud."

Rijkswaterstaat geeft ook aan graag meer personeel aan te nemen. "Maar de wens meer personeel aan te nemen betekent niet dat dit personeel ook te krijgen is. Arbeidsmarktkrapte is ook bij Rijkswaterstaat een breed probleem, net als in de bouw, bij aannemers. Rijkswaterstaat werft uiteraard wél actief nieuwe medewerkers voor de vacatures die nu open staan."