Ingrijpen overheid nodig om supermarkten gezonder voedsel te laten verkopen, zeggen experts

Supermarkten promoten gezonde voeding nog te weinig. Dat concludeert denktank Questionmark. Volgens dat onderzoek bestaat 83 procent van de supermarktaanbiedingen uit ongezonde producten.

Supermarkten houden zich daarmee niet aan de afspraken die in 2018 zijn gemaakt in het Nationaal Preventieakkoord. Volgens die afspraken moeten supermarkten een gezondere voedselomgeving creëren, wat concreet betekent dat ze meer producten moeten verkopen uit de Schrijf van Vijf. Het aanbod van producten uit de Schijf van Vijf steeg in 2 jaar slechts van 40 naar 43 procent.

Meer verkopen dan de concurrent

De conclusie dat supermarkten er onvoldoende in slagen gezonde producten te proberen is al eerder getrokken, zegt lector Voeding en Gezondheid aan de HAS green academy, Annet Rodenburg. Waarom het aandeel gezonde producten in supermarkten zo laag blijft, volgens haar?

"Een belangrijke prikkel voor supermarkten is om meer te verkopen dan hun concurrenten. Aanbiedingen spelen daarbij een belangrijke rol. Voor die aanbiedingen gaan mensen naar de supermarkt. Supermarkten zijn bang om te veranderen naar een gezonder aanbod, waardoor ze klanten mislopen", zegt ze.

'Twee donuts voor 1 euro'

Supermarkten adverteren inderdaad vaak met ongezond eten, ziet Liesbeth Velema van het Voedingscentrum. "Twee donuts voor 1 euro is ontzettend verleidelijk natuurlijk."

Met af en toe een donut eten is niks mis, maar dat vooral ongezonde voeding in de aanbieding is, heeft invloed op wat we kopen. "Het aanbod van de supermarkt is bepalend voor wat wij kiezen", zegt ze. Uiteindelijk ben je zelf de baas over de hoeveelheid ongezonde producten in je boodschappenmandje, maar een 'goede' aanbieding laten liggen is lastig. "Daar zijn we gewoon vatbaar voor. Je moet wel van hele goede huize komen als je daar oogkleppen voor op kunt zetten."

Nutri-score op huismerkproducten

Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) wil geen vragen van EenVandaag beantwoorden, maar stuurt een algemene reactie. Supermarkten zetten zich volop in om hun huismerkproducten te verbeteren en daarmee gezonder te maken, benadrukt het CBL. "Supermarkten voeren het voedselkeuzelogo Nutri-Score op al hun huismerkproducten, zodat de consument een betere keuze kan maken."

De gezondheidsfondsen Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting, waardoor het onderzoek is gefinancierd, vinden dat het tijd is voor een wettelijke aanpak. Ze zijn bang dat de marktwerking anders vooral supermarkten beloont die achterblijven op het gebied van gezonde producten.

Duidelijkere afspraken

Ook Rodenburg vindt dat de overheid moet ingrijpen om supermarkten te stimuleren snel meer gezonde producten te verkopen. "Ik kan me voorstellen dat ze zeggen dat je geen ongezonde voeding meer in de aanbieding mag doen. Dat zou helpen want reclames voor kindermarketing zijn toegenomen en ook promotie voor alchohol neemt toe."

Volgens Rodenburg zou het ook helpen als de afspraken in het Nationaal Preventieakkoord duidelijker zijn, want wat is een 'gezonde supermarkt'? "Hoe concreter hoe beter", zegt ze.

'Maatregelen supermarkten niet genoeg'

Het Voedingscentrum is ook voorstander van overheidsingrijpen. Velema: "De maatregelen die supermarkten zelf nemen zijn niet genoeg. Vrijblijvendheid moet eraf. Er moet een gelijk speelveld komen met regels waar alle supermarkten zich aan moeten houden", zegt ze.

Ze hoopt dat supermarkten meer gezonde producten in de aanbieding doen.