In Nederland liggen patiënten relatief kort in het ziekenhuis, maar dat is niet altijd verantwoord

Zo snel mogelijk het bed uit is de leus in de Nederlandse ziekenhuizen. Steeds vaker komen patiënten hierdoor in de knel. Zoals Yvonne die 2 dagen na een ongeluk al naar huis moest. "Verschrikkelijk onverantwoord. Ik was in paniek toen ik het hoorde."

Het was augustus 2022. Yvonne Leenders (61) ging met een vriendin paardrijden over de Ginkelse Heide. Ze reden om en om op kop, in galop, toen het misging. "Plotseling sloeg haar paard naar achteren toe en raakte met zijn hoef mijn onderbeen", vertelt Yvonne. "Ik ben nog heel even bij bewustzijn geweest en weet nog dat mijn been helemaal verlamd aanvoelde."

'Volledig overdonderd'

In het ziekenhuis werd een dubbele botbreuk vastgesteld, en Yvonne werd direct geopereerd. Na de operatie kreeg ze in de lift van de verpleegkundige te horen dat de fysiotherapeut de volgende ochtend al zou langskomen om haar te leren lopen met krukken, waarna ze al snel naar huis zou mogen.

"Als patiënt word je volledig overdonderd door zo'n opmerking dat je zo snel alweer moet lopen. Ik dacht dat het wel los zou lopen, ze zouden nog wel merken hoe ernstig het was. Ik had er een heel slechte nacht van."

'Ik durfde niet'

De volgende dag kwam de fysiotherapeut inderdaad al om 10 uur naar haar kamer. "Ik durfde helemaal niet met krukken te lopen, dus kreeg ik een looprekje. Toen ik een paar stappen had gezet, was de fysiotherapeut zeer tevreden. Ze zei: 'Ik kom vanmiddag terug, dan gaan we traplopen. U bent nu uitbehandeld en mag morgen naar huis.'"

Yvonne wist niet wat ze hoorde. Naar huis? Dat kon toch helemaal niet? Maar de fysiotherapeut was vastbesloten: "Jawel, u mag naar huis. Dat is het beleid."

Kortste ligduur van Europa

Ziekenhuizen willen patiënten zo snel mogelijk weer weg hebben. Ze hebben de bedden nodig, want er staat altijd weer een volgende opname gepland. In Nederland was de gemiddelde ligduur in 2023 4,29 dagen, blijkt uit nieuwe cijfers van Dutch Hospital Data (DHD). We hebben de kortste gemiddelde ligduur van heel Europa, zo berekende Eurostat eerder.

In de praktijk blijkt snel ontslag steeds vaker problemen op te leveren, merkt Femke van de Streek. Ze geeft leiding aan de transferverpleegkundigen van het Amsterdamse OLVG. Aan hen de taak om nazorg te regelen voor patiënten die uit het ziekenhuis worden ontslagen, maar nog wel zorg nodig hebben.

Sterretje

De transferverpleegkundigen bellen dagelijks stad en land af om te zoeken naar nazorg. De opties op het nazorgmenu: thuiszorg, een plek in een revalidatiecentrum, verpleeghuis of zorghotel, of - in het uiterste geval - opname in een hospice.

Van de Streek ziet dat het steeds lastiger wordt om die plekken te vinden. "Het is steeds moeilijker, de zorg is in de afgelopen jaren flink versplinterd. Ik vergelijk het vaak met een soort vormenpuzzel, zo'n babyspeelgoed waar je een driehoek, een vierkant en een rechthoek hebt. Alleen we hebben ook heel vaak patiënten die een sterretje zijn. Als het dan net niet in zo'n vormenpuzzel past, moet je veel moeite doen om die patiënt toch uitgeplaatst te krijgen."

Vastlopende keten

Het loopt heel vaak vast in de zorg, vertelt Van de Streek. "We hebben regelmatig opnamestops in het ziekenhuis. Dan ligt bij ons de spoedeisende hulp vol met patiënten die het ziekenhuis niet in kunnen en wij liggen vol met patiënten die het ziekenhuis niet uit kunnen en het verpleeghuis ligt vol met patiënten die niet uit kunnen stromen naar de thuiszorg. Zo loopt een hele keten vast."

Wat dat betreft houdt ze haar hart vast voor de toekomst. "Ik vind de toekomst wel spannend, met die dubbele vergrijzing, zowel qua personeel als qua toename van patiënten. Ik weet dat het niet gaat lukken. Ik weet dat wij de zorg niet kunnen leveren."

Verzorgingshuizen terug

Over de vraag wat voor advies ze het nieuwe kabinet zou meegeven, hoeft Van de Streek niet lang na te denken. "Ik zou graag de verzorgingshuizen terug willen, een verzorgingshuis 'nieuwe stijl', waar familie en vrijwilligers veel doen. En ze moeten iets doen aan de verlofregelingen, zodat mensen makkelijker zorgverlof op kunnen nemen om voor een naaste te zorgen."

"We moeten proberen om vaker naar de mensen om ons heen te kijken. Dan is er best iets mogelijk in zo'n nieuwe vorm van een verzorgingshuis. Maar ik geef toe: het personeel blijft wel een ding."

Koud en stijf op de grond

Yvonne Leenders ging uiteindelijk niet na 2, maar na 3 dagen na haar ongeluk naar huis. Na veel aandringen had ze er 1 nacht bij weten te regelen. Ze was net gescheiden en woonde alleen.

Toen ze de eerste nacht thuis naar het toilet moest, struikelde ze met haar krukken over een kleed en viel. "Ik werd helemaal koud en stijf toen ik op de grond lag en stikte van de pijn", vertelt ze. Met haar armen wist ze zich uiteindelijk naar de woonkamer te bewegen, waar ze zichzelf met veel moeite op een stoel hees. "Anderhalf uur later zat ik eindelijk op het toilet."

Beleid

"Als ik terugkijk, vind ik het zelf verschrikkelijk onverantwoord om iemand met zo'n ongeluk na 3 dagen naar huis te sturen. Dat kan gewoon niet", zegt Yvonne.

"Ik wil er wel genuanceerd mee omgaan. Natuurlijk is het fijn als je als patiënt snel naar huis kunt, als er thuis goede hulp en zorg is. Maar in mijn geval was daar geen sprake van. Dit was gewoon het beleid."