'Ik hoor mijn dochter hoesten': artsen waarschuwen ouders voor gevaren van vapen bij jongeren

Uit veel vapes komt meer giftige en verslavende nicotine dan uit een heel pakje sigaretten. Dit is een van de feiten waarmee artsen vandaag alarm slaan over de gevaren van vapen voor jongeren. Moeder Ramonda weet er alles van: "Een wolf in schaapskleren."

Een jaar geleden vond Ramonda Visser de eerste vape tussen de spullen van haar 15-jarige dochter Pleun. "Alle clichés zijn waar", vertelt de moeder. "Die vape was van een vriendinnetje, zei ze. Dat wil je dan ook graag geloven als ouder, tot je er weer een vindt."

Zorgen om gezondheid

Ramonda heeft vroeger zelf gerookt en weet hoe verslavend het kan zijn. Ze baalt er dan ook goed van dat haar dochter nu al vapet. "Ik was ouder toen ik begon met roken, ik was 18. Maar we weten nu veel meer over de gevaren dan toen."

En e-sigaretten zijn zeker niet 'onschuldiger' dan tabakssigaretten: Ramonda ziet de negatieve gevolgen van vapen bij haar dochter. De moeder maakt zich zorgen om de gezondheid van Pleun: "Ze is nog zo jong. Ik hoor haar hoesten 's avonds. Ze hockeyt en haar conditie is er niet op vooruit gegaan. Die vapes zijn gewoon een wolf in schaapskleren."

'Zeur niet zo, mam'

'Natuurlijk' spreekt ze haar dochter erop aan: "'Jaha mam', hoor ik dan. 'Ik weet dat het slecht is, maar zeur niet zo.'" Inmiddels heeft Ramonda 'al een kapitaal' aan vapes die ze in huis heeft gevonden weggegooid. "Hoe ze er telkens aan komt, weet ik niet. Dat gaat via via, ook via Snapchat. En er gaat een gerucht dat er soms een vader naar Duitsland rijdt en met een kofferbak vol vapes terugkomt."

Ramonda begrijpt de aantrekkingskracht wel. "Het ziet er cool uit, met allemaal kleurtjes en lichtjes." Ook groepsdruk speelt een rol, vertelt ze. "Iedereen doet het en je lurkt ook aan andermans vape." Het maakt haar boos: "Ondertussen wordt mijn kind door middel van zo'n e-sigaret afhankelijk gemaakt. Nicotine is zo'n beetje het meest verslavende middel dat er is."

Hoe jonger, hoe schadelijker

Dat kan kinderlongarts Noor Rikkers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) beamen. "Nicotine is zó schadelijk voor het brein. Hoe jonger, hoe schadelijker, hoe verslavender", benadrukt ze. "Het kan op termijn ook psychische problemen geven."

Rikkers is een van de artsen van het collectief 'Artsen Slaan Alarm'. "Wij maken ons als artsen grote zorgen", legt ze uit. "Je ziet de cijfers van het vapen toenemen. De kinderen die het proberen, worden ook steeds jonger. En we weten dat van de vapende jongeren 1 op de 3 gaat roken."

'Rookvrije generatie bijna teniet'

"We waren zo goed op weg met de rookvrije generatie. De bevolking was voor, de politiek was voor", verzucht Rikkers. "En nu zie je dat de opkomst van de vapes dat bijna teniet doet. Als een grote groep nieuwe jongeren verslaafd raakt, zit je straks weer in dezelfde fuik."

En dat is volgens haar precies waar het de tabaksindustrie om te doen is. "De tabaksindustrie pakt nu opzettelijk de jongeren in", zegt de kinderlongarts fel. "Want dat is hun overleving: jongeren willen graag uitproberen."

Open gesprek voeren

Rikkers raadt ouders van vapende kinderen daarom aan om het gesprek aan te gaan met hun kind. "Vraag veel, maar doe dat niet middenin de emotie", adviseert ze. "Ga open het gesprek aan, vraag wat je kind ervan weet en vertel wat je er zelf van weet. En stel grenzen."

"Hier in huis of in de tuin wordt niet gevapet", zegt Ramonda over de regels. Maar erover praten is lastig, erkent ze, en soms probeert ze het onderwerp ook te vermijden. "Ik ga niet steeds de strijd aan, want dan wordt het er niet gezelliger op thuis", vertelt de moeder tot slot. "Soms voel ik me zwak. Ik ben zelf ook jong geweest, ik weet hoe moeilijk het is."