Honderden brandweerlieden moeten gedwongen stoppen: niet omdat ze ongeschikt zijn, maar vanwege de regels

Ruim driehonderd beroepsbrandweerlieden moeten binnenkort op zoek naar een andere baan. Niet omdat ze ongeschikt zijn, maar door een oude regeling die bepaalt dat ze maximaal 20 jaar mogen blussen. Het veroorzaakt veel onrust in de kazernes.

In 2006 besloten de vakbonden en de werkgevers gezamenlijk dat brandweermannen en -vrouwen maximaal 20 jaar hun functie mogen uitoefenen: "Die regeling is bedacht omdat het werk heel zwaar is. Zowel fysiek als mentaal. Uit onderzoek is gebleken dat je het vak zo lang zonder problemen kan doen", zegt de burgemeester van Breda Paul Depla. Als voorzitter van de Brandweerkamer spreekt hij namens de werkgevers.

Onrustig gevoel

In totaal moeten door de regeling over 5 jaar zeker 306 brandweerlieden stoppen met hun huidige baan. Dat blijkt uit een rondvraag van EenVandaag bij de zestien grootste veiligheidsregio's. Vooral in de regio Rotterdam-Rijnmond gaat het om veel mensen. Binnen 5 jaar moeten 75 van de 360 brandweerlieden stoppen.

Een van hen is de 41-jarige wachtcommandant Harold van der Neut: "Ik wil dit werk nog vele jaren doen. Ik heb mijn droombaan gevonden, maar door deze regeling moet ik over 5 jaar stoppen. Er wordt nu al van mij verwacht dat ik me oriënteer op een andere baan en dat ik een studie ga volgen. Dat geeft een onrustig gevoel."

Enorme aderlating

En hoewel 5 jaar van nu ver weg klinkt, zijn de gevolgen al merkbaar, zegt directeur Michiel van Kruijsbergen van de Brandweer Rotterdam-Rijnmond. "Er zijn de afgelopen jaren hele goede mensen vertrokken. Bijna altijd vanwege deze regeling. Mensen hebben geen zekerheid over hun toekomst en dat maakt dat ze zich afvragen of ze het werk nog wel willen doen. Het is een enorme aderlating voor onze organisatie."

Vakbond FNV doet al sinds 2018 pogingen om de regeling aan te passen. Het doel van de bond is dat medewerkers zelf kunnen kiezen of ze na 20 jaar nog door willen: "Maar we merken veel weerstand bij de werkgevers om erover te praten. Zij zeggen dat er nog tijd genoeg is. Maar als je een brandweerman van 40 jaar bent en je moet over 5 jaar stoppen, dan moet je nu wel keuzes gaan maken over de toekomst. Daar lopen ze tegenaan", vertelt Frans Carbo van FNV Brandweer.

Vrije keuze

Onder andere de SP wil dat het een vrije keuze van de brandweerlieden wordt of ze inderdaad na 20 jaar stoppen. Kamerlid Michiel van Nispen diende daar een motie over in die werd aangenomen: "Mensen bij de brandweer hebben een zwaar beroep en dus moet je ze tijdig omscholen en een andere functie beschikbaar stellen. Maar de strakke afspraak dat 20 jaar het maximum is, is het andere uiterste", vindt hij.

"Je zou er maar op je veertigste uitvliegen terwijl het werk je passie is en je het nog jarenlang zou kunnen doen. We moeten vooral luisteren naar wat de brandweermensen zelf willen." Of demissionair minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid de motie ook gaat uitvoeren is nog niet bekend.

Nieuw onderzoek

Burgemeester Depla laat weten de kritiek te begrijpen, maar de 20 jaarregeling verdwijnt voorlopig niet. Wel hebben de werkgevers en vakbonden opdracht gegeven aan de Universiteit van Maastricht om te onderzoeken of het vak tegenwoordig langer dan 20 jaar kan worden uitgeoefend.

Het zal nog jaren duren voor de resultaten er zijn. Tot die tijd blijft de regeling bestaan.

Man met de hamer

"We hebben te veel mensen zien afhaken omdat het werk te zwaar was, zowel mentaal als fysiek", zegt Depla. Je kan de keuze aan de individuen over laten. Maar dan heb je de kans dat de man met de hamer langs komt. Is dat dan sociaal werkgeverschap? Wij willen niet dat brandweerlieden opbranden door het werk. Vandaar dat we ze begeleiden in de zoektocht naar een tweede loopbaan."

Maar op die tweede loopbaan zit brandweerman Harold helemaal niet te wachten: "Ik moet er niet aan denken een kantoorbaan te hebben. Ik ben brandweerman in hart en nieren. Dit is mijn baan."