Dry January wordt steeds populairder en breidt zich zelfs uit naar andere maanden: Dry July en Sober September. Maar zorgt het er eigenlijk daadwerkelijk voor dat mensen minder gaan drinken? Deelnemers en onderzoekers zijn het eens: vaak wel.

Helemaal stoppen met alcohol zou het gezondst zijn, volgens maag- lever- en darmarts Bart Takkenberg van het Amsterdam UMC. Een gezonde ondergrens voor alcohol bestaat namelijk niet, vertelt hij. "Maar toch associëren we alcohol met gezelligheid én een gezonde levensstijl."

Een (on)gezellig glaasje

De arts heeft het daarmee over het advies van de Gezondheidsraad dat uit 2015 komt. Daarin wordt aanbevolen om niet meer dan één glas alcohol per dag te drinken. Maar het drinken van alcohol wordt verder niet afgeraden.

Het nieuwe advies van de Gezondheidsraad, dat in 2026 wordt gepresenteerd, gaat er door nieuwe wetenschappelijke onderzoeken waarschijnlijk heel anders uitzien, zegt Takkenberg. Een 'gezond glaasje wijn' gaat er waarschijnlijk niet meer bij zitten. Verder hebben de onderzoekers zich ook bezig gehouden met andere soorten drank.

Dry January

Nederlanders drinken, mede door het idee dat één glas per dag prima is, gemiddeld zeven glazen alcohol per week. Een klein deel van de Nederlandse volwassenen, 6,7 procent, drinkt te veel. Voor mannen is dat 21 glazen per week en voor vrouwen achttien glazen. "De mensen die bij ons meedoen aan Dry January drinken gemiddeld achttien glazen per week", vertelt campagneleider bij IkPas Martijn Planken.

IkPas is het Nederlandse initiatief van Dry January en bestaat sinds 2014. Dit jaar hebben er 13.442 deelnemers meegedaan aan de challenge, maar het concept van een maand geen alcohol drinken spreekt ieder jaar nog veel meer mensen aan, weet Planken. "Het is echt een nationaal ding aan het worden."

Positieve effecten

Ook onder de leden van het EenVandaag Opiniepanel deden ruim 1.800 deelnemers deze maand aan Dry January: ongeveer een tiende (9 procent) van de mensen in het onderzoek die normaal weleens drinken.

Ruim de helft (55 procent) van hen merkte na een maand zonder alcohol al positieve effecten van hun deelname. Negatieve effecten waren er vrijwel niet, wel geeft iets minder dan de helft (42 procent) geen groot verschil te merken of het niet te weten.

Fitter en beter slapen

Op fysiek vlak laten deelnemers vaak weten fitter te zijn, beter te slapen of te zijn afgevallen. Maar ook mentaal merkte een groot deel een verbetering: vaak voelen ze zich 'helderder in hun hoofd' en hadden ze een beter humeur.

"Ik heb meer energie en minder last van een 'blue monday', wat ik eigenlijk standaard na een weekend heb", vertelt een deelnemer.

'Lastige momenten'

Twee derde (65 procent) slaagde erin om heel januari niet te drinken. Voor de grootste groep ging dat vrij gemakkelijk, al waren er ook lastige momenten. 'Geen glas wijn bij het eten', 'stressvolle dagen' of 'vele nieuwjaarsborrels', worden vaak als voorbeelden genoemd.

Een derde (32 procent) lukte het uiteindelijk niet om de hele maand niet te drinken. In die gevallen werd vaak een uitzondering gemaakt voor een speciale gelegenheid. Al vinden sommige panelleden daar ook een oplossing voor, door de uitdaging iets op te rekken. "Ik heb voor mezelf een strafregel dat als ik bij een gelegenheid toch wat drink, ik een week langer moet doorgaan met Dry January, February, en desnoods March", grapt een deelnemer.

Goede voornemens overboord?

Februari staat voor de deur en dat betekent dat voor veel mensen de maand zonder alcohol alweer voorbij is. Maar betekent dat ook dat veel mensen dit gaan vieren door direct weer een fles te ontkurken?

"Nee, absoluut niet", zegt Planken. "Deelnemers aan Dry January zijn de hele maand zo intensief bezig geweest met hun alcoholinname dat veel het als zonde ervaren om dit meteen overboord te gooien."

Ruimte om de balans op te maken

Natuurlijk kunnen die laatste dagen wat zwaar hebben gevoeld, maar als tip geeft Planken mee dat een nieuwe maand juist ruimte geeft om de balans op te maken.

"Op welke evenementen vond ik het fijn om even niet te drinken? En wanneer vond ik dat juist heel stom? Dat zorgt ervoor dat je de nieuwe maand en wellicht ook het jaar in gaat met een soort nieuw drankschema", laat hij weten.

'Minderen moeilijker dan stoppen'

Ook onder de leden van het Opiniepanel die aan Dry January deden, wil een groot deel na deze maand veranderingen aanbrengen in hun alcoholconsumptie. De helft van hen (50 procent) is van plan om minder te drinken dan zij daarvoor deden. 1 op de 10 (10 procent) gaat nog een stapje verder en wil zelfs helemaal stoppen met alcohol.

Een derde (32 procent) ziet geen reden om na januari iets aan hun alcoholgebruik te veranderen en verwacht weer 'gewoon' dezelfde hoeveelheid te drinken als zij daarvoor deden. "Minderen is voor mij veel moeilijker dan een maand stoppen", vertelt een deelnemer. "Ik zit soms wel te denken om voorgoed te stoppen, maar zover ben ik nog niet. Het leven is fijner met een glas wijn."

Alcoholvrije dranken

Toch is het steeds makkelijker om geen alcohol te drinken en het gevoel te hebben dat je gezellig mee kan doen op een feest, door het steeds breder wordende assortiment van alcoholvrije dranken. "Die ontwikkeling is natuurlijk goed, en het is in de afgelopen 3 jaar onwijs gegroeid", zegt Planken.

Maar een medaille heeft twee kanten en het drinken van alcoholvrije dranken zorgt ervoor dat mensen vaak nog steeds de associatie houden met alcohol. "Een vaasje 0.0 blijft een vaasje en de stap om alcoholvrij bier weer in te ruilen voor alcoholisch bier is vaak heel klein." Dat heeft voornamelijk te maken met de gedachte aan alcohol die je dan in leven houdt. "Dat gebeurt bijvoorbeeld al veel minder als je een colaatje of appelsap zou drinken."

Volhouden

"We zien wel dat mensen die mee doen aan Dry January hun drankgebruik met ongeveer 30 procent verminderd hebben aan het einde het jaar", zegt Planken. "Daarbij komt dat mensen gemiddeld 1.4 keer per jaar een maand niet drinken." Dat gebeurt voornamelijk omdat Dry January goed is bevallen en ze die positieve verandering willen volhouden.

Dat steeds meer mensen hun alcohol inname minderen, ziet ook Bart Takkenberg. "Nederland was altijd topscoorder, maar we zijn naar de middenmoot gezakt. Toch blijft het een groot maatschappelijk probleem dat benoemd moet blijven worden".

Donald Trump roept al maanden dat hij importheffing wil invoeren op buitenlandse producten. En deze week is het voor Canada en Mexico zover: producten uit die landen zijn duurder om de VS in te krijgen. Is Europa straks aan de beurt? "Houdt hier niet op."