Bijna alle meevallers van het kabinet gaan rechtstreeks in het gat dat in de begroting is geslagen door het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen. Ook staat er geen extra geld gereserveerd voor leraren en agenten. Dat staat te lezen in de voorjaarsnota, die minister Hoekstra van Financiën vandaag naar de Tweede kamer heeft gestuurd.

De Voorjaarsnota is een tussenrapport over de Rijksbegroting en laat vooral de uitgaven van het Rijk zien. Voor dit jaar (2018) kan minister Hoekstra de teruglopende gasinkomsten nog opvangen, maar de rekening loopt de komende jaren alleen maar op. Voor 2018 staat het verlies op 150 miljoen berekend, maar dat loopt op tot  900 miljoen in 2022.

Terugdraaien gaskraan slaat gat in begroting

De Voorjaarsnota laat zien dat er meevallers zijn op de departementen Volksgezondheid en Sociale Zaken, maar het opmerkelijkste feit is het gat dat het terugdraaien van de gaskraan slaat in de begroting. Minister Wiebes van Economische Zaken draaide begin dit jaar de gaskraan dicht naar aanleiding van de aardbeving in Zeerijp. Minister Hoekstra van Financiën krijgt nu te maken met de gevolgen van het besluit. Het teruglopen van de gasinkomsten loopt op tot 900 miljoen euro in 2022. Dit jaar is het verlies 150 miljoen euro.

Naast het teruglopen van de gasinkomsten krijgt de minister te maken met de rekening voor het versterken van de beschadigde huizen en de schade-afhandeling. Hoe hoog die rekening wordt, is nu nog niet duidelijk. Duidelijk is wel dat die kosten niet in de begroting terechtkomen, maar bij de staatsschuld wordt gerekend.  Hoekstra: “minister Wiebes voert nu onderhandelingen met de Shell en Exxon over het betalen van de versterkingsoperatie.” In de Voorjaarsnota reserveert minister Hoekstra wel structureel 200 miljoen voor ‘organisatorische kosten’ rond het dichtdraaien van de gaskraan.

Geen extra geld voor agenten of leraren

Voor dit jaar is het geld dat het Rijk misloopt door het wegvallen van de gasinkomsten gedekt door de meevallers, maar hoe dat de komende jaren wordt ingevuld is nog onduidelijk. Deze Voorjaarsnota rept niet over extra geld voor agenten of leraren. Dat zal CDA-partijleider Sybrand Buma niet vrolijk stemmen. Minister Hoekstra laat zich er niet over uit of er extra geld komt voor de agenten. Wel zegt hij dat "iedereen er volgend jaar op vooruit gaat." Hij liet afgelopen maart in het tv-programma Buitenhof weten dat er extra geld voor veiligheid moet worden vrijgemaakt en dat dat in de Voorjaarsnota zichtbaar zou moeten zijn. Wel benadrukt Hoekstra dat er wel degelijk wordt geïnvesteerd in Justitie. "We doen heel veel op het gebied van veiligheid. We investeren een half miljard in politie en justitie en anderhalf miljard in defensie. In de voorjaarsnota gaat het alleen over het lopende jaar. Alle ministers zijn bij me langsgeweest met wensen. met Prinsjesdag kijken we vooruit naar 2019 en wordt pas inzichtelijk wat we dan gaan doen."

Naast het ‘gasdossier’ oogt de Voorjaarsnota positief. De economie draait goed, de werkloosheid daalt en financieel staat Nederland er goed voor. De ministeries van Sociale Zaken en Volksgezondheid laten meevallers zien doordat er minder geld is uitgegeven aan AOW, huurtoeslagen en medicijn- en hulpmiddelen. Bij het ministerie van Onderwijs is een tegenvaller ingeboekt, door hogere uitgaven aan onderwijs. Ook wordt er meer geld gereserveerd voor de Brexit;  de douane en keuringsdiensten als NVWA krijgen hiervoor extra geld.

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.

De Russische president Vladimir Poetin is voorstander van een bestand met Oekraïne, mits het leidt tot duurzame vrede. Dat liet hij weten tijdens een persconferentie. Toch houdt Ruslandkenner Helga Salemon een slag om de arm: "Poetin zal blijven stoken".

Eerder deze week bereikte de Verenigde Staten met Oekraïne een akkoord voor een wapenstilstand van dertig dagen. En nu lijkt Rusland voorzichtig de deur open te doen naar onderhandelingen. Maar dat kan alleen als er sprake is van een duurzame vrede. Of dat kan met het Amerikaanse voorstel, is volgens de Russische president nog niet duidelijk.

Staatstelevisie benadrukt Russische successen

Opvallend is dat de Russische staatstelevisie vooral de successen benadrukt, zoals het bezoek van Poetin aan Koersk en de Russische troepen die daar terrein terugwinnen. De vredesonderhandelingen zijn nauwelijks aan bod gekomen.

Volgens Salemon wil Poetin daarmee laten zien: we zijn aan de winnende hand. "Dus daar gaat het de hele week over in de journaals."

Geschiedenisboeken

Bovendien lijkt Poetin niet uit te zijn op vrede als er niet aan zijn eisen wordt voldaan. "Het lijkt alsof hij bedacht heeft dat hij de geschiedenisboeken in wil als de man die Oekraïne weer in de Russische invloedssfeer bracht. Hij is natuurlijk ook al een oude man", vertelt Salemon.

"Als je het volk in dit land rijp wil maken voor een vrede, dan praat je niet zoveel over oorlog. Als het al over onderhandelingen ging, was het vanuit het oogpunt dat Oekraïne zich toch niet aan afspraken zou houden."

Oorlogseconomie

Rusland wordt sinds de start van de oorlog met Oekraïne aan allerlei sancties onderworpen, door zowel de Europese Unie als de Amerikanen. "Eigenlijk draait de economie daar nu op oorlog. Dus als die oorlog ophoudt, dan stort de economie in."

Ook daarom acht Salemon de kans op vrede klein. "Poetin weet dat in vredestijd het land economisch niet gezond kan worden. Met een vrede wint hij daarom helemaal niet."

Eisen

Het land lijkt alleen akkoord te willen gaan met vredesonderhandeling of een staakt-het-vuren als aan al haar eisen wordt voldaan. "Ze willen bijvoorbeeld geen gebieden teruggeven. Geen internationale troepen op Oekraïens grondgebied."

En dat dat een flinke eisenlijst is, weten ze. "Poetin weet dat Oekraïne nooit akkoord kan gaan met alle eisen, dat is voor hen een breekijzer. In ieder scenario is voor Poetin oorlog voordeliger dan vrede."

Trump

Ook de Amerikaanse president Donald Trump zal daarin weinig verschil maken. "Ook als Trump zou zeggen: de Russen houden zich niet aan afspraken, ik steun Oekraïne weer voluit... Dan heeft Rusland gewoon de oude vijand terug. En dat zie je ook op televisie: in de propaganda wordt rekening gehouden dat de VS zich ook kan afzetten tegen Rusland."

"Wat je dan ook hoort: als de VS weer die vijandige houding aanneemt, is het beter om door te vechten." Bovendien zou ook als er wel een akkoord komt, Poetin niet meer te vertrouwen zijn. "Hij heeft vaker laten zien: aan afspraken houdt hij zich niet. Poetin houdt in feite Trump aan het lijntje."