radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Hoe krijgt Mohammed even snel een baan als Mark? Arbeidsdiscriminatie nog steeds een groot probleem

Hoe krijgt Mohammed even snel een baan als Mark? Arbeidsdiscriminatie nog steeds een groot probleem
Mourad El Moussati
Bron: EenVandaag

Een kwart van alle discriminatie vindt in Nederland plaats op de arbeidsmarkt. In sollicitatieprocedures en op de werkvloer zelf. Dit blijkt uit de rapportage Discriminatiecijfers 2019. Wat is er tegen te doen?

Dat Mark meer kans maakt op een baan dan Mohammed is voor socioloog Gregor Walz geen nieuws. Hij verwijst naar het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat in 2010 een veldexperiment deed met fictieve cv's. "Het is jammer dat we 10 jaar verder zijn en het nog steeds op grote schaal gebeurt."

'Discriminatie is dom'

Arbeidsdiscriminatie is voor de hele samenleving een probleem, zegt Walz. Hij doet veel onderzoek doet naar diversiteit op de arbeidsmarkt. Vooral discriminatie op basis van herkomst, geslacht en leeftijd komen veel voor. "Het is een probleem voor de sollicitant, want die wordt moedeloos en raakt het vertrouwen in rechtvaardigheid kwijt."

Maar bedrijven die discrimineren, gooien hun eigen glazen in, vindt hij. "Discriminatie is dom, je kijkt als bedrijf niet naar wat relevant is in de selectie. Je wilt als bedrijf de meest geschikte persoon voor de baan, maar kijkt naar factoren die niet belangrijk zijn."

Lees ook

'Anoniem solliciteren werkt'

Sinds het SCP-rapport 'Liever Mark dan Mohammed' uit 2010 is er wel íets veranderd, zegt Walz. Zo ging uitzendbureau Unique over op anoniem solliciteren. Het uitzendbureau riep zelfs de Week van het Anonieme cv in het leven.

Ook gemeentes experimenteerden met anoniem solliciteren, al stopten vele voortijdig. Dat laatste vindt Walz spijtig, want het anoniem solliciteren vindt hij een goed instrument tegen de gevolgen van discriminatie. "De werkgever schakelt zo bij zichzelf onbewuste processen uit. Zo ontstaat een objectievere selectie."

Socioloog Gregor Walz
Bron: EenVandaag
Socioloog Gregor Walz

Via een video

Een andere manier om die onbewuste discriminatieprocessen te ondervangen is te solliciteren via video. Een bedrijf als Sollicitatiemarkt.nl zit heel erg op de persoonlijke verbinding.

Een werkgever ziet de sollicitant op video en constateert dat hij of zij 'toch wel erg goed Nederlands' spreekt. Walz: "Op die manier kan iemand die Mohammed heet snel de negatieve associaties wegnemen die opkomen bij zijn naam."

Lees ook

'Welke rol speelde mijn naam?'

Mourad El Moussati van Sollicitatiemarkt.nl kwam op het idee van videosolliciteren na zijn eigen moeizame zoektocht naar een afstudeerstage. "Ik had veel brieven gestuurd, maar werd nergens uitgenodigd."

Hoe dat komt? "Het is lastig om daar je vinger op te leggen: welke rol heeft mijn naam gespeeld in het aantal afwijzingen dat ik heb ontvangen? Ze zullen nooit zeggen dat ze je niet uitnodigen omdat je Mourad heet."

Onderbuikgevoel misleidt

El Moussati denkt dat het in sommige gevallen voor een recruiter ook niet helemaal duidelijk is waarom die je afwijst. "Vaak is het een soort onderbuikgevoel. Als je honderd sollicitanten hebt, en één functie te vervullen dan ga je op een gegeven moment af op een onderbuikgevoel."

"Als je je daar niet bewust van bent, is de kans heel groot dat je mensen die niet op jou lijken sneller afwijst", legt hij uit.

Mourad El Moussati
Bron: EenVandaag
Mourad El Moussati van Sollicitatiemarkt.nl

'Een groot onrecht'

Anoniem solliciteren wilde El Moussati niet. "Je naam, maar ook je leeftijd, is iets waar je trots op moet zijn", vindt hij. Daarom besloot hij filmpjes van zichzelf gaan maken: "'Dan kunnen ze me zien', dacht ik. Ik heb er vijf gemaakt en ben vijf keer uitgenodigd. Dat was zo gaaf dat ik er iets mee wilde doen."

Nu helpt El Moussati andere mensen die het gevoel hebben bij voorbaat een-nul achter te staan op de arbeidsmarkt. "Mensen worden nu eenmaal niet gelijk behandeld. Niet beoordeeld op hun kwaliteiten maar op hun persoon. Dat je daar op afgewezen wordt, is pijnlijk en raakt tot in de ziel. Dat is een groot onrecht."

Nationaal plan nodig

Dé oplossing voor arbeidsdiscriminatie zit niet in anoniem of via een video solliciteren, denkt El Moussati. "Dan hadden dit probleem nu echt niet meer gehad. Het probleem is het menselijk gedrag, het feit dat wij als mensen onderscheid maken", zegt hij.

"Wij voelen sneller een band met iemand die op ons lijkt. Daarom denk ik dat het heel belangrijk is dat overheid en organisaties nadenken over een constructief nationaal plan om dit aan te pakken."

Lees ook

Oplossing in onderwijs

Gregor Walz denkt dat beter onderwijs nodig is om (arbeids)discriminatie uit te bannen. "Discriminatie komt voort uit vooroordelen. Als ik iemand zie die niet bij mijn groep hoort, worden beelden geactiveerd: hij ziet er anders uit, dus hij is niet te vertrouwen. Want, ik heb vertrouwen in mijzelf, dus diegene die op mij lijkt zal ook wel te vertrouwen zijn."

Als mensen erachter komen dat ze meer gemeen hebben met mensen met een andere achtergrond, leeftijd of geslacht zal discriminatie afnemen, denkt Wals. "Kinderen die op gemengde scholen hebben gezeten zijn daar bijvoorbeeld al veel verder in. En je ziet dat bij internationale bedrijven met diverse werknemers er ook minder discriminatie is."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'
Presentator Pieter Jan Hagens tijdens zijn laatste uitzending van EenVandaag
Bron: EenVandaag

Hij was jarenlang een van de vaste gezichten van EenVandaag: Pieter Jan Hagens. Gisteren presenteerde hij het programma voor het laatst. Hij gaat met pensioen na een carrière van meer dan 40 jaar als journalist en presentator, op radio en tv.

Normaal stelt Pieter Jan de vragen, nu mochten jullie die aan hem stellen.

1. Hoe kijk je terug op je carrière?

"Ik vind dat ik een geluksvogel ben. Ik heb 43 jaar in de journalistiek gezeten en ik heb er enorm van genoten. Ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen, er is geen vak dat ik zo leuk zou vinden als dit."

"Het leuke van met pensioen gaan is dat de oude doos wordt opengemaakt. Ik heb veel verschillende dingen kunnen doen en meegemaakt, ook buiten de journalistiek. Dat komt allemaal weer naar boven. En het gevoel dat ik steeds opnieuw krijg is: wat heerlijk dat ik dat heb kunnen doen."

2. Hoe heb je de journalistiek zien veranderen?

"De journalistiek is veranderd, maar ik ben zelf ook veranderd. Ik begon bij de VARA in de jaren 80, waar ik met stevig linkse journalisten werkte. Ik dacht: zo hoort het kennelijk. Later heb ik me daar een beetje van gedistantieerd, ik vond het te activistisch. Ik vond dat de feiten meer moesten spreken."

"In deze tijd, waarin grimmige leiders opstaan en democratische vrijheden op het spel staan, denk ik juist weer: journalisten zijn er niet alleen voor de feiten, maar ook om bepaalde ideeën te beschermen. Ideeën die het fundament vormen voor onze liberaal-democratische samenleving."

3. Wat was jouw favoriete onderwerp om te presenteren, en wat het moeilijkste interview?

"Ik heb bij Buitenhof veel bijzondere mensen aan tafel gehad, met wie ik langere gesprekken kon voeren. Ik heb veel bijzondere denkers, schrijvers en politici gesproken. Die hadden vaak iets te vertellen waar ik wel wat van opgestoken heb. Vooral de Israëlische schrijver Amos Oz maakte indruk, dat was zo'n wijze man.

"Hij maakte zulke goede opmerkingen. Dat was in 2015, de aanslagen in Parijs waren toen net geweest. Hij duidde dat terrorisme op zijn manier. Hij had het erover dat terroristen geen gevoel voor humor hebben, en dat klinkt nu heel plat, maar hij vertelde dat zo raak en mooi. En ik weet ook dat veel kijkers van die uitzending hebben genoten."

"Maar ook bij EenVandaag heb ik veel spannende dingen gedaan. Ik denk meteen aan de verkiezingsdebatten. Het debat in 2023, waaruit het huidige kabinet is voortgekomen, is een van de betere debatten die ik heb geleid. Maar tegelijkertijd waren die debatten een van de moeilijkste dingen die ik heb gedaan, dat is een hele opgave."

"Het is fijn dat je dan eindeloos met collega's kan brainstormen over wat de beste opzet is. En dat je de spanning deelt: tijdens het debat hoorde ik dan de eindredacteur in mijn oortje, die net zo zenuwachtig was. Dit delen met collega's ga ik het meeste missen aan het werk. Want ook als je geen beste vrienden bent, maken ze toch een groot deel uit van je sociale leven."

Bekijk ook

4. Welke peiling had de meest verrassende uitslag voor jou?

"Ik heb niet zo'n goed geheugen voor peilingen, moet ik eerlijk zeggen. Het Opiniepanel is natuurlijk een heel goed gereedschap van EenVandaag. Maar als ik in de studio sta, ben ik bezig met het gesprek dat ik voer met de presentator van de paneluitslagen, niet met de uitslagen zelf. Ik kan die niet tegelijkertijd goed onthouden, dus weet ook niet meer welke uitslag mij het meest heeft verbaasd."

5. Hoeveel invloed heb je zelf gehad op de onderwerpen die behandeld werden? En ging dat weleens in tegen je eigen mening?

"Eigenlijk heb ik daar niet zo veel invloed op. EenVandaag is een olietanker die op koers vaart, er werkt een grote redactie. Ik kan wel meepraten en meedenken, maar ik ben geen eindredacteur. Toch heb ik zeker in interviews wel een belangrijke stem. En ook in de politieke debatten kan ik als presentator de richting van het gesprek bijsturen."

"Of de presentatie weleens tegen mijn eigen ideeën of mening in ging? Laat ik zeggen dat ik wel blij ben dat ik mezelf nu meer mag gaan uitspreken. Maar ik ben ook blij dat ik dat als journalist en presentator niet gedaan heb. Ik zou mezelf geen knip voor de neus waard vinden als ik in interviews een bepaalde politieke lijn zou voorstaan. Ik vind dat je als journalist niet te koop moet lopen met je eigen mening."

"Tegelijkertijd vind ik het gek om nu weg te gaan, omdat er zoveel gebeurt op het moment, waarvan je denkt: 'oei, waar gaat dit heen?'. In de Verenigde Staten durven wetenschappers zich niet meer uit te spreken, er zijn bezuinigingen op het hoger onderwijs, ook in Nederland. Het klimaat verandert. Daar maak ik me zorgen om. Het voelt als een grote opluchting dat ik niet geheimzinnig hoef te doen over waar ik mij zorgen om maak. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren."

"Ik heb niet de illusie dat ik daar in mijn eentje iets aan kan doen. Maar alles wat journalisten, maar ook burgers doen, is op dit terrein van belang. Wat ik daarom ook ga doen is als burger mezelf meer uitspreken. Dat kan nu ook, in ben journalist af. Misschien sluit ik me wel aan bij een politieke partij. Ik weet nog niet welke, maar ik ga het wel doen. Niet als politicus, maar gewoon als burger."

6. Wat ben je van plan om te gaan doen tijdens je pensioen?

"Ik ga eerst zeilen met mijn vrouw, een paar maanden weg. En daarna wil ik graag dingetjes doen waar ik tot nu toe niet aan toe kwam, zoals een houten bootje maken waar mijn kleinzoon in kan leren zeilen. Dat ben ik zeker van plan."

"Het is sowieso goed om weer eens met een frisse blik de wereld in te kijken, want er komt voor het werk ongetwijfeld iets anders moois in de plaats. Aan de andere kant: ik stop weliswaar met de vaste dingen, maar ik blijf nog steeds graag interviews en debatten leiden, voice-overs inspreken, misschien invallen bij een radio-uitzending. Dus als iemand ergens ziek is, weet me te vinden."

info

EenVandaag Vraagt

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

7. Hoe hoop je dat de journalistiek er de komende jaren uit gaat zien?

"Ik hoop dat de journalistiek zich opstelt als beschermer van de waarden waar wij allemaal op drijven, zoals gelijkheid, vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid. Al die dingen zijn zo belangrijk in onze democratische samenleving, en ik hoop dat journalisten daaraan meewerken. Elke journalist is op dit terrein van belang."

"Ik denk dat de meeste journalisten dit ook zo zien, sowieso al mijn collega's hier bij EenVandaag. Ik ben er trots op dat alle collega's zich ervan bewust zijn dat we een rubriek zijn die dicht bij de mens wil staan, waar de onderwerpen die we brengen echt relevant zijn, en waarin tegelijkertijd de feiten heilig zijn. Juist in deze tijd waarin onverdraagzaamheid en angst toenemen, denk ik dat het belangrijk is dat er programma's zoals EenVandaag zijn."

Presentator Pieter Jan Hagens neemt in EenVandaag afscheid van de kijkers

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door oorlogsdreiging stappen landen uit ontwapeningsverdragen: 'Internationale spelregels staan onder druk'

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant