De overheid heeft in 2022 gefaald en komt haar beloftes aan de burger niet na. Die harde conclusie trekt de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen. Maar hoe kan het anders? Het moet veel menselijker, zegt bestuurskundige Georgina Kuipers.

De Nationale Ombudsman zegt geen vertrouwen meer te hebben in de politiek, na de toeslagenaffaire, het trage afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen en de deels nog steeds niet uitbetaalde schadevergoedingen voor de watersnood in Limburg.

Al 1,5 jaar wachten op duidelijkheid

Marc Lemmens, mede-eigenaar van een houthandel in Schin op Geul, wacht al 1,5 jaar op duidelijkheid. Hij had grote schade door de overstromingen van juli 2021: "Het gaat om rond de 800.000 euro. In 2 uur ging het van niks naar 1,5 meter water in je bedrijf. Zo'n beetje alles heeft schade. Alle machines hebben volledig in het water gestaan."

Tot op heden wacht de gedupeerde nog steeds op de afhandeling van de schade door de overheid. "De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland moet het namens de overheid afhandelen", legt hij uit. Het wachten valt hem zwaar: "Je kunt niet verder met je bedrijf. Je spreekt je reserves aan, maar we werken op dit moment nog steeds met een soort handicap."

Bekijk ook

Ingewikkelde systemen

De langzame afhandeling van de schade door de watersnood in Limburg staat niet op zichzelf. Ook in de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen en de toeslagenaffaire komen burgers er maar niet uit met de overheid.

"Het was neem ik aan voor meneer Lemmens heel fijn om te horen dat de overheid zou bijspringen in zijn situatie. Maar vervolgens is het systeem waarin dat moet gebeuren dermate ingewikkeld, om dat door te lopen ben je inderdaad zo 1,5 jaar verder", zegt bestuurskundige Georgina Kuipers.

'Wantrouwen wekt wantrouwen op'

"Het lastige is dat de overheid dat systeem deels maakt om ons te beschermen, in de zin dat er voorzichtig wordt omgegaan met belastinggeld. Omdat we dat allemaal betalen", vertelt Kuipers. De keerzijde hiervan is dat mensen die hulp nodig hebben wel heel lang in onderzekerheid zitten.

Volgens haar komt dit deels door een soort wantrouwen van de overheid in de burger, zodat er geen misbruik wordt gemaakt van belastinggeld. Maar wantrouwen wekt wantrouwen op, waarschuwt ze. "Omdat jij als ondernemer wantrouwend wordt behandeld, denk jij: heb ik dan nog wel vertrouwen in die ander? Dat gaat als een cirkel rond."

Bekijk ook

'Burgers moeten zich gehoord voelen'

"Collega's van mij noemen dit 'de tragiek van goede bedoelingen'", vertelt Kuipers. "Maar wat ik fascinerend vind, is dat het als een olievlek aan het verspreiden is. De toeslagenaffaire en de afhandeling van de aardbevingsschade spelen al langer, maar in nationale peilingen is nu te zien dat dat wantrouwen uitstraalt op meer Nederlanders. Mensen denken: dit kan ook mij overkomen."

Maar hoe kan de overheid het vertrouwen terugwinnen? Volgens de bestuurskundige moeten burgers zich meer gehoord voelen. "Neem als overheid het uitgangspunt dat je een goede buur bent. Het klinkt zo stom en kleinzielig, maar daar is meer in te behalen dan grotere zakken geld verspreiden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.