Help ik word 100! Kan er een medicijn komen dat dementie voorkomt?

Biochemicus Henne Holstege wil dat mensen gezond en met vol verstand oud worden. En daarom test ze hele kwieke honderdplussers om te kijken waarom zij geen dementie krijgen en anderen wel. Is het alleen een kwestie van genen? En zo ja, kunnen we dan alzheimer genezen of helemaal voorkomen met een pil? Want als we allemaal honderd worden, willen we dat wel gezond doen.


'Wat zit er in hun genen waardoor zij niet vatbaar zijn?'

Alzheimer is doodsoorzaak nummer één onder ouderen in Nederland, kanker en hartinfarcten volgen. Henne Holstege werkt in het Alzheimer Centrum van het Amsterdam UMC en heeft als doel die pil tegen alzheimer te kunnen ontwikkelen. De huidige honderdjarigen spelen daarbij een sleutelrol. Daarom hoopt ze de komende jaren ruim vijfhonderd mensen van boven de honderd te onderzoeken.

Holstege: “Ik hoop dat we leren wat hun geheim is, wat zit er in de genen waardoor zij niet vatbaar zijn? Want als we weten hoe zij het doen, misschien kunnen we dat dan nabootsen en geven aan de mensen die de bescherming tegen dementie niet vanuit hun erfelijkheid meekrijgen.” 

Buiten de genen wil Holstege kijken naar de hersenen van deze mensen: “Een op de drie deelnemers in het honderdplus onderzoek wil zijn hersens ook doneren. En dat is een bron van informatie om te kijken wat voor genetische factoren effect hebben op hun hersenen op oudere leeftijd. Dat ongeveer een derde van de honderdplussers akkoord gaat met hersendonatie na hun overlijden is dan ook van onschatbare waarde.”



Geen spoor van alzheimer bij deze honderdplussers

Onderzoeker Sterre Rechtuijt reist door het land om vragenlijsten en testen af te nemen bij de honderdjarigen die aan het onderzoek deelnemen. Sterre: “Tijdens het eerste bezoek stellen we vragen over de familie. Hoe oud is men geworden en welke ziektes komen veel voor. Ook over hun eigen ziektegeschiedenis, en of ze ooit gerookt hebben of gedronken.”





Tijdens het tweede bezoek krijgen de deelnemers mondelinge testjes voorgelegd waarbij goed in kaart gebracht kan worden hoe goed het brein van de honderdplusser nog functioneert. Bijvoorbeeld het tekenen van een klok of het maken van kleine rekensommen. Ook doen ze een fysieke test om te kijken hoe fit ze zijn. “Daarnaast nemen we een bloedmonster af, waaruit het erfelijk materiaal geïsoleerd kan worden, maar het geeft ons ook informatie over de status van het afweersysteem.”


Met deze informatie hoopt Holstege dat ze beter in beeld krijgt wat de triggers zijn voor alzheimer. Mensen met de ziekte hebben bepaalde eiwitten in hun hoofd. De honderdjarigen uit het onderzoek hebben deze ook, toch worden zij er niet ziek van. Hoe komt dat? Henne: “We weten in ieder geval dat zij goede genen hebben, want heel oud worden zonder dementie komt vaak binnen families voor. En wellicht zorgen die goede genen ervoor dat zij een heel goed afgesteld afweersysteem hebben dat de ziekte niet toelaat.”

 

Het is nog niet duidelijk wanneer de eerste resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd. Of er ooit een medicijn tegen alzheimer op de markt komt blijft onzeker.

Lees hier meer over het onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel naar ouder worden.