Help! De beurzen in vrije val: wat is er aan de hand?

Na forse verliezen op de Amerikaanse beurzen verloopt ook de Europese aandelenbeurs onstuimig. Dinsdag stonden de aandelenbeurzen in de EU stevig in het rood. Wat is er aan de hand?

Er lijkt een einde te komen aan een lange periode van stijgende beurskoersen. Na ruim een jaar van steeds oplopende cijfers gaat het nu al enkele dagen bergaf. Wallstreet, hét hart van de Amerikaanse financiële wereld, kende maandag de slechtste beursdag in jaren. De Amerikaanse index sloot maar liefst 4,6 procent lager. Zo'n grote daling is sinds 2011 niet meer voorgekomen. 

Na Amerika volgden ook Aziatische en Europese beurzen. De Amsterdam Exchange Index (AEX), de belangrijkste graadmeter van de Nederlandse beurs, liep dinsdag bij de opening 3,6 procent verlies op. Dat is het laagste niveau sinds eind september vorig jaar. De AEX geeft aan hoe de koersen van de 25 meest verhandelde fondsen op de Amsterdamse effectenbeurs zich ontwikkelen. Olie- en gasconcern Shell, een zwaargewicht in de index, raakte bijna 2 procent kwijt en verzekeraar Aegon verloor 2,7 procent.

Waardoor wordt de daling veroorzaakt?

Volgens economisch-commentator Martin Visser komt de daling voornamelijk voort uit Amerika. “Amerikaanse beurzen zakten al iets langer dan in Nederland het geval was”, aldus Visser. “Dat heeft er onder andere mee te maken dat beleggers verwachten dat de centrale bank zich steeds meer terug gaat trekken na een tijd van stimulering. Dat zorgt voor veel onzekerheid op de financiële markt.”

De Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, verlaagde enkele jaren terug de rente fors om de inflatie aan te jagen en de economie te stimuleren. Dat lukte: de maatregelen zorgde voor een opleving op de aandelenbeurzen. Door de lage rente besloten mensen namelijk eerder in aandelen te beleggen dan te sparen, aangezien sparen nauwelijks iets opleverde. Uiteindelijk besloot de bank in 2015 de rente weer te verhogen, voor het eerst in bijna tien jaar. Ook in 2016 en 2017 werd de rente in kleine stapjes verhoogd.

Sommige deskundigen laten weten dat het ook om een ‘gezonde’ correctie gaat van eerdere stijgingen na een goede beursperiode. Na de economische groei stegen aandelenkoersen namelijk tot recordhoogte.

Lees ook: Beleggen is het nieuwe sparen

Zorgen over de inflatie

Uit een recent rapport blijkt bovendien dat de lonen in de Amerika flink zijn gestegen. Ook bleek de werkgelegenheid in januari sneller gegroeid dan verwacht: er kwamen 200.000 dagen bij, in plaats van 180.000 banen die waren verwacht. Dat klinkt wellicht positief, maar beleggers maken zich zorgen over de inflatie en meer renteverhogingen door de centrale banken.

Hoe beter de economie draait, hoe groter de kans op inflatie. Een hogere inflatie is voor overheden vaak een reden om de teugels van het monetaire en fiscale beleid aan te halen, omdat oververhitting van de economie moet worden voorkomen. De stijgende inflatie kan ervoor zorgen dat de Federal Reserve de rente verder verhoogd. In dat geval zou er op korte termijn een einde komen aan de zeer lage rentestanden. Dat maakt beleggers voorzichtiger.

‘Vooralsnog geen sprake van een nieuwe economische crisis’

Volgens Visser zijn er vooralsnog geen aanwijzingen dat een nieuwe economische crisis aanstaande is, maar, benadrukt hij ook: “Dat kun je nooit met zekerheid zeggen.”

“Analisten spreken sussende woorden”, aldus Visser. “Volgens hen is de huidige situatie geen voorbode voor een financiële crisis. Voordat de beursval de ‘echte’ economie gaat raken moet de daling namelijk een tijd lang doorzetten. Dan worden de vermogens die belegd zijn in aandelen minder waard. Ook pensioenfondsen zullen het dan gaan merken. Maar ik durf niet met zekerheid te zeggen of we hetzelfde scenario als in 2008 tegemoet gaan.”