Gestopt met de 20-wekenecho: verloskundepraktijk in Twente kan minder zorg leveren door personeelstekort en dat is op meer plekken zo

Net als veel beroepen staat ook de verloskunde onder druk door een tekort aan personeel. Verloskundigcentrum Zwanger & Zo in Nijverdal heeft zelfs verschillende activiteiten moeten stopzetten. De twintigwekenecho doen ze bijvoorbeeld niet meer.

"We zetten alles op alles om de toko draaiende te houden", vertelt verloskundige Maartje Welten van Verloskundigcentrum Zwanger & Zo. Maar door een tekort aan personeel heeft het centrum toch besloten om voor onbepaalde tijd te stoppen met twintigwekenecho's, 'pretecho's' en voorlichtingsavonden. "We schalen de zorg af, zodat we in ieder geval aan het bed kunnen staan en basiszorg kunnen bieden."

Angst om uit te vallen

Kort geleden viel er in de praktijk een collega uit, waardoor de toch al hoge werkdruk verder toenam. Voor de vier overgebleven collega's bij Zwanger & Zo is het keihard werken om alle diensten, 7 dagen per week, in te vullen. "Het is zwaar omdat je dag en nacht aan de slag bent", zegt Welten.

"Je kunt natuurlijk niet tegen een vrouw die op het punt van bevallen staat zeggen: 'sorry, op dit moment is er geen verloskundige'. Een bevalling kun je niet stopzetten, daardoor heb ik ook echt het gevoel dat ik niet uit mag vallen. Als ik bijvoorbeeld de griep heb moet ik zo snel mogelijk terugkomen, want anders belast ik mijn collega's nog meer."

Jonge verloskundigen haken af

Volgens Welten is de werkdruk zelfs zo hoog, dat het niet de vraag is óf maar wanneer je een burn-out krijgt als verloskundige. "De meeste verloskundigen moeten er na 7 jaar even tussenuit of stoppen zelfs helemaal omdat het zo pittig is."

Ze denkt dat het vak hierdoor minder aantrekkelijk is geworden, waardoor er minder studenten worden opgeleid. "Je ziet nu dat jonge meiden, die net klaar zijn met de opleiding en vol frisse moed beginnen, al snel afhaken. Dat is heel zorgelijk." Het is voor de praktijk in Nijverdal dan ook niet makkelijk om een nieuwe collega te vinden.

'Niet voor altijd vol te houden'

Steffanie Wiggers is op bezoek bij de praktijk in Twente voor een controle. Ze is 34 weken zwanger en half mei uitgerekend. "Ik heb geluk gehad", vertelt ze. "Ik kon hier gewoon nog mijn twintigwekenecho en pretecho's doen. Het is zo fijn om elke keer dezelfde gezichten te zien."

Ook kersverse moeder Kira Bosch bezoekt de praktijk, samen met haar kindje. "Ik merkte in eerste instantie eerlijk gezegd weinig van de werkdruk", vertelt ze. "Maar toen de praktijk het werkrooster online plaatste voor inschrijvingen, zag ik pas hoeveel diensten ze eigenlijk draaien. Toen dacht ik al: dit gaan ze niet voor altijd volhouden."

Bron: EenVandaag

'Serieus probleem'

Volgens verloskundige Maartje Welten hebben zwangere vrouwen tot nu toe inderdaad weinig gemerkt van de drukte bij de praktijk in Twente. Maar dat gaat veranderen nu is besloten om de zorg af te schalen.

Het tekort aan personeel en de hoge werkdruk bij Zwanger & Zo staan niet op zichzelf, daar is Welten zeker van: "Ik denk dat ik namens meerdere praktijken spreek als ik zeg dat we een serieus probleem hebben."

Zorgvraag groter dan zorgaanbod

Hoogleraar verloskunde Arie Franx herkent het verhaal van het verloskundecentrum in Twente. Volgens Franx speelt het tekort aan verloskundigen inderdaad breder in Nederland: "Er is een groot personeelstekort, dat zien we overal. De zorgvraag is simpelweg groter dan het aanbod."

En het tekort aan verloskundigen speelt niet alleen bij de verloskundigenpraktijken in de eerstelijnszorg, maar ook in de tweede lijn bij de ziekenhuizen. Al jaren daalt het aantal ziekenhuizen waar vrouwen kunnen bevallen. Zo sloten de verloskunde-afdelingen in bijvoorbeeld Hilversum, Meppel, Hoogeveen, Stadskanaal, Lelystad en Schiedam al. En deze week nog sloot ook de verloskunde-afdeling in het Gelre ziekenhuis in Zutphen.

'Niet op korte termijn opgelost'

Ook de branche- en beroepsorganisatie voor verloskundigen, KNOV, laat weten het personeelstekort en de werkdruk van het verloskundecentrum in Twente te herkennen. "We werken met onze ketenpartners hard aan oplossingen, om de kwaliteit van de Nederlandse verloskunde te waarborgen", zegt een woordvoerder van de brancheorganisatie.

Volgens de wetenschappelijke beroepsvereniging voor gynaecologen, NVOG, is er een landelijk tekort aan zorgprofessionals die werkzaam zijn in de verloskunde. "De personeelstekorten spelen op landelijk niveau in de hele gezondheidszorg en daarmee dus ook in de geboortezorg. De verwachting is dat dit tekort niet op de korte termijn is opgelost."

Samenwerken in de regio

Volgens hoogleraar Franx is het de hoogste tijd dat de zorg anders ingericht wordt. Aangezien het in de huidige arbeidsmarkt lastig zal blijven om extra personeel te werven. "In het beste scenario blijven we op de capaciteit die er nu is."

Er blijven volgens Franx twee oplossingen over: innovaties en samenwerken in de regio. "We komen nu uit een situatie waarin verloskundigenpraktijken en ziekenhuizen concurrerende bedrijven zijn, daardoor is efficiëntie door samenwerken nog lang niet volledig benut."

Dashboard

Ook de wetenschappelijke beroepsvereniging voor gynaecologen, NVOG, probeert samenwerking te bevorderen. De vereniging werkt aan een dashboard waarop de beschikbare plekken voor zwangere vrouwen om te bevallen worden weergegeven.

"Dit lost het personeelstekort niet op, maar het geeft wel inzicht in welk ziekenhuis zwangere vrouwen terecht kunnen om te bevallen."

Zelf bloeddruk opnemen

Daarnaast is er volgens Franx veel te winnen op het gebied van innovatie. "Metingen bij moeder en baby gaan nu bijvoorbeeld allemaal in het ziekenhuis met de hand, maar met nieuwe technologische ontwikkelingen kunnen zwangere vrouwen ook op afstand gemonitord worden."

"Een zwangere vrouw kan bijvoorbeeld zelf de bloeddruk opnemen en een registratie maken van de baby", vertelt hij. "Op deze manier kunnen we extra capaciteit vrijspelen." Ondanks de grote uitdagingen door het personeelstekort en de werkdruk blijft Franx optimistisch: "Het zal flink wat van ons vragen. We moeten echt aan de bak. Maar het moet lukken om de zorg anders en vooral efficiënter in te richten."

'Mooiste vak ter wereld'

Ondertussen gaat verloskundige Maartje Welten hard door met werken. "Je moet een flinke passie voor het vak hebben om het vol te houden", zegt ze. Toch denkt ze er niet aan om te stoppen.

"Ik roep wel eens tegen mijn dochter: 'word alsjeblieft geen verloskundige meid.' Maar na een mooie bevalling roep ik tegen iedereen dat ik het mooiste vak ter wereld heb."