Net als veel beroepen staat ook de verloskunde onder druk door een tekort aan personeel. Verloskundigcentrum Zwanger & Zo in Nijverdal heeft zelfs verschillende activiteiten moeten stopzetten. De twintigwekenecho doen ze bijvoorbeeld niet meer.

"We zetten alles op alles om de toko draaiende te houden", vertelt verloskundige Maartje Welten van Verloskundigcentrum Zwanger & Zo. Maar door een tekort aan personeel heeft het centrum toch besloten om voor onbepaalde tijd te stoppen met twintigwekenecho's, 'pretecho's' en voorlichtingsavonden. "We schalen de zorg af, zodat we in ieder geval aan het bed kunnen staan en basiszorg kunnen bieden."

Angst om uit te vallen

Kort geleden viel er in de praktijk een collega uit, waardoor de toch al hoge werkdruk verder toenam. Voor de vier overgebleven collega's bij Zwanger & Zo is het keihard werken om alle diensten, 7 dagen per week, in te vullen. "Het is zwaar omdat je dag en nacht aan de slag bent", zegt Welten.

"Je kunt natuurlijk niet tegen een vrouw die op het punt van bevallen staat zeggen: 'sorry, op dit moment is er geen verloskundige'. Een bevalling kun je niet stopzetten, daardoor heb ik ook echt het gevoel dat ik niet uit mag vallen. Als ik bijvoorbeeld de griep heb moet ik zo snel mogelijk terugkomen, want anders belast ik mijn collega's nog meer."

Jonge verloskundigen haken af

Volgens Welten is de werkdruk zelfs zo hoog, dat het niet de vraag is óf maar wanneer je een burn-out krijgt als verloskundige. "De meeste verloskundigen moeten er na 7 jaar even tussenuit of stoppen zelfs helemaal omdat het zo pittig is."

Ze denkt dat het vak hierdoor minder aantrekkelijk is geworden, waardoor er minder studenten worden opgeleid. "Je ziet nu dat jonge meiden, die net klaar zijn met de opleiding en vol frisse moed beginnen, al snel afhaken. Dat is heel zorgelijk." Het is voor de praktijk in Nijverdal dan ook niet makkelijk om een nieuwe collega te vinden.

'Niet voor altijd vol te houden'

Steffanie Wiggers is op bezoek bij de praktijk in Twente voor een controle. Ze is 34 weken zwanger en half mei uitgerekend. "Ik heb geluk gehad", vertelt ze. "Ik kon hier gewoon nog mijn twintigwekenecho en pretecho's doen. Het is zo fijn om elke keer dezelfde gezichten te zien."

Ook kersverse moeder Kira Bosch bezoekt de praktijk, samen met haar kindje. "Ik merkte in eerste instantie eerlijk gezegd weinig van de werkdruk", vertelt ze. "Maar toen de praktijk het werkrooster online plaatste voor inschrijvingen, zag ik pas hoeveel diensten ze eigenlijk draaien. Toen dacht ik al: dit gaan ze niet voor altijd volhouden."

Bron: EenVandaag

'Serieus probleem'

Volgens verloskundige Maartje Welten hebben zwangere vrouwen tot nu toe inderdaad weinig gemerkt van de drukte bij de praktijk in Twente. Maar dat gaat veranderen nu is besloten om de zorg af te schalen.

Het tekort aan personeel en de hoge werkdruk bij Zwanger & Zo staan niet op zichzelf, daar is Welten zeker van: "Ik denk dat ik namens meerdere praktijken spreek als ik zeg dat we een serieus probleem hebben."

Zorgvraag groter dan zorgaanbod

Hoogleraar verloskunde Arie Franx herkent het verhaal van het verloskundecentrum in Twente. Volgens Franx speelt het tekort aan verloskundigen inderdaad breder in Nederland: "Er is een groot personeelstekort, dat zien we overal. De zorgvraag is simpelweg groter dan het aanbod."

En het tekort aan verloskundigen speelt niet alleen bij de verloskundigenpraktijken in de eerstelijnszorg, maar ook in de tweede lijn bij de ziekenhuizen. Al jaren daalt het aantal ziekenhuizen waar vrouwen kunnen bevallen. Zo sloten de verloskunde-afdelingen in bijvoorbeeld Hilversum, Meppel, Hoogeveen, Stadskanaal, Lelystad en Schiedam al. En deze week nog sloot ook de verloskunde-afdeling in het Gelre ziekenhuis in Zutphen.

'Niet op korte termijn opgelost'

Ook de branche- en beroepsorganisatie voor verloskundigen, KNOV, laat weten het personeelstekort en de werkdruk van het verloskundecentrum in Twente te herkennen. "We werken met onze ketenpartners hard aan oplossingen, om de kwaliteit van de Nederlandse verloskunde te waarborgen", zegt een woordvoerder van de brancheorganisatie.

Volgens de wetenschappelijke beroepsvereniging voor gynaecologen, NVOG, is er een landelijk tekort aan zorgprofessionals die werkzaam zijn in de verloskunde. "De personeelstekorten spelen op landelijk niveau in de hele gezondheidszorg en daarmee dus ook in de geboortezorg. De verwachting is dat dit tekort niet op de korte termijn is opgelost."

Samenwerken in de regio

Volgens hoogleraar Franx is het de hoogste tijd dat de zorg anders ingericht wordt. Aangezien het in de huidige arbeidsmarkt lastig zal blijven om extra personeel te werven. "In het beste scenario blijven we op de capaciteit die er nu is."

Er blijven volgens Franx twee oplossingen over: innovaties en samenwerken in de regio. "We komen nu uit een situatie waarin verloskundigenpraktijken en ziekenhuizen concurrerende bedrijven zijn, daardoor is efficiëntie door samenwerken nog lang niet volledig benut."

Dashboard

Ook de wetenschappelijke beroepsvereniging voor gynaecologen, NVOG, probeert samenwerking te bevorderen. De vereniging werkt aan een dashboard waarop de beschikbare plekken voor zwangere vrouwen om te bevallen worden weergegeven.

"Dit lost het personeelstekort niet op, maar het geeft wel inzicht in welk ziekenhuis zwangere vrouwen terecht kunnen om te bevallen."

Zelf bloeddruk opnemen

Daarnaast is er volgens Franx veel te winnen op het gebied van innovatie. "Metingen bij moeder en baby gaan nu bijvoorbeeld allemaal in het ziekenhuis met de hand, maar met nieuwe technologische ontwikkelingen kunnen zwangere vrouwen ook op afstand gemonitord worden."

"Een zwangere vrouw kan bijvoorbeeld zelf de bloeddruk opnemen en een registratie maken van de baby", vertelt hij. "Op deze manier kunnen we extra capaciteit vrijspelen." Ondanks de grote uitdagingen door het personeelstekort en de werkdruk blijft Franx optimistisch: "Het zal flink wat van ons vragen. We moeten echt aan de bak. Maar het moet lukken om de zorg anders en vooral efficiënter in te richten."

'Mooiste vak ter wereld'

Ondertussen gaat verloskundige Maartje Welten hard door met werken. "Je moet een flinke passie voor het vak hebben om het vol te houden", zegt ze. Toch denkt ze er niet aan om te stoppen.

"Ik roep wel eens tegen mijn dochter: 'word alsjeblieft geen verloskundige meid.' Maar na een mooie bevalling roep ik tegen iedereen dat ik het mooiste vak ter wereld heb."

Al sinds het aantreden van kabinet-Schoof kijkt politiek Den Haag met angst en beven uit naar de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. Maar wat is deze nota precies en waarom is die zo belangrijk? "Na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment."

Het ministerie van Financiën is vanaf vandaag weer even het middelpunt van politiek Den Haag. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) en de fractievoorzitters van coalitiepartijen VVD, PVV, NSC en BBB proberen het daar de komende dagen eens te worden over de Voorjaarsnota.

Begroting van het lopende jaar

De Voorjaarsnota is het document waarin de begroting van het lopende jaar wordt aangepast. Dit gebeurt altijd in het voorjaar. Verder is de Nota ook het document waarin vooruit wordt gekeken naar toekomstige begrotingen.

Dit is elk jaar een spannend moment, maar dit jaar wordt er gesproken over miljarden euro's aan opgespaarde problemen.

Politieke 'wenslijstjes'

Daarbovenop komen ook nog de politieke 'wensenlijstjes' - van lagere huren tot extra geld voor gemeenten - die samen tot miljarden én miljarden euro's extra optellen.

En omdat het onderlinge wantrouwen in de coalitie groot is, gonst het in de Haagse wandelgangen daarom al maanden dat het kabinet wel eens hierom zou kunnen vallen.

Pittige gesprekken

"Het worden wel pittige gesprekken, verwacht ik", geeft minister Heinen toe tegenover EenVandaag. "De wensen zijn natuurlijk hoog, maar ik heb nog geen dekking gezien. En daar zit natuurlijk altijd de moeilijkheid in: hoe ga je het betalen?"

"Ik snap heel goed de wens voor extra uitgaven, maar matig want we krijgen het niet altijd uitgegeven en de inflatie is hoog, dat moeten we niet aanwakkeren", zegt de minister van Financiën.

'Lopen we op schema?'

"Het is na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment van het jaar," benadrukt Wimar Bolhuis over de Voorjaarsnota. Bolhuis is gespecialiseerd in overheidsfinanciën en als econoom verbonden aan de Universiteit Leiden.

"We hebben met Prinsjesdag een begroting voor 2025 gemaakt. Bij de Voorjaarsnota wordt gekeken: hoe gaat het eigenlijk met de uitgaven en de inkomsten? Loopt dat op schema?"

Alvast vooruitblikken

Een tussentijdse check van het huishoudboekje van de overheid dus, gecoördineerd door de minister van Financiën. Maar volgens econoom Bolhuis is het meer dan dat alleen.

"Het is ook belangrijk omdat je alvast met elkaar vaststelt welke uitgaven je wilt doen in de begroting voor de komende jaren. Dat is belangrijk. Wil je meer uitgeven aan bepaalde onderwerpen? Moet je de komende jaren problemen oplossen?"

Begrotingsregels

Al die wensen zijn gebonden aan speciale spelregels, zegt Bolhuis. "De begrotingsregels stellen bijvoorbeeld dat je niet zomaar extra uitgaven mag doen als minister. Daar moet goedkeuring voor zijn. En als je dat wil doen, zou je bijvoorbeeld extra moeten bezuinigen."

Een andere regel waar alle partijen zich aan moeten houden: "Daarnaast is er de regel dat als je meevallers hebt op je begroting, dat je die niet zomaar opnieuw mag uitgeven. Die moeten terug naar het ministerie van Financiën. Zo komt er weer ruimte voor andere ministeries om geld uit te geven."

Politieke wensen

En extra geld willen alle coalitiepartijen maar al te graag uitgeven. Zo gek is dat volgens Bolhuis niet, want zo halverwege het jaar ontstaan er allemaal nieuwe politieke wensen. Denk aan extra geld om de energierekening naar beneden te brengen, de huren en benzineprijzen te verlagen of de kinderopvang goedkoper te maken.

Maar ook de situatie in Oekraïne en de opstelling van de Amerikaanse president Donald Trump dwingen tot extra investeringen in defensie.

Nog meer geld nodig

Daarnaast heeft het kabinet ook nog geld nodig om de BTW op cultuur, media en sport te verlagen. Er is verder ook geld nodig om het stroomnet te verzwaren, de problemen met de vermogensbelasting zijn nog altijd niet opgelost, en er is ook extra geld nodig om de WIA-uitkeringen te compenseren.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over extra geld voor de stikstofproblemen en om de jeugdzorg in gemeenten te verbeteren.

Staatsschuld

PVV en BBB zien de oplossing voor deze problemen in de lage staatsschuld die Nederland heeft. Daardoor zouden we makkelijk miljarden euro's kunnen lenen om al die wensen te betalen. "Nederland heeft een relatief lage staatsschuld, ongeveer 45 procent van het bruto binnenlands product. Dat is internationaal gezien laag," erkent Bolhuis.

De vraag is alleen of het verstandig is de staatsschuld op te laten lopen. "Je zou deze kunnen laten oplopen, maar de belangrijkste vraag is natuurlijk wat ga je met dat geleende geld doen? Ga je met dat geld dan investeringen doen die zich ook terugbetalen?"

Nieuwe planning

De conclusie volgens Bolhuis? "Het is een schaarstediscussie. Je moet kiezen. Dus dat wordt voor het kabinet wel een lastige keuze. Want er zijn gewoon vier partijen met verschillende belangen," zegt Bolhuis.

"Maar uiteindelijk is het de minister van Financiën en de minister-president om een keuze te maken en de nieuwe plannen voor 1 juni naar de Tweede Kamer te sturen."

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als 'met onbekende bestemming vertrokken' geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."