Gemeenten kiezen vaker voor alternatieve opties tijdens jaarwisseling: 'Zo snel mogelijk vuurwerkvrij'

Georganiseerde nieuwjaarsshows, vuurwerkvrije zones en extra maatregelen. Steeds meer gemeenten kiezen voor een vuurwerkverbod blijkt uit rondgang van EenVandaag onder de G41-gemeenten. Maar vuurwerk helemaal verbieden, blijkt nog lastig.

De G41 gemeenten zijn, op Den Haag, Utrecht, Rotterdam en Amsterdam na, de grootste gemeenten in Nederland. Momenteel geldt er voor negen gemeenten uit de G41 een vuurwerkverbod. Vorig jaar stond de teller nog op vier gemeenten.

Dichtgeplakte afvalbakken

De gemeente Zoetermeer is een van de gemeenten die dit jaar nog geen vuurwerkverbod heeft, maar de gemeente hoopt met het bewonersinitiatief 'Vrijwillige Vuurwerkvrije Zones' meer rust te creëren bij bewoners die veel overlast ervaren door vuurwerk. De meeste schade in Zoetermeer is tijdens de jaarwisseling aan asfaltverharding en afvalbakken in woonwijken.

Vooralsnog valt volgens burgemeester Michel Bezuijen van Zoetermeer een volledig vuurwerkverbod in de gemeente niet te handhaven, maar met dit initiatief nemen buurtbewoners zelf het voortouw om hun wijk vuurwerkvrij te maken en hiermee de overlast en schade te beperken. "Ik probeer mensen te stimuleren om vooral zelf te handhaven. Wij vinden het heel belangrijk dat er maatregelen genomen worden tegen het vuurwerk, en dat doen wij ook."

Eerste keer afsteekverbod

Tilburg heeft dit jaar, na een aantal jaren gewerkt te hebben met vuurwerkvrije zones, voor het eerst een afsteekverbod ingesteld in de hele gemeente. Dit houdt in dat consumenten in Tilburg geen vuurwerk mogen afsteken tijdens de jaarwisseling, maar wel mogen verkopen.

"'Trek een streep', heeft de gemeenteraad gezegd. We willen echt zo snel mogelijk naar een vuurwerkvrije gemeente en dat betekent dat we dit jaar het afsteekverbod in Tilburg hebben", licht burgemeester Theo Weterings van Tilburg toe.

Aftellen tot het nieuwe jaar

Gezamenlijk het nieuwe jaar inluiden kan nog wel bij jaarwisselingsshows. Weterings vervolgt: "Het vuurwerk is niet weg, want we hebben twee centrale shows in het centrum en in de nieuwbouwwijk. We kunnen niet overal de handhaving inzetten en zorgen dat het afsteken van vuurwerk niet gebeurt. Maar het is wel het signaal, ook vanuit de gemeenteraad, dat we een vuurwerkvrij Tilburg willen en het liefst zo snel mogelijk."

Naast de gemeente Tilburg hebben ook de gemeente Eindhoven en Amersfoort dit jaar besloten om een vuurwerkverbod in te lassen en de verwachting is dat er steeds meer gemeenten gaan volgen de komende jaren. De gemeente Ede, Zwolle en Zutphen melden zeer waarschijnlijk vanaf 2024/2025 een vuurwerkverbod in te stellen.

Omringende landen

De meeste grensgemeenten kiezen er niet voor om zelf een vuurwerkverbod in te lassen, maar te wachten tot een landelijk verbod.

Dit komt omdat een lokaal verbod vooralsnog lastig te handhaven is. "Zolang vuurwerk in de ons omringende landen, zoals Duitsland, vrij verkrijgbaar is, is een lokaal verbod geen optie. Dat is gewoonweg lastig te handhaven", stelt de gemeente Enschede.

Alternatieve opties

Voor veel gemeenten is een vuurwerkverbod niet te handhaven dus wordt er gekeken naar alternatieve opties om de jaarwisseling rustiger te laten verlopen. Uit rondgang van EenVandaag blijkt dat twintig gemeenten gekozen hebben voor vuurwerkvrije zones.

Een vuurwerkvrije zone is een gebied waar geen vuurwerk mag worden afgestoken, ook niet tijdens de officiële afsteektijden. De verwachting is dat het aantal vuurwerkvrije zones in Nederland de komende jaren alleen nog maar zal stijgen. De meeste vuurwerkvrije zones zijn rond ziekenhuizen, kinder- en stadsboerderijen, dierenopvangcentra en natuurgebieden. Dit is om kwetsbare mensen, dieren en natuur te beschermen en overlast te voorkomen.

Meerderheid voor verbod

Al jaren is een meerderheid van de ondervraagden van het panelonderzoek voor een algeheel landelijk vuurwerkverbod. Sinds 'coronajaar' 2020, toen zo'n verbod eenmalig van kracht was, willen ruim zes op de tien mensen dat vuurwerk kopen en afsteken helemaal verboden wordt voor particulieren, blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder leden van het Opiniepanel.

De achterbannen van de vier partijen die aan zet lijken om een kabinet te gaan vormen, zijn daar verdeeld over. Tweederde (66 procent) van de NSC-kiezers is voor een vuurwerkverbod, bij de VVD (54 procent voor) en PVV (45 procent voor) spant het erom. Van de BBB-kiezers wil iets meer dan een derde (37 procent) dat vuurwerk afsteken verboden wordt.

Vuurwerkvrije zones

Nu mogen gemeenten zelf bepalen of ze een algeheel vuurwerkverbod, dus ook op siervuurwerk, instellen. Dit jaar geldt dat verbod over heel Nederland in zestien gemeenten. Iets meer dan de helft van de deelnemers (55 procent) ziet een verbod in hun eigen gemeente zitten, maar er zijn wel zorgen over hoe zinvol dat is als in de naastgelegen gemeenten geen verbod op verkoop en afsteken geldt.

Gemeenten kunnen ook officiële 'vuurwerkvrije zones' instellen in de gemeente, bijvoorbeeld bij ziekenhuizen, scholen en dierenasiels. 71 procent is daar voorstander van: "Vuurwerk afsteken bij een dierenasiel is nergens voor nodig en gewoon zielig, dat kan prima ergens anders."