Als het aan de Wit-Russische oppositie ligt, moeten Nederlandse bedrijven die zaken doen in Wit-Rusland helpen president Loekasjenko economisch onder druk te zetten. Een rondgang van EenVandaag leert dat Nederlandse bedrijven dat niet van plan zijn.

In Wit-Rusland wordt al sinds augustus massaal gedemonstreerd tegen Loekasjenko, maar tot nu toe zonder effect. De Wit-Russische oppositie hoopt dat door economische druk uit het buitenland Loekasjenko's machtsbasis zo verzwakt wordt dat hij uiteindelijk wel moét vertrekken. Oppositieleidster Svetlana Tichanovskaya riep daarom onlangs bij een bezoek aan Nederland bedrijven op om de zaken met Wit-Russische staatsbedrijven tijdelijk plat te leggen.

Economische druk

EenVandaag sprak met 12 Nederlandse bedrijven die zaken doen in Wit-Rusland, van multinationals tot MKB'ers. Geen van die bedrijven is van plan om gehoor te geven aan de oproep. De reacties van de bedrijven variëren van: "De mensen die wij kennen op de werkvloer van Wit-Russische staatsbedrijven hebben het gewoon heel goed, dus wij zien niet in waarom we iets zouden moeten doen", tot: "We houden ons verre van politiek". Een aantal bedrijven wilde überhaupt geen commentaar geven over de kwestie.

Omdat demonstraties en ook sancties van de Europese Unie tot nu toe nog niet hebben geleid tot het vertrek van Loekasjenko, wil de oppositie nu inzetten op economische druk. Pas als de raderen bij de Wit-Russische trekkerfabriek of het mijnbouwbedrijf stil komen te liggen, wordt de positie van Loekasjenko onhoudbaar, is de gedachte. Plus, het is de enige nog resterende geweldloze optie waarmee ze hun doel denken te kunnen bereiken.

Lees ook

Gevolgen voor stakers

Verschillende keren probeerde oppositieleidster Tichanovskaya de afgelopen maanden een landelijke staking te organiseren, maar tot nu toe met weinig resultaat. Dat is begrijpelijk, omdat de gevolgen voor stakers bij staatsbedrijven niet mals zijn. "Ze kunnen hun baan en zelfs hun huis verliezen en ook kunnen ze worden opgepakt. Mensen die gaan staken riskeren letterlijk alles", vertelt Alexei Kuzmenkov.

Om de drempel om te gaan staken wat te verlagen, heeft de in Nederland wonende Wit-Rus Kuzmenkov BYSOL opgericht: een solidariteitsfonds waaruit arbeiders die hun baan verliezen voor drie maanden kunnen worden doorbetaald. Als het nodig is, helpt BYSOL stakers om het land te ontvluchten. In andere gevallen probeert de stichting arbeiders te helpen om nieuw werk te vinden. In een paar maanden tijd is al bijna 3 miljoen euro voor het fonds opgehaald.

Lees ook

Van gedachten veranderen

Zowel wat betreft export als import staat Nederland in de top 10 van belangrijkste handelspartners voor Wit-Rusland. Dit heeft met name te maken met bewerkte olie die via de haven van Rotterdam wordt geëxporteerd.

Komenkov hoopt dat Nederlandse bedrijven toch nog van gedachten veranderen. "Ze hoeven niet voor altijd te stoppen met zaken doen met Wit-Rusland. Het hoeft maar voor een paar maanden, tot Loekasjenko weg is en er een nieuwe regering is. Dan willen we weer heel graag volop zaken doen met Nederlandse bedrijven."

Lees ook

De Wit-Russische zakenpartner van Martijn Hoogeveen zit al 3 maanden vast omdat hij een petitie aanbood voor de vrijlating van een oppositiekandidaat. Wat Martijn betreft gaan Nederlandse bedrijven wel in op de oproep van de Wit-Russische oppositie. "Ik denk dat er een punt gekomen is dat je een standpunt in moet nemen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.