Als het aan de Wit-Russische oppositie ligt, moeten Nederlandse bedrijven die zaken doen in Wit-Rusland helpen president Loekasjenko economisch onder druk te zetten. Een rondgang van EenVandaag leert dat Nederlandse bedrijven dat niet van plan zijn.

In Wit-Rusland wordt al sinds augustus massaal gedemonstreerd tegen Loekasjenko, maar tot nu toe zonder effect. De Wit-Russische oppositie hoopt dat door economische druk uit het buitenland Loekasjenko's machtsbasis zo verzwakt wordt dat hij uiteindelijk wel moét vertrekken. Oppositieleidster Svetlana Tichanovskaya riep daarom onlangs bij een bezoek aan Nederland bedrijven op om de zaken met Wit-Russische staatsbedrijven tijdelijk plat te leggen.

Economische druk

EenVandaag sprak met 12 Nederlandse bedrijven die zaken doen in Wit-Rusland, van multinationals tot MKB'ers. Geen van die bedrijven is van plan om gehoor te geven aan de oproep. De reacties van de bedrijven variëren van: "De mensen die wij kennen op de werkvloer van Wit-Russische staatsbedrijven hebben het gewoon heel goed, dus wij zien niet in waarom we iets zouden moeten doen", tot: "We houden ons verre van politiek". Een aantal bedrijven wilde überhaupt geen commentaar geven over de kwestie.

Omdat demonstraties en ook sancties van de Europese Unie tot nu toe nog niet hebben geleid tot het vertrek van Loekasjenko, wil de oppositie nu inzetten op economische druk. Pas als de raderen bij de Wit-Russische trekkerfabriek of het mijnbouwbedrijf stil komen te liggen, wordt de positie van Loekasjenko onhoudbaar, is de gedachte. Plus, het is de enige nog resterende geweldloze optie waarmee ze hun doel denken te kunnen bereiken.

Gevolgen voor stakers

Verschillende keren probeerde oppositieleidster Tichanovskaya de afgelopen maanden een landelijke staking te organiseren, maar tot nu toe met weinig resultaat. Dat is begrijpelijk, omdat de gevolgen voor stakers bij staatsbedrijven niet mals zijn. "Ze kunnen hun baan en zelfs hun huis verliezen en ook kunnen ze worden opgepakt. Mensen die gaan staken riskeren letterlijk alles", vertelt Alexei Kuzmenkov.

Om de drempel om te gaan staken wat te verlagen, heeft de in Nederland wonende Wit-Rus Kuzmenkov BYSOL opgericht: een solidariteitsfonds waaruit arbeiders die hun baan verliezen voor drie maanden kunnen worden doorbetaald. Als het nodig is, helpt BYSOL stakers om het land te ontvluchten. In andere gevallen probeert de stichting arbeiders te helpen om nieuw werk te vinden. In een paar maanden tijd is al bijna 3 miljoen euro voor het fonds opgehaald.

Van gedachten veranderen

Zowel wat betreft export als import staat Nederland in de top 10 van belangrijkste handelspartners voor Wit-Rusland. Dit heeft met name te maken met bewerkte olie die via de haven van Rotterdam wordt geëxporteerd.

Komenkov hoopt dat Nederlandse bedrijven toch nog van gedachten veranderen. "Ze hoeven niet voor altijd te stoppen met zaken doen met Wit-Rusland. Het hoeft maar voor een paar maanden, tot Loekasjenko weg is en er een nieuwe regering is. Dan willen we weer heel graag volop zaken doen met Nederlandse bedrijven."

Paus Franciscus ligt sinds 3 weken in het ziekenhuis vanwege een dubbele longontsteking. Overal in de wereld komen gelovigen bijeen om voor hun leider te bidden en gister kregen ze eindelijk goed nieuws van de paus zelf: het gaat iets beter met hem.

Het ‘strengste asielbeleid ooit’ dat asielminister Marjolein Faber wil uitvoeren, is weer een stapje dichterbij. De fel bekritiseerde asielwetten zijn vrijwel ongewijzigd goedgekeurd door de ministerraad en kunnen worden voorgelegd aan de Tweede Kamer.

Het zijn misschien wel de meest beeldbepalende wetten van dit kabinet: de asielnoodmaatregelenwet en de Wet invoering tweestatusstelsel. Deze twee wetten regelen dat niet elke asielzoeker onder dezelfde voorwaarden in Nederland mag blijven, maken gezinshereniging moeilijker, verblijfsvergunningen korter en schaffen ook de verblijfsvergunningen voor onbepaalde tijd af.

Tweede ronde

De ministerraad boog zich vandaag voor de tweede keer over de wetten van Faber (PVV), aanleiding hiervoor is het spoedadvies van de Raad van State. Faber zegt dat de kritiek over de onzekerheden bij de uitvoering is besproken. 'Maar ik heb één zekerheid. Zo kan het niet langer," aldus Faber.

Vorige maand raadde het belangrijke adviesorgaan asielminister Faber af de wetten in de 'huidige vorm' in te dienen. De wetten zijn volgens de Raad van State onzorgvuldig voorbereid.

Niets aanpassen, alleen kleine correctie

Maar al voor de ministerraad begon, liet Faber weten dat ze behalve een 'kleine correctie' niets zou wijzigen aan haar asielwetten. Die kleine aanpassing komt volgens haar neer op een 'technische correctie'.

Hierdoor kunnen asielzoekers na een afwijzing niet langer bezwaar maken bij de de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de organisatie die bepaalt of mensen een verblijfsvergunning krijgen. Ze moeten nu direct beroep instellen bij de rechter.

Wel extra geld

Wel wordt er extra geld vrijgemaakt om de wetten beter uitvoerbaar te maken. In totaal wordt 115 miljoen euro vrijgemaakt.

Het gaat dan om 101,8 miljoen euro voor het tweestatusstelsel en 13,3 miljoen euro voor de asielnoodmaatregelenwet. Daarmee komt Faber enigszins tegemoet aan de snoeiharde kritiek van de Raad van State.

Kritiek

Het adviesorgaan is kritisch omdat de plannen van Faber in de praktijk niet haalbaar zouden zijn. Zo zouden er volgens het orgaan, en uitvoeringsorganisaties, nog meer opvangplekken nodig zijn omdat asielzoekers langer moeten wachten op een besluit. En dat wil het kabinet juist niet.

Ook krijgt de IND er door deze wet veel meer werk bij, maar extra geld kan die problemen dus wel iets verzachten. Tot vandaag werd de organisatie vanaf 2027 juist gekort.

'Gaat ten koste van de rechtszekerheid'

Eerder liet ook nog de Raad voor de Rechtspraak zich al kritisch uit over de plannen van Faber. De Raad noemt het 'bijzonder onwenselijk', dat de regelingen aangepast worden net voordat er nieuwe Europese regels in gaan.

Dat 'gaat ten koste gaan van de rechtszekerheid', zegt de Raad. Het zou helpen als de nieuwe regels wat later in zouden gaan, maar dat wil het kabinet niet.

Gemeenten kritisch

Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem en voorzitter van commissie asiel en migratie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), noemt het 'zorgelijk' dat de wetten niet zijn aangepast.

"Wij vrezen overlast en chaos voor mensen in dorpen en steden waar wij verantwoordelijk voor zijn," zegt Boumans. "Het lijkt heel moedig en strak beleid. Maar het effect zou weleens tegengesteld kunnen zijn, waardoor de kiezer die graag wil dat er iets gebeurt nog meer teleurgesteld raakt."