FNV wil jeugdzorg weer centraal gaan regelen want zoals het nu gaat 'is het een puinhoop'

"Jeugdzorg moet weer centraal worden aangestuurd, in plaats van door gemeentes", vindt Maaike van der Aar van de FNV. "Sommige lokale overheden hebben de keuze uit 700 zorgaanbieders." Ze heeft een plan om die versnippering tegen te gaan.

Gisteren kwamen op een congres van FNV Zorg en Welzijn jeugdwerkers bij elkaar om te oordelen over het plan van de vakbond voor een nieuw jeugdzorgstelsel.

'Het is een puinhoop'

Sinds 2015 rommelt het in de sector. In dat jaar kregen alle gemeenten de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg. Dit gaat bijvoorbeeld over de zorg voor kinderen met problematisch gedrag, die mishandeld werden of in nood kwamen door de scheiding van hun ouders. Gemeenten dienden deze problemen op te lossen, het was geen zaak meer van de landelijke overheid. Die overheid bezuinigde tegelijkertijd op de jeugdzorg.

Het merendeel van de gemeenten had alleen niet de kennis in huis en door de bezuinigingen niet voldoende geld om de nieuwe taken aan te kunnen. Het gevolg is nu dat jeugdzorg kampt met miljoenentekorten, lange wachtlijsten en jongeren die soms 60 hulpverleners voorbij zien trekken zonder positieve resultaten. "Het is een puinhoop", verzucht jeugdwerkster Gertrüd Reinink.

Overzicht creëeren

Gertrüd weet waar ze het over heeft. Al 25 jaar zit ze in het jeugdwerk. Op het moment bemiddelt ze voor kinderen die tussen vader en moeder in staan die verwikkeld zijn in een vechtscheiding. Veel van haar collega's kampen met een burn-out, stoppen er mee of zijn langdurig ziek. Nergens is het verloop van werknemers zo groot als in haar sector. Commissies op gemeentelijk niveau zijn vaak bezig met het puinruimen van vorige commissies.

Zo erg als het nu is, zo heb ik het nog nooit meegemaakt

"De gemeenten zijn tot nu toe opgevallen door een enorme onkunde", vertelt ze. "Zo erg als het nu is, heb ik het nog nooit meegemaakt." Daarom is ze ervoor om de jeugdzorg weer te centraliseren. "Daarmee ruk je in een keer de talloze commissies van ambtenaren en wethouders weg, die telkens moeten overleggen welke zorgaanbieders wel of niet in aanmerking komen. Door het centraal te regelen creëer je ook overzicht, voorkom je dubbele taken en daarmee neemt de werkdruk af."

Marktwerking er uit

Datzelfde idee staat centraal in het plan van FNV Zorg en Welzijn. "De jeugdzorg moet weer centraal worden aangestuurd", zegt Maaike van der Aar van de vakbond. Alleen op die manier kan een begin worden gemaakt met het opzetten van een gezond stelsel.

Ook de marktwerking moet er volgens haar uit. "Geloof het of niet, sommige lokale overheden hebben de keuze uit 700 zorgaanbieders. Dat is toch van de gekke!"

Helemaal weghalen bij gemeenten gaat Jeugdzorg te ver

Jeugdzorg Nederland heeft het plan van FNV Zorg en Welzijn nog niet volledig kunnen bestuderen. Daarvoor is het nog te kort dag, maar in grote lijnen stelt woordvoerder Eva de Vroome van Jeugdzorg Nederland dat het plan 'interessant' is. "Inderdaad moeten schotten weg, om de bureaucratie te verminderen, maar het helemaal weghalen bij de gemeenten gaat Jeugdzorg Nederland te ver."

Een centralere sturing van het hele stelsel noemt De Vroome positief. "Die is vooral nodig op de meest specialistische jeugdzorg. Elke regio koopt nu Jeugdzorg op geheel eigen wijze in, en die regio's vallen ook nog eens uit elkaar en verveelvoudigen daardoor op het moment. Dat is funest voor een goede jeugdzorg. De organisatie is ook positief over het voorstel van de vakbond om professionals meer ruimte te geven."

Meer geld

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (de VNG) wil dat jeugdzorg in handen blijft van de gemeenten. Het probleem is eenvoudig het tekort aan financiën, zo stelt deze organisatie. Volgens de Utrechtse wethouder Eelco Eerenburg (hij doet namens de VNG de woordvoering over jeugdzorg) moet er echt geld bij: "het werkelijke probleem is dat de gemeenten te weinig geld krijgen voor het bieden van goede jeugdhulp voor iedereen die dat nodig heeft. Het budget moet door het Rijk structureel verhoogd worden".

Wel deelt de VNG volgens wethouder Eerenburg de kritiek van de FNV over de bureaucratie, maar dat moeten de lokale overheden zelf oplossen: "Gemeenten moeten zelf afspraken maken over betere regionale samenwerking, zodat het zorglandschap eenvoudiger wordt en de administratieve lasten verminderen".