Stel, je bent al jaren dag en nacht mantelzorger voor je hulpbehoevende partner en je wil er graag even tussenuit. Even opladen. Aan wie durf je de zorg dan over te dragen? Vrijwilligers als Meta staan klaar voor dit soort huishoudens.

"Het is voor haar vakantie, maar zeker ook voor hem, zeg ik altijd." Meta Burger (63) werkte lange tijd als verpleegkundige in Deventer. Toen ze verhuisde en stopte met dat werk, ging ze op zoek naar vrijwilligerswerk in haar nieuwe woonplaats. Met succes: na de zomer verblijft ze voor de tweede keer bij Anja en Kees Klaassen*, zodat Anja er even tussenuit kan.

Geen vakantie

De vakantieperiode betekent lang niet voor iedereen vakantie. Zeker voor mantelzorgers is het vaak lastig om tijd voor zichzelf in te lassen.

Om deze mensen en hun hulpbehoevende naasten te helpen, zijn er verschillende organisaties die vrijwilligers koppelen aan mensen die mantelzorg nodig hebben, zodat hun mantelzorger er even tussenuit kan. De landelijke stichting Handen in Huis koppelde Meta aan het echtpaar Klaassen.

'Je doet dit voor elkaar'

Kees Klaassen (80) kreeg 7 jaar geleden een hersenbloeding, waarna vasculaire dementie werd gediagnosticeerd. Zijn 75-jarige vrouw is sinds een tijd zijn mantelzorger. "Hij zit eigenlijk vooral in zijn stoel", vertelt Anja. "Hij heeft veel rust nodig."

"De zorg houdt in dat ik eten maak, hem verschoon, aan- en uitkleed en in bed leg. 's Morgens komt de thuiszorg om hem te douchen, maar voor de rest doe ik alles", vertelt ze. Als hij overdag slaapt, kan mevrouw Klaassen even de deur uit voor een boodschap. "Ik kies hiervoor omdat we altijd bij elkaar zijn geweest. Je doet dit voor elkaar. Zo sta ik erin", vertelt ze.

'Altijd de grootste lol'

Zo'n zes keer per jaar is Meta vrijwilliger bij verschillende mantelzorgers. Ze neemt hen taken dan over. Ze blijft slapen en verzorgt de zorgvrager dag en nacht. Dat doet Meta ook bij Kees en Anja Klaassen. "Ik heb altijd de grootste lol met hem", vertelt Meta.

Voor het echtpaar Klaassen betekent Meta ontzettend veel. "Als ze er is ga ik of naar ons appartement aan de kust, of naar België waar mijn dochter en kleinkinderen wonen", vertelt Anja. Eerder ging haar man gewoon mee, maar dat wil hij niet meer. "Ik regelde dan zelfs thuiszorg in België, maar zijn situatie wordt slechter en de zorg complexer. En nu hij gewoon niet meer mee wil, houdt het op."

Kennismaking

Meta zorgt voor meer mensen zoals meneer Klaassen: "Ik ga woensdag weer kennismaken met iemand. Je kijkt dan of er een klik is, of je je prettig voelt, of er een plek is om te slapen. Dat soort dingen."

"En je checkt of het niet te zwaar voor je is. Ik ben 63, maar gelukkig heel fit. Ik zeg ook eigenlijk nooit 'nee' na een kennismaking. En als er dan een overeenstemming is, ga ik er naartoe voor het aantal dagen dat er gevraagd wordt. Meestal is dat een week, maar in ieder geval 3 dagen", vertelt Meta.

Iets kunnen doen voor iemand

Meta begon zo'n 2 jaar geleden als vrijwilliger. Ze verhuisde naar Oosterwold bij Almere en wilde iets te doen hebben. "Mijn zoon woont daar en ik ben er naartoe verhuisd. Het klinkt misschien gek, maar het vrijwilligerswerk vult een gat in mij, iets wat ik mis. Ik kan iets doen waar ik me goed bij voel. Ik zit hier niet weg te rotten."

Een ander leuk aspect van haar vrijwilligerswerk is dat ze even uit haar eigen omgeving is, vertelt Meta. "Ik kom bij de zee, of in Friesland. Ik vind het fijn, om van mijn eigen situatie weg te zijn." Voor het werk krijgt ze een vrijwilligersbijdrage, maar dat is geen vetpot. Hoeveel zorg ze verleent hangt af van de situatie. "Soms gaan mensen naar een dagbehandeling, of ze rusten overdag. Dan kun je zelf ook even bijkomen. Dat is wel echt belangrijk."

Samen kunnen blijven wonen

Ze komt allerlei zorgvragers tegen. "Het vaakst zijn het mensen met een hersenaandoening, bijvoorbeeld dementie of parkinson", vertelt ze. Ze verleent zorg, kookt, eigenlijk doet ze alles wat erbij komt kijken. "Ik zeg er altijd bij: 'Het enige wat ik echt slecht kan is koken', maar dat maakt eigenlijk niemand iets uit."

"Veel mensen zouden zeggen: deze mensen moeten naar een verzorgingshuis, maar als ik daar kom, hoor ik eigenlijk altijd dat de zorgvrager dat liever niet wil en de mantelzorger ook niet. Ze willen bij elkaar blijven. Terwijl het heel zwaar is voor mensen om voor hun echtgenoot te zorgen."

Lol maken

Over wat Meta het mooiste vindt aan haar werk is ze duidelijk: "Als de man of vrouw van de hulpbehoevende persoon terugkomt, lijkt het alsof ze 6 weken op vakantie zijn geweest." Wat ze belangrijk vindt, is dat het voor de zorgvrager ook een beetje vakantie is.

"Ik vraag ze wat ze willen eten, wat ze willen kijken op tv, want het is hun huis. Soms zeggen mensen: 'Hij is wel sikkeneurig hoor', maar ik heb eigenlijk nog nooit meegemaakt dat het niet goed ging. Natuurlijk, er zijn ook hele trieste gevallen. Maar meestal maak je gewoon echt lol met de mensen." Natuurlijk houdt ze zich aan de afspraken die vooraf zijn gemaakt, maar een extraatje voor de zorgvrager zit er vaak wel in. "Het is voor allebei vakantie. Ook hij heeft er hard voor gewerkt, zeg ik altijd."

Een klik

In oktober gaat Meta weer naar Kees en Anja Klaassen. "De laatste keer dat ik er was liepen de tranen ons over de wangen van het lachen, dus dat komt altijd wel goed." Mevrouw Klaassen gaat dan een paar dagen naar de kust.

Ze legt een overdrachtsmap klaar voor Meta, zodat ze precies weet wat er moet gebeuren. "En ook buren en alle instanties worden ingelicht over dat ik de zorg overneem", zegt Meta. "Van tevoren ben ik erg druk met alles voorbereiden en heb ik veel stress", vertelt mevrouw Klaassen. "Maar daarna kan ik het loslaten. Mijn man kan heel goed met Meta. Dat is heel erg fijn."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.