Oude mobieltjes laten we vaak ongebruikt in de la liggen. En dat is zonde voor klimaat en portemonnee. Sommige materialen zijn schaars en veel geld waard. "Als je het apparaat wil wegdoen, gooi het dan niet in de prullenbak, maar lever het in."

Mélisande van Engelenburg en Niels Hazekamp weten hoe waardevol een oude mobiele telefoon kan zijn. Zij lieten hun trouwringen maken van 400 mobiele telefoons die niet meer werden gebruikt. "We hadden ze snel bij elkaar verzameld, want blijkbaar heeft iedereen nog een hoop telefoons thuis liggen", zegt Mélisande.

Kobalt, goud, zilver en platina

Vooral mobiele telefoons liggen in Nederlandse huizen stof te verzamelen, waarschijnlijk zo'n 3 miljoen mobieltjes. "Dat is ongelooflijk jammer, omdat er in mobiele telefoons allerlei nuttige metalen zitten", zegt Niels Hazekamp. Hij werkt voor Closing the Loop, een bedrijf dat mobiele telefoons recyclet.

Bron: EenVandaag

"Er zitten veertig verschillende mineralen zoals kobalt, goud, zilver en platina in. Kobalt is bijna alleen maar te vinden in Congo, niet het meest stabiele land ter wereld. Er is daar veel mis met de mensenrechten", zegt Niels. "De arbeidsomstandigheden in de mijnen zijn heel slecht. Maar we hebben kobalt hard nodig. Bijvoorbeeld om elektrische auto's te laten rijden."

Burger heeft sleutel in handen

Het feit dat Nederlanders E-waste, elektronisch afval, niet inleveren zorgt voor kopzorgen bij producenten, retailers en gemeenten. Jan Kamminga, voorzitter van de producenten van elektrische apparaten (NVMP), vindt dat burgers hun verantwoordelijkheid moeten nemen. "Als zij niet meewerken en E-waste blijven oppotten, staan wij als producenten met lege handen. Het gaat niet alleen om mobieltjes, maar ook om andere elektrische apparatuur. De burgers hebben de sleutel in handen. Er is een uitstekend functionerend inzamelsysteem voor E-waste, maar deze pijplijn wordt aan de voorkant nog onvoldoende gevuld door de consument."

Vanaf volgend jaar gaat nieuwe Europese wetgeving van kracht die stelt dat 65 procent van de apparaten die op de markt worden gebracht ook weer gerecycled worden. Dit ligt volgens het NWR nu op 49 procent. Daarom start volgende maand de campagne 'Heel Holland Recyclet', waarbij elektrische apparaten en lampen ingezameld worden.

Mobieltje is herinnering

Hoewel hij de noodzaak van het recyclen wel inziet, peinst Adri Bimmel er niet over zijn eigen verzameling van oude mobieltjes in te leveren voor hergebruik. Als technicus op de Hogeschool Zeeland was hij verantwoordelijk voor de telefonie en verzamelt hij oude mobiele telefoons. "Ik probeer van elk model dat in Nederland is verkocht een exemplaar in handen te krijgen." Inmiddels bestaat zijn verzameling uit 900 mobieltjes. Mensen reageren volgens hem verbaasd: "Hoe hebben ze dat ooit mooi of handig gevonden? Volgens mij zijn er niet veel segmenten die zo'n snelle ontwikkeling in techniek en design meemaken."

Bron: EenVandaag

Volgens recyclingsorganisatie Wecycle levert driekwart van de Nederlanders zijn telefoon niet in voor recycling. Bimmel snapt wel waarom. "Het is net als een papieren agenda. Er zitten zoveel herinneringen aan vast. Je hebt hem ook altijd bij je. Dus als iemand zijn mobieltje wil bewaren lijkt me dat geen enkel probleem. Maar áls je het apparaat wil wegdoen, gooi je mobieltje dan niet in de prullenbak, maar breng het naar een officieel inzamelpunt."

De cryptomunt zit in zwaar weer. Door tegenvallende beloftes van Donald Trump en speculatieve beleggingen is de digitale munt in waarde gezakt. Vrijdag bereikte het zelfs het laagste niveau sinds 10 november, vlak na de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Het prijskaartje om de problemen op het te krappe stroomnetwerk in Nederland op te lossen is bekend: 195 miljard euro. Dat geld is nodig om de transitie van gas naar elektriciteit mogelijk te maken. Maar wie gaat dat betalen? "Er is geen gratis geld."

Er zijn steeds meer elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen. Het zit wel goed met de energietransitie, zou je denken. Maar het stroomnet kan het niet aan. Dat moet worden uitgebreid. En om al die extra transformatorhuisjes, kabels en masten te bouwen is de komende 15 jaar bijna 200 miljard euro nodig. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het Rijk dat volgende week wordt gepresenteerd, maar waarvan De Telegraaf al de conclusie heeft.

'Verbaast mij niet'

"Het is natuurlijk een enorm bedrag", zegt energie-econoom bij de Rijksuniversiteit Groningen Machiel Mulder. "Maar dat het veel zou zijn, is niet verbazingwekkend. Omdat we weten dat er heel veel moest gebeuren met het elektriciteitsnetwerk."

Dat heeft volgens de hoogleraar alles te maken met de energietransitie. "We gaan over van het gebruik van olie en gas naar elektriciteit. Maar dat netwerk is helemaal niet ontworpen voor deze transitie. We moeten veel meer energie gaan vervoeren via dat netwerk en daarom moet het worden uitgebreid."

Geen commerciële bedrijven

En daar is dus bijna 200 miljard euro voor nodig. Dat bedrag wordt in eerste instantie opgebracht door gemeentes, provincies, het Rijk en de banken. Zij zijn namelijk de aandeelhouders van netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin. Maar die rekening komt uiteindelijk wel bij de stroomgebruiker terecht. Mulder: "Zo is het nu eenmaal in heel Europa geregeld, dat de stroomgebruikers betalen voor de kosten."

Netbeheerders zijn namelijk publieke bedrijven die geen winst mogen maken en kunnen de investeringen alleen maar bekostigen via de tarieven die zij in rekening brengen bij gebruikers. Dat zijn in Nederland bedrijven en huishoudens. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt hoeveel netbeheerders maximaal mogen vragen. "Zij zien erop toe dat de netbeheerders niet te veel kosten in rekening brengen en efficiënt werken. Dat ze niet teveel geld over de balk smijten", weet Mulder.

Netbeheerkosten gaan over de kop

Huishoudens betalen dit jaar zo tussen de 400 en 520 euro per jaar aan netbeheerkosten, afhankelijk van de netbeheerder in die regio. Dat bedrag kan de komende jaren gaan verdubbelen, zegt de energie-econoom.

"Het kan wel oplopen tot 1.000 euro. Maar dan moet je je wel goed realiseren: tegenover deze hogere netwerkkosten, heb je een verlaging van energiekosten. Want als we onze gasketel eruit gooien en gaan vervangen door een warmtepomp, dan hebben we geen gasrekening meer."

Rekening naar Brussel kan niet

En Brussel dan? Kan die de investeringen niet betalen? "De rekening doorsturen naar Brussel, dat is een beetje vreemd, eigenlijk", vertelt Mulder.

Hij legt uit: "Nederland is niet het enige land, alle landen hebben hiermee te maken. Alle landen hebben te maken met de energietransitie, dus overal gaat de rekening omhoog. Dus als wij dat zouden doen, dat doorsturen naar Brussel, dan willen andere landen dat ook. Dus daar schieten we niet zoveel mee op."

Andere alternatieven?

Er is volgens Mulder wel discussie over de manier waarop het onderhoud van het elektriciteitsnetwerk wordt betaald, en of dit anders zou moeten.

"Sommigen willen de stroomproducenten meer laten betalen. Dat de rekening wat minder naar de consument toe gaat en iets meer naar de bedrijven die elektriciteit opwekken."

'Er is geen gratis geld'

Een ander alternatief waar over wordt nagedacht, is om de rekening niet neer te leggen bij de elektriciteitsgebruiker, maar bij de belastingbetaler. Dat de overheid investeert in netwerken en dat alle kosten ook daar terechtkomen. En dan betaalt de netgebruiker misschien een vast bedrag en dat kan hetzelfde blijven.

Maar ook dan komt uiteindelijk de rekening toch weer terug bij de burgers terecht, zegt Mulder. "Want ja, de overheid heeft geld nodig om dat te kunnen betalen. Dus dat leidt dan tot hogere belastingen of minder geld beschikbaar voor onderwijs of zorg. Er is geen gratis geld."

Investeringen dan maar uitstellen?

Ook het uitstellen van de investering zou allerlei nadelige gevolgen hebben, zegt Mulder. "Je ziet nu al dat heel veel bedrijven tegen de grenzen van het elektriciteitsnetwerk aanlopen. Ze willen graag uitbreiden, ze willen graag verduurzamen maar dat gaat niet omdat er te weinig capaciteit op het netwerk is."

Daarnaast blijft Nederland dan langer afhankelijk van het gebruik van aardgas. "En de prijzen daarvan zijn heel hoog en afhankelijk van geopolitieke omstandigheden. En die zijn heel onzeker. Dus het is beter om zo snel mogelijk van het gas af te gaan, dan hebben we dat risico niet meer."

Energierekening voorspelbaarder

Als we onze energie zelf gaan opwerken, wordt de energierekening veel voorspelbaarder. "En dat is een groot voordeel. Bij uitstel blijven we afhankelijk van de onzekere gasprijzen", gaat Mulder verder.

"En dan heb je nog het milieuaspect, hè? Want daar gaat het uiteindelijk ook om, dat we gewoon minder fossiele energie gaan gebruiken. Dan stoten we meer C02 uit en dan heb je allerlei nadelige gevolgen voor het klimaat."