Gemeenten zijn boos op het kabinet dat een half miljard euro wil bezuinigen op jeugdzorg. Wethouders schorten het overleg met de nieuwe staatssecretaris op.

Gemeenten spreken van 'een valse start' van het nieuwe kabinet. Vandaag hebben ze tijdens een overleg van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) daarom unaniem besloten de samenwerking met het rijk over hervorming van de jeugdzorg op te schorten. Eerst moet de bezuiniging van tafel, vinden de gemeenten.

Niet te rijmen

"We zien dat steeds meer jongeren gebruik maken van jeugdhulp en het kabinet zegt dat er geld vanaf moet. Dat is niet te rijmen", zegt de Utrechtse wethouder Eelco Eerenberg (D66).

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Dat ging gepaard met een bezuiniging en in de loop van de jaren bleek dat gemeenten veel meer geld kwijt zijn aan jeugdzorg dan gedacht. Om toch goede en voldoende zorg te blijven leveren, bezuinigden veel gemeenten op bibliotheken of buurthuizen.

Anderhalf miljard

Gemeenten vonden dat het kabinet extra geld voor de jeugdzorg beschikbaar moest stellen. Jarenlang werden ze het daar niet over eens, waarna in 2021 een arbitragecommissie werd ingesteld.

Die concludeerde dat het rijk ruim anderhalf miljard euro extra moet betalen aan gemeenten. De uitspraak van deze commissie van wijzen is bindend. Gemeenten zijn nu boos dat het nieuwe kabinet deze afspraak naast zich neerlegt.

'Minder kinderen die zorg krijgen'

"Het gaat om kwetsbare kinderen die in de kou komen te staan als het rijk zich niet aan de afspraken houdt", zegt de Haagse wethouder Kavita Parbhudayal (VVD). 'Nu als nieuw kabinet met meer bezuinigingen komen, dat kan gewoon niet".

"Minder geld voor de jeugdzorg betekent dat we moeten kiezen", zegt Eerenberg. "Minder kinderen die zorg krijgen, langere wachttijden, vaker nee verkopen, keihard zeggen dat ze niet in aanmerking komen".

Niet op afspraken terugkomen

Het kabinet vindt dat er gekeken moet worden of er een eigen bijdrage voor de jeugdzorg gevraagd kan worden. Parbudayal vindt dat geen goed idee. "Het is onwerkelijk dat als kinderen een beroep doen op jeugdzorg, je dan gaat praten over naar wie de rekening gaat."

"Hier is niet goed over nagedacht, dit moet je gewoon niet doen", stelt ze vast. "We moeten terug naar wat we hebben afgesproken. De overheid moet niet steeds terugkomen op afspraken die gemaakt zijn, dat is fnuikend voor het vertrouwen en niet goed voor de samenwerking'

Bron: EenVandaag

Staatssecretaris: meer over inhoud, minder over geld

De nieuwe staatssecretaris Jeugdzorg, Maarten van Ooijen (ChristenUnie), kent de zorgen, maar doet op dit moment geen toezegging voor extra geld. "De financiële uitdagingen zijn fors, maar er zijn ook inhoudelijke uitdagingen. We moeten het meer over inhoud hebben en minder over geld."

Maar voorlopig wordt er helemaal nergens over gepraat, zegt wethouder Eerenberg uit Utrecht."We hebben als gemeenten besloten dat we de samenwerking met de nieuwe staatssecretaris opschorten. Eerst moet dat halve miljard van tafel. We voeren allerlei gesprekken over verbeteren van de jeugdzorg, maar als je een half miljard gaat bezuinigen zijn dat geen goede gesprekken meer".

Vandaag begint Eid al-Fitr, oftwel het Suikerfeest. En dat betekent voor veel mensen: samen zijn én samen eten. De Brabantse Kadir Ahmed probeert daar een rol in te spelen met zijn Kadir's snacks. "Happy halal voor iedereen."

Denk je aan Brabant, dan denk je aan worstenbroodjes, weet ook de van oorsprong Somalische Kadir Ahmed, die in Den Bosch opgroeide. Vroeger kwam hij ze vaak genoeg tegen op kinderfeestjes, als traktaties op school of tijdens een dagje weg. Maar als moslim 'hapte hij dan mis' zoals hij het zelf omschrijft.

'Ik wilde ook'

"Tijdens de kerstbrunch en -diner op school zag ik mijn vriendjes worstenbroodjes eten. Ik had zoiets van: ja, maar dit wil ik ook", vertelt Kadir. "Het zorgde er ook voor dat ik het gevoel had dat ik erbuiten viel, dat ik niet mee kon doen." Als moslim moet je halal eten. Varkensvlees, dat in worstenbroodjes zit, is dat niet.

"Al moslim krijg je van jongs af aan mee dat je halal eet, al snap je als kind misschien niet helemaal waarom", legt Kadir uit. Zijn Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes hadden er begrip voor als hij niet alles mee kon eten. "Maar toch had ik vaak het gevoel: waarom jullie wel en ik niet? Waarom is dit er nog niet voor mij?"

Vraag om halal saucijzenbroodjes

Eten verbindt, vindt Kadir, en dan is het ook fijn om alles samen te kunnen eten. Maar pas jaren later kwam hij op het idee om niet-halal producten, zoals worstenbroodjes, voor iedereen beschikbaar te maken.

"Ik werkte bij de klantenservice van Bakkersland (een industrieel bakkersbedrijf, red.) en kreeg de vraag of we halal saucijzenbroodjes hadden. Toen ik daarmee naar mijn baas ging, zei hij: 'Kadir, richt je op brood, we doen niet aan halal.' Maar het gevoel dat ik als kind had, dat gemis, dat bleef aan me knagen."

'Brabants worstenbroodje evenaren'

Zo ontstond het idee om aan de slag te gaan met een halal worstenbroodje. Maar dat ging niet zonder slag of stoot: Kadir was een jaar bezig met het zoeken naar de goede samenstelling voor het deeg en de juiste kruidenmix voor in het gehakt. En werken met rundvlees, wat Kadir gebruikt, gaat anders dan met varkensvlees. "Dat laatste kan een stuk meer aan."

Vergelijkingsmateriaal op het gebied van smaak had hij zelf niet, want een traditioneel worstenbroodje - meestal gemaakt met varkensgehakt, en anders niet halal geslacht vlees - had hij natuurlijk nog nooit geproefd. Dus om de juiste smaak te creëren, kreeg hij hulp van anderen. "Het is echt een specifieke smaak, het was onze uitdaging om het Brabantse worstenbroodje te evenaren."

Hulp van moeder

Met het vinden van de juiste kruidenmix heeft, naast kruidenbedrijf Verstegen, vooral Kadirs moeder geholpen. "Die weet alles van smaken en proeven", vertelt Kadir.

Dat terwijl ze in eerste instantie niet enthousiast was over het idee. "Ze had zoiets van: 'Maak gewoon je studie af en hou op met dat worstenbrood.' Ze begreep niet zo goed wat ik aan het doen was." Maar uiteindelijk ging ook zij erin mee. "Ze zei: 'Je bent zo eigenwijs, ik ga toch maar helpen", zegt Kadir lachend.

Bron: Mark Bolk

1/2Kadir deelt zijn worstenbroodje uit

Groot verschil

Al lijkt het kunnen eten van een worsten- of frikandelbroodje misschien klein, volgens Kadir kan het een groot verschil maken.

"Het doet mensen enorm veel dat ze het nu ook kunnen eten", merkt Kadir. "Je zorgt met een klein product dat mensen eindelijk kunnen mee-eten, dat ze denken: het is er nu eindelijk ook voor ons."

Steeds meer halal

En dat is belangrijk, want er zijn steeds meer mensen in Nederland die halal eten. In 2023 was 6 procent van de Nederlandse bevolking moslim.

Dat is ook terug te zien in de supermarkten. Er zijn steeds vaker halal-vakken en volgens cijfers van onderzoeksbureau Circana is de omzet van halal-producten in 2024 in 3 jaar tijd verdubbeld: van 23,2 miljoen euro in 2021 naar 53,4 miljoen in 2024. Daarbij zijn het niet alleen moslims, maar ook niet-Islamitische mensen die halal kopen, bijvoorbeeld als ze stoppen met het eten van varkensvlees.

'Zowel Fatima als Dirk-Jan'

Dat ziet Kadir ook weer terug in zijn klanten. "Het is niet alleen een Fatima of Kadir die het koopt, maar ook een Dirk-Jan of een Fleur. Iedereen heeft tegenwoordig wel een schoondochter of -zoon, vriend, buurman of -vrouw die halal eet, en iedereen wil ook voor hen iets op tafel kunnen zetten. Daardoor verkopen we niet alleen veel met Suikerfeest of tijdens de ramadan, maar ook met kerst of Pasen." Vorig jaar verkocht Kadir in totaal 1,7 miljoen snacks.

"Er komen steeds meer mensen uit verschillende landen naar Nederland, en daardoor zie je steeds meer verschillend eten, en meer mensen die halal eten. Tegelijkertijd is er in Nederland nog veel onwetendheid over halal." Al ziet Kadir dat wel langzaam veranderen. "We zijn er nog niet helemaal, maar langzaam gaan we vooruit. In Deurne, waar onze bakkerij laatst geopend is, wisten ze eerst niet eens wat halal was. En nu zijn ze hartstikke positief."

Geen niche

"Het wordt nog vaak gezien als een niche", gaat Kadir verder. "Als een hype die weer voorbij gaat. Maar het is juist iets wat de komende jaren alleen nog maar blijft groeien. En hoe fijn is het dan dat we kunnen helpen om het voor mensen beschikbaar te maken?"

"Het gaat erom dat iedereen mee kan eten, want iedereen kan het eten, ook als je niet alleen halal eet. Vandaar dat mijn slogan ook is: eten dat je deelt is twee keer zo lekker."

'Eten waar je blij van wordt'

Waar het begon met puur Brabantse worstenbroodje, heeft Kadir nu ook saucijzen- en frikandelbroodjes en bapao in de supermarkten liggen. En er komt nog meer aan. Maar wat precies blijft nog even geheim, laat Kadir weten.

"Onze missie is om mensen en culturen samen te brengen met eten waar je blij van wordt. Als ik daaraan bij kan dragen met mijn eten, vind ik dat mooi", sluit Kadir af.

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."