Einde crisis Darfur in zicht?

Een doorbraak in wat de Verenigde Naties de ‘ergste humanitaire crisis van de wereld’ noemen, lijkt binnen handbereik. Er komt geld beschikbaar voor een VN-vredesmissie voor de Soedanese regio Darfur. TweeVandaag spreekt met minister van Ontwikkelingssamenwerking Van Ardenne, die optimistisch is over de ontwikkelingen.

Vorige week hebben vertegenwoordigers van meer dan 70 landen geld toegezegd waarmee een VN-vredesmissie voor de Soedanese regio Darfur gefinancierd kan worden. Er is nog één probleem: de regering van Soedan moet nog wel instemmen met de VN-missie. Minister van Ontwikkelingszaken Agnes van Ardenne, die vorige week een donorconferentie over Darfur voorzat, heeft goede hoop dat het nog dit jaar goedkomt met Darfur. Maar internationale waarnemers zijn een stuk minder optimistisch.

Tijdlijn Soedan

1956: Soedan wordt onafhankelijk1958: Generaal Abbud leidt een militaire coup tegen de burgerregering die eerder dat jaar werd verkozen.1962: De burgeroorlog breekt uit in het zuiden, geleid door de Anya Nya-beweging.1964: De 'Oktoberrevolutie' werpt Abbud uit het zadel en een nationale regering wordt gevormd.1969: Een nieuwe militaire coup brengt Jaafar Numeiri aan de macht.1971: Leiders van de communistische partij worden geëxecuteerd nadat ze een couppoging ondernemen.1972: Een vredesakkoord wordt ondertekend in Addis Abeba waardoor het zuiden een autonome regio wordt.1978: Er wordt olie gevonden in Bentiu in het zuiden. De olie wordt een belangrijke factor in het conflict tussen noord en zuid.1983: President Numeiri voert de islamitische Shariawet in. Een nieuwe burgeroorlog breekt uit in het overwegend christelijke zuiden. De rebellenbeweging Soedan People's Liberation Movement (SPLM) onder leiding van John Garang bestrijdt de regeringstroepen.1985: President Numeiri wordt opzij gezet door een militaire coup.1986: Een coalitieregering wordt gevormd na algemene verkiezingen.1988: De coalitiepartner Democratic Unionist Party komt tot een staakt-het-vuren-akkoord met de SPLM, maar het wordt niet toegepast.1989: Omar Hassan al-Bashir en zijn Islamitische Front (NIC) grijpen de macht in een militaire coup.1995: De Soedanese regering wordt er van beschuldigd betrokken te zijn bij een moordcomplot op de Egyptische president Mubarak. De VN beslist sancties op te leggen aan Soedan.1998: De VS voeren een raketaanval uit op een farmaceutische fabriek in Khartoem, waarvan de VS gelooft dat er materialen worden geproduceerd voor chemische wapens.1998: Een nieuwe grondwet wordt in een referendum gesteund door meer dan 96% van de kiezers.1999: President al-Bashir ontbindt de National Assembly en roept de staat van beleg uit na een machtsstrijd met parlementair spreker Hassan al-Turabi. 1999: Soedan begint met de export van olie.2000: Al-Bashir wordt herkozen voor nog eens vijf jaar na verkiezingen die geboycot werden door de belangrijkste oppositiepartijen.2001 februari: Hassan al-Turabi wordt gearresteerd nadat diens partij, de Popular National Congress, vredesonderhandelingen startte met de rebellen van de Soedan People's Liberation Army (SPLA).2001 maart: Hongersnood bedreigt drie miljoen mensen.2001 juni: Vredesonderhandelingen in Nairobi, die worden bijgewoond door president al-Bashir en rebellenleider John Garang, falen.2001 oktober: Na de terroristische aanvallen van 9/11 legt de VS Soedan nieuwe sancties op. De VS beschuldigt Soedan van betrokkenheid bij internationaal terrorisme.2002 januari: Er komt eindelijk een akkoord tussen regeringstroepen en de SPLM/A over een staakt-het-vuren.2002 juli: Na besprekingen in Kenia ondertekent de regering en SPLA-leider Garang het Machakos Protocol dat het einde moet betekenen voor de 19-jarige burgeroorlog. Voor de eerste keer ontmoet president al-Bashir SPLA-leider Garang. Op 31 juli valt de regering de SPLA opnieuw aan.2002 oktober: Er komt een akkoord voor een staakt-het-vuren gedurende de onderhandelingen. Desalniettemin gaan de vijandelijkheden door.2003 februari: In het westen van het land, in West-Darfur, komen rebellen in opstand tegen de regering in het noorden.2003 april: President al-Bashir en John Garang ontmoeten elkaar voor de tweede keer in 20 jaar van conflict.2003 december: Vorderingen worden gemaakt tijdens de vredesonderhandelingen. De besprekingen focussen zich vooral op het delen van de olieopbrengsten.2004 januari: Regeringstroepen trekken naar Darfur om de opstand neer te slaan. Meer dan 100.000 mensen vluchten naar Tsjaad. De VN beschuldigt de regering en Arabische milities van massale wandaden tegen burgers en vluchtelingen.2004 maart: De VN zegt dat Arabische milities, die pro-regering zijn, systematisch Afrikaanse dorpelingen vermoorden in Darfur. De VN bestempelt de situatie in Darfur als momenteel de grootste humanitaire crisis, maar er gebeurt niets.2004 april: staakt het vuren. Afrikaanse Unie stuurt 7000 troepen om de vrede te bewaken. Sinds april 2004 is het staakthetvuren herhaaldelijk geschonden.2004 mei: Regering en SLA (Soedan Liberation Army) sluiten in Nigeria vrede, met voorbehoud over verdeling van de macht en veiligheid. Een splintergroepering van de SLA en de kleinere Beweging voor gelijkheid en rechtvaardigheid (JEM) wijzen de afspraak af.2004 juni: Jan Pronk wordt aangesteld als Speciaal Gezant van de VN-secretaris generaal Kofi Annan in Soedan.2004 juli: Het Amerikaanse Congres noemt het conflict in Darfur genocide en vraagt om een resolutie van de Veiligheidsraad voor sancties tegen het land. VN, Afrikaanse Unie en de Amerikaanse regering noemen het conflict nog geen genocide.2004 juli: VN neemt resolutie 1591 aan. Individuen die zich schuldig maken aan wreedheden en het vredesproces dwarsbomen krijgen op grond van deze resolutie een reisverbod. Ook worden hun tegoeden bevroren.Maatregelen tegen de regering in Khartoum blijven uit. Wel wordt deze verplicht de Janjaweed, de moorddadige ruiters te paard, die in het hele land dood en verderf zaait en meer dan 50.000 slachtoffers heeft gemaakt, te ontwapenen en binnen 30 dagen te veroordelen.2004 september: Colin Powell, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, noemt het conflict genocide. De Europese raad van ministers weigert nog te spreken van volkerenmoord.2004 oktober: Kofi Annan benoemt een commissie onder de Italiaanse rechtenprofessor Antonio Cassese die moet uitzoeken of er nu wel of geen genocide heeft plaatsgevonden.2004 oktober: Soedan, Tsjaad, Egypte, Nigeria en Libie verklaren dat Darfur een Afrikaans probleem is en keren zich tegen buitenlandse inmenging.2004 oktober: Rode Kruis waarschuwt voor grote humanitaire ramp door droogte, onbegaanbaarheid van het gebied en angst.2004 november: VN staakt voedselhulpprogramma door het oplaaiende geweld.2005 februari: brengt de commissie Cassese een vn-rapport uit waaruit blijkt dat niet kan worden bewezen dat in Darfur genocide is gepleegd. De regering streeft waarschijnlijk geen volkerenmoord na, aldus de commissie die het rapport heeft opgesteld.2005 juni: International Criminal Court kondigt een grondig onderzoek aan naar de mogelijke misdaden tegen de mensheid in Darfur. De regering van Soedan weiger het ICC om zijn werk in de regio te doen. De UN Security Council vaardigt sancties uit tegen vier Soedanezen die beschuldigd zijn van misbruik en geweld in Darfur. Dit zijn de eerste sancties tegen individuen in het slepende conflict.2005 juni: Navo besluit om ism de EU en op verzoek van de Afrikaanse Unie eenheden naar het gebied te sturen, voornamelijk voor taken van bevoorrading.2005 december Buurland Tsjaad en Soedan verklaren elkaar de oorlog.Tienduizenden Tsjadische burgers zijn de afgelopen maanden op de vlucht gedreven naar Soedanees grondgebied.2006 mei 2006 SLA en regering praten in Den Haag over de uitvoering van hun vredesakkoord. Minister Agnes van Ardenne van Ontwikkelingssamenwerking trekt de kar. Er moet een staakt het vuren komen, de Janjaweedmilities moeten worden ontbonden, 1000-en rebellen moeten worden opgenomen in het Soedanese regeringsleger, en er komt een beschermingseenheid voor burgers. De leider van SLA, Minni Minnawi meent dat het akkoord op een mislukking zal uitlopen als er geen VN-vredesmacht naar Darfur wordt gestuurd, die de 7000 troepen van de Afrikaanse Unie zal vervangen. President Omar al-Bashir is niet van plan ooit VN-troepen toe te laten in Darfur.2006 juli: Op de donorconferentie in Brussel lijkt de regering van Soedan bereid een VN-vredesmacht van 10.000 man te accepteren. De huidige missie van de Afrikaanse Unie wordt omgezet in een VN-macht. De 7000 troepen van de Afrikaanse Unie blijven wel op hun post. Onder VN-mandaat moet de vredesmacht uitgroeien tot 10.000 man. Er zullen geen Nederlanders naar Afrika gaan, het merendeel van de blauwhelmen zal Afrikaans zijn. Wel helpt Nederland de VS met het trainen van Rwandese militairen in Rwanda zodat zij in een VN-vredesmacht hun werk kunnen doen. Er heerst optimisme maar ook scepsis, vanwege de weerstand van de Soedanese regering tegen een VN-macht in het land. Volgens Van Ardenne is er 135 miljoen euro nodig uit Europa en de VS om de missie van de Afrikaanse Unie tot september in Darfur te houden. Nederland zegt 20 miljoen euro toe. Na september zou de VN de missie kunnen overnemen.(bron: TweeVandaag / Vrede.be)