De poorten van kasteel Loevestein gaan vanmiddag dicht door het hoge water. Eigenaar Tim Schrijver moet zijn gasten voor de bed&breakfast afbellen en bezoekers kunnen niet meer komen. Hoogwater als dit heeft hij niet eerder meegemaakt.

Voor Slot Loevestein staat het water zo hoog over de weg, dat de weg niet meer begaanbaar is. "Ik heb mijn busje vanmorgen al binnen gezet, binnen de poort", vertelt eigenaar Schrijver.

De sluis openzetten

Slot Loevestein hoort bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie en dat staat op de UNESCO erfgoedlijst. Het kasteel ligt tussen Gorinchem en Zaltbommel in, vlak naast het oude vestingstadje Woudrichem.

Eigenaar Schrijver gaat sinds het water hoog staat, steeds kijken of hij de sluis al open moet zetten. Dat moet hij doen, zodra het water eroverheen gaat. "Ik kijk steeds hoe dichtbij het komt en hoeveel centimeter ik nog kan hebben."

Golfslag door de wind

Schrijver kan normaal om het kasteel heen wandelen, maar dat kan nu niet meer. Hij vindt het een fascinerend gezicht. "Het is gewoon alsof je een eilandje bent in het midden van het water. Dat is echt nog meer dan anders", vertelt hij.

"En wind maakt het eigenlijk wat enger", zegt hij. "Want er komt dan golfslag en daardoor knalt het ook meer de straat op."

Bron: ANP

Veiligheid bezoekers

Schrijver denkt dat het kasteel zelf droog gaat blijven, maar dat de wegen ernaartoe allemaal onder water gaan staan. "De poort dichtgooien is dus echt voor de veiligheid van de bezoekers", zegt hij.

"Want als het water eenmaal over de weg komt, zie je de weg niet meer en kunnen auto's er ook gewoon vanaf rijden natuurlijk", vertelt hij.

Spullen verplaatsen

Als het water wél hoger komt dan verwacht, wachten Schrijver en zijn vrouw nog een zware klus. Ze zijn de enige bewoners en de spullen op de laagste verdieping zijn nog niet veilig gesteld.

"Dus mocht ik paniek gaan krijgen en denken dat het water binnen gaat komen, dan moet ik heel veel mensen gaan optrommelen om de collecties naar boven te verplaatsen, zodat alles wel droog blijft. Het kan spannend worden, maar ik ga ervan uit dat dat het niet wordt."

Invloed van het klimaat

Schrijver woont nu bijna 10 jaar op Slot Loevestein, deze situatie heeft hij als eigenaar niet eerder meegemaakt. "In 2018 was het water ook heel hoog, maar stond het net naast de weg en is het er niet overheen gegaan."

"1995 was natuurlijk een rampjaar. Toen liepen alle dorpen hier onder." Toen is ook het project 'Ruimte voor de Rivier' gestart, waardoor water meer de natuur in moest gaan en dorpen niet zouden onderlopen. "Maar ja, klimaat doet ook z'n ding. Dus ik ben bang dat we een beetje laat zijn", zegt Schrijver.

Oud en nieuw alleen met z'n vrouw

Schrijver moet nu zijn gasten voor de bed&breakfast afbellen. "Terwijl het hier nu zo mooi was geweest natuurlijk. Dat is jammer. We hadden ook vrienden uitgenodigd, hoop dat ze nog kunnen op oudjaarsdag bijvoorbeeld, als het weer een beetje droog is."

"Maar anders zijn we echt met z'n tweetjes alleen", doet Schrijver op hem en zijn vrouw. Hoe lang het hoogwater gaat duren, weet Schrijver niet. "Maar ik hoop dat het snel voorbij is."

Het kabinet heeft besloten een pilot voor de opvang van dakloze arbeidsmigranten met drie jaar te verlengen. De gemeente Venlo is verheugd: daar is het project een groot succes. "De straten zijn veel leger. En je wil voorkomen dat mensen doodgaan."

De naar schatting tienduizend dakloze arbeidsmigranten uit de EU die in Nederland verblijven hebben zonder langdurig verblijf of inschrijving bij de gemeente geen recht op opvang of zorg, met alle gevolgen van dien.

Duizenden arbeidsmigranten

Met zeven miljoen euro van het Rijk hebben gemeenten die meedoen aan een pilotprogramma extra plekken ingericht om de arbeidsmigranten toch op te kunnen vangen. Venlo is een van die gemeenten. In de regio Noord-Limburg werken zo'n 53.000 arbeidsmigranten, waarvan 13.500 in Venlo.

Wethouder Jacques Smeets doet daarom graag mee. Venlo trekt als grensgemeente en als grootste tuinbouwgebied in de EU veel bedrijvigheid. "Mensen worden door uitzendbureaus hierheen gehaald, maar ze raken hun werk kwijt en staan opeens op straat, zonder onderdak en inkomsten. Dat veroorzaakt overlast."

Overleven

"Mensen slapen overal: in tentjes, in de bossen, in parkeergarages. Ze vallen soms mensen lastig. Je moet je voorstellen wat dat mentaal met arbeidsmigranten doet, als je zo moet overleven. De verleiding om drank en drugs te gebruiken is dan groot", zegt Smeets.

De gemeente Venlo biedt nu structureel een tijdelijke opvang aan arbeidsmigranten om hen zo opnieuw naar werk en onderdak te begeleiden, of hen met de juiste hulp vrijwillig te laten terugkeren naar hun land van herkomst.

'Voorkomen dat mensen doodgaan'

Deze aanpak is noodzakelijk, denkt de wethouder. "Op de toptijd zagen we 40 tot 75 arbeidsmigranten op straat leven. Je wil voorkomen dat er mensen doodgaan op straat. Door de aanpak zien we dat het aantal daklozen terugloopt. Het probleem wordt beheersbaarder. Je krijgt grip op deze doelgroep."

De pilot in Venlo omvat een speciale opvanglocatie voor dakloze arbeidsmigranten. Het Leger des Heils werkt hier samen met stichting Barka, die ervaring heeft met de doelgroep. Het voormalige verzorgingstehuis Beerendonck biedt plek aan maximaal vijftien mensen. De meerderheid is afkomstig uit Polen.

Intensieve begeleiding

Het gaat vooral om mensen die al langere tijd of meerdere keren dakloos zijn geweest. Vaak hebben ze te maken met psychische problemen of verslavingsproblematiek. Niet iedereen komt er binnen: de opvang is tijdelijk en bedoeld om mensen door middel van intensieve begeleiding weer aan het werk te helpen.

Krzysztof is zo'n arbeidsmigrant die hoopvol naar Nederland trok, maar zijn werk verloor en wekenlang op straat belandde. Hij vond het leven op straat zwaar. Hij voelde zich eenzaam, vernederd en onzeker over de toekomst.

'De straat is niet mijn wereld'

In De Beerendonck kwam hij tot rust en kreeg hij psychische hulp. Hij is heel dankbaar: er is nu zicht op een baan in de logistiek en onderdak. "Ik kan nu snel herstellen. Ik wil niet op straat leven, want dat is niet mijn wereld", vertelt hij.

"Ik heb hulp gezocht, en gelukkig heb ik die gekregen. Ik weet nu dat ik volgende week een baan heb en accommodatie. Zo kan ik verder bouwen aan mijn leven."

80 procent geholpen

In maart kwam de gemeente Venlo met een tussentijdse evaluatie van de pilot, die succesvol lijkt. De andere vijf gemeenten waren al eerder begonnen en kwamen tot dezelfde conclusie.

Meer dan 80 procent van de deelnemers werd door het project geholpen. De helft van de 44 mensen die zich aanmeldden vond een nieuwe baan. Zes keerden vrijwillig terug naar hun land van herkomst en acht mensen worden nog steeds begeleid.

'De straten zijn leger'

Voor de overige 20 procent heeft de pilot niet gewerkt. Eén persoon werd doorverwezen naar de maatschappelijke opvang, en bij zeven anderen is het traject stopgezet door slecht gedrag. In de opvanglocatie geldt een zerotolerancebeleid met betrekking tot alcohol en drugs.

Wethouder Smeets is erg blij met deze resultaten. "De straten zijn echt een stuk leger. Het project doet ertoe." De mogelijkheid om vroeg in te grijpen maakt het verschil, denkt hij. "Zo kunnen we mensen naar een duurzame oplossing begeleiden, of naar ander werk."

Terugkeer

"Hulp bij vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst is ook een oplossing", vervolgt Smeets. Dit was het geval bij Andrzej. Na het verlies van zijn baan was hij zijn alcoholverslaving niet meer de baas, en besloot hij met hulp van Stichting Barka vrijwillig terug te gaan naar Polen.

Daar werkt hij nu als kok in een gemeenschap van Stichting Barka, waar hij ook voor zijn alcoholverslaving wordt behandeld. "Het was moeilijk, maar ik kon kiezen om terug te gaan naar Polen. Ik heb daar geen spijt van. Hier kan ik helpen en zijn ze blij met me, omdat ik kok ben van beroep. Het alternatief was dat ik weer op straat zou belanden."

In gesprek met sector

Het doel van de pilot is volgens wethouder Smeets ook om het systeem aan te pakken. Werkgevers en de uitzendbranche moeten ook veranderen, vindt hij. "Die halen mensen hierheen. Dat mag, in Europa mag je vrij reizen, maar het leidt soms tot excessen."

Een groot gedeelte van de bedrijven doet het goed, ziet Smeets, maar een deel niet. Met die bedrijven moeten afspraken worden gemaakt. "We moeten in gesprek met de branche en een convenant afspreken." Dat ben je aan de arbeidsmigranten verplicht, stelt de wethouder.

Waarschuwen

Smeets: "Mensen worden onder valse voorwendselen van heinde en verre hierheen gehaald, en vallen op een gegeven moment terug. Zonder dak boven hun hoofd, zonder baan."

Andrej waarschuwt jongeren in Polen nu om niet dezelfde fouten te maken die hij maakte toen hij naar Nederland kwam. "Jonge mensen komen naar Nederland en hun eerste vraag gaat niet over waar de supermarkt is en ze eten kunnen krijgen, maar waar de dichtstbijzijnde coffeeshop en dealer zijn."

Nieuwe fondsen

Na 2025 stopt de pilot, maar de gemeenten hebben vorige week het nieuws gekregen dat de financiering in de voorjaarsnota geregeld is voor de opvang tot 2028. Er komt acht miljoen euro per jaar beschikbaar.

"Dat is positief nieuw", zegt wethouder Smeets. "Begin mei verwachten we een Kamerbrief daarover. Hoe de verdeling van middelen tussen de gemeenten eruit ziet, is nu nog niet duidelijk."

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.