Duizenden gedwongen afgestane kinderen zijn de zwarte bladzijde van adoptie

Duizenden ouders zijn in de vorige eeuw gedwongen om hun kinderen af te staan voor adoptie. Onder druk van hun omgeving gingen hun pasgeboren kinderen naar pleeggezinnen met een kinderwens. Voor veel mensen werken de gevolgen hiervan nog altijd door.

Eugénie Smits van Waesberghe is een van die geadopteerde kinderen en deed de afgelopen jaren onderzoek naar de soms mysterieuze praktijken die zich afspeelden tussen de jaren 50 en 80. Ze schreef hierover in haar boek 'Schoot Vol Tranen'. "Mijn ouders waren verliefd, maar niet getrouwd", vertelt ze. "En dat was absoluut niet wenselijk."

Abortus was geen optie

Het geloof van haar ouders speelde een grote rol bij de beslissing. "Mijn moeder kwam uit een katholiek nest, maar mijn vader was gereformeerd. Mijn moeder werd onder druk gezet door haar familie, de kerk en sociale werkers om haar kind af te staan." De zwangerschap moest eerst natuurlijk wel volbracht worden, al mocht de omgeving daar niets van merken. "Mijn moeder moest zo snel mogelijk het dorp verlaten, want het was een schande voor de familie", legt Smits van Waesberghe uit. "Ze woonde tijdelijk in een pleeggezin en ging daarna naar een doorgangshuis in Breda: Moederheil."

Haar moeder verbleef daar toen ze hoogzwanger was. Direct na de bevalling werd haar dochter van haar afgenomen, met de mededeling dat ze naar een mooi pleeggezin zou gaan. "Mijn moeder werd terug naar huis gestuurd, maar ik bleef gewoon nog een jaar in het doorgangshuis. Er was nog helemaal geen pleeggezin voor mij. Sommige baby’s bleven wel vier jaar voordat er een gezin was gevonden, ondanks de belofte die aan hun ouders werd gedaan."

Binnen een week naar Zwitserland

Wil van Sebille weet precies hoe het voor een moeder is om dit door te maken. In 1966 moest zij zelf gedwongen afstand doen van haar pasgeboren zoon. "Daar heb ik achteraf ontzettende spijt van gehad. Maar je werd zo onder druk gezet."

Dat ze zwanger was, durfde ze niet aan haar ouders te vertellen. "Ik heb het nooit zelf verteld. Mijn moeder las het in mijn dagboek en heeft toen meteen de pagina's eruit gescheurd." Haar ouders lieten er vervolgens geen gras over groeien. "Ik werd binnen een week in de auto gezet naar Zwitserland, zodat niemand mijn buik zou kunnen zien." Later ging Wil naar een doorgangshuis in Leiden, waar ze beviel van haar zoon.

Traumatische gevolgen

Het gedwongen scheiden van ouders en hun kinderen levert voor beide kanten enorme trauma's op. "De ouders hebben geleerd hun gevoelens erover op te kroppen, omdat ze zijn opgevoed met schaamte. Kinderen willen hun biologische ouders onmoeten, maar kunnen die niet vinden", vertelt Smits van Waesberghe.

Door de jaren heen is bevestigd dat dit met 15.000 kinderen is gebeurd. Smits van Waesberghe schat dat het er nog meer zijn en gaat uit van in ieder geval 25.000. "Dat betekent, met de ouders meegerekend, dat 75.000 mensen direct betrokken zijn."

Wat wordt er verborgen?

De hele affaire van gedwongen adopties zit vol met mysteries. Smits van Waesberghe hoopt dat de overheid één breed opgezet onderzoek wil starten naar wat er destijds allemaal is gebeurd. "Talloze dossiers zijn vernietigd, besturen van de doorgangshuizen zijn extreem terughoudend. Er wordt zoveel gezwegen, dat je toch sterk het vermoeden krijgt dat er dingen verborgen gehouden worden."

PvdA en D66 steunen het voorstel voor zo'n onderzoek. "De minister wil er alleen nog niet aan", zegt Smits van Waesberghe. "Maar wij denken dat het heel belangrijk is voor iedereen die betrokken is, dat nu een keer alles duidelijk wordt."