Een jaar geleden stopte Birgitte Rasing (57) met alcohol. De bedoeling was dat ze dat een maand zou volhouden, maar het beviel haar zo goed dat ze nog steeds geen druppel heeft gedronken. "Misschien doe ik dat wel nooit meer."

Zo'n 3 jaar geleden probeerde ze het al eens, een maand lang geen alcohol drinken in het kader van Dry January. "Toen heb ik het precies een maand volgehouden. Met héél veel moeite. Ik vond het echt verschrikkelijk", vertelt Birgitte. "Ik heb het letterlijk gevierd toen ik weer mocht."

'Wat een onzin eigenlijk'

Vreemd was dat niet, want voor Birgitte was het toen nog normaal om dagelijks een à twee glazen wijn of bier te drinken. Al sinds haar tienertijd. "Maar ik merkte dat ik steeds meer moeite kreeg met alcohol. Onder anderen omdat ik best veel mensen in mijn omgeving had, of heb eigenlijk, die excessief drinken. Ik zie het bij collega's, bij kennissen, bij vrienden."

En in mindere mate zag ze het ook bij zichzelf. "Ik ergerde me aan mijn eigen gedrag, dat ik merkte dat ik losser werd als ik wat had gedronken. 'Wat een onzin eigenlijk, zonder alcohol kan het leven toch net zo gezellig zijn', dacht ik bij mezelf."

Dry January

Birgitte besloot daarom om vorig jaar nog eens mee te doen aan Dry January. En die nieuwe poging ging haar een stuk makkelijker af. De beoogde maand werd een jaar, en nog steeds drinkt ze niet.

Wat deze keer anders was, of eigenlijk is? "De eerste keer had ik hoge verwachtingen. Ik had gedacht dat ik beter zou gaan slapen, dat ik het zou zien aan mijn huid, dat ik me fitter zou voelen. Al die positieve gevolgen van stoppen, waarover je veel leest. Maar zonder alcohol voelde ik me helemaal niet gezonder. Ik zag het niet in de spiegel. Niets van dat alles, en dat demotiveerde me ontzettend."

Geen verwachtingen meer

Na die teleurstellende ervaring, ging Birgitte er de tweede keer met een open blik in. Ze besloot geen verwachtingen meer te hebben van Dry January, maar juist per dag te bekijken hoe het zou gaan.

"En dat werkte voor mij. Opeens zag ik eigenlijk geen reden meer om weer te beginnen met drinken. Het voelt ook zo goed, dat je het zelf in de hand hebt, in plaats van dat je moet luisteren naar een verslaving."

'Waar zijn we nu eigenlijk mee bezig?'

Tijdens die periode groeide bij Birgitte ook het besef hoe slecht alcohol eigenlijk is voor de gezondheid. "Waarschijnlijk omdat ik er toen dagelijks mee bezig was en op fora andere mensen sprak die ermee geworsteld hadden. Ik dacht ineens: 'Waar zijn we nu eigenlijk mee bezig met z'n allen?' Alcohol is een harddrug."

"Het kan zo'n verwoestend effect hebben als je er te veel van drinkt. Het kan mensen gewelddadig maken, het kan ongelukken veroorzaken in het verkeer, je kunt er doodziek van worden, eraan overlijden. Dat heb ik ook om me heen gezien."

Minder verkleinwoordjes gebruiken

Maar, wet- en regelgeving rond alcohol aanpassen om gevaarlijke situaties te voorkomen heeft naar Birgitte's idee geen zin. "Als je drinken verboden maakt, werkt dat alleen maar meer misbruik in de hand. Daarvan ben ik overtuigd."

Wel zouden we volgens haar met z'n allen meer moeten praten over de slechte kanten van alcohol. "Laten we het minder normaal maken. Minder verkleinwoordjes gebruiken, zoals 'biertje' of 'wijntje'. Daarmee maak je het bijna iets schattigs. Het zit zo ingebed in onze taal."

Praat erover

"Dus: praat erover, durf elkaar op bepaald gedrag aan te spreken", gaat ze verder. "Ik denk dat dat het beste helpt." Dat gebeurt, in elk geval in haar eigen omgeving steeds meer.

"Ik denk dat een goed voorbeeld ook wel doet volgen, dat merkte ik laatst nog. Tijdens een feestje stond er een alcoholvrije rosé op tafel en dat wilde een nichtje ook wel proberen. Dat was de aanleiding om op een hele prettige manier over ons alcoholgebruik te praten. Dat vind ik wel heel tof."

'Ik heb nog steeds lol'

Toch is het niet zo dat het Birgitte nooit moeite kost om niet te drinken. "Het komt zeker voor dat ik ervan baal. Ik vind alcohol namelijk ook gewoon hartstikke lekker. Neem oud en nieuw, champagne vind ik heerlijk. Maar gelukkig zijn er tegenwoordig goede alternatieven. Vooral in alcoholvrije bieren heb je veel keuze."

Plekken waar alcohol wordt gedronken, ontwijkt Birgitte dan ook niet. "Het fijne is: op borrels en feestjes heb ik nog steeds lol. Ik heb nog steeds dezelfde sarcastische humor. Doe gewoon gezellig mee. Ik denk dat mensen er daardoor ook wel snel aan gewend waren dat ik niet meer drink."

Zelf weten

Wel irriteert ze zich sneller aan haar omgeving. "Als je zelf niet meer drinkt en je bent op een plek waar anderen dat wel doen, dan valt het je ineens op hoe het gedrag van mensen op een vervelende manier kan veranderen als ze veel drinken. Iemand die dronken is denkt dat hij ontzettend grappig is, maar als je daar nuchter naast zit, blijkt dat vies tegen te vallen."

Maar, voegt ze daaraan toe, iedereen moet het vooral zelf weten. "Totdat je anderen met je gedrag beschadigt. Dat gaat te ver. Denk aan die vervelende oom of kennis, die ineens z'n hand op je billen legt als hij iets op heeft. Dat heb ik zien gebeuren en daar erger ik me dood aan."

'Niet mooier maken dan het is'

Of ze inmiddels wél de gezondheidseffecten merkt van geen alcohol drinken, durft Birgitte niet te zeggen. "Ik zit goed in mijn vel, maar ik ben ook meer gaan sporten en heb andere leefstijlaanpassingen gedaan. Dat speelt ongetwijfeld mee."

Ze denkt wel dat haar lichaam sneller herstelt na het sporten dan wanneer ze nog zou drinken. "Maar ik ga het niet mooier maken dan het is: ik slaap nog steeds beroerd. Het is dus niet zo dat ineens al je problemen zijn opgelost."

Scheelt kosten

Een duidelijker bijkomend voordeel van niet meer drinken, is dat Birgitte het ook merkt in haar portemonnee. "Die flessen wijn, bier, sterkedrank als whiskey - veel drinken kost veel geld", vertelt ze.

En ook haar partner Cas drinkt tegenwoordig veel minder. "We dronken eigenlijk altijd samen, hij is een echte gezelschapsdrinker."

'Niet alleen maar makkelijk'

Haar advies aan iedereen die het ook eens wil proberen om niet meer te drinken? "Heb geen hoge verwachtingen, dan raak je alleen maar teleurgesteld. En doe het gewoon voor jezelf, bekijk het van dag tot dag. Wees trots op elke dag waarop je niet drinkt", adviseert Birgitte. "Het is nu eenmaal niet alleen maar fijn en makkelijk."

Zelf had ze de meeste moeite met afscheid nemen van het glas wijn dat ze rond 17 uur dronk. "Dan kom je thuis van een drukke werkdag, moet je gaan koken. Een wijntje hoorde daar echt bij voor mij, bij wijze van ontspanning", blikt ze terug. In het begin nam ze een alcoholvrij biertje als vervanging, maar inmiddels heeft ze ook dat niet meer 'nodig'. "Ik heb niet meer die craving."

'Zeg nooit nooit'

Maar dat ze nooit meer zal drinken, durft Birgitte niet te zeggen. "Dat weet ik gewoon niet. Ik kan niet in de toekomst kijken. Het kan best zijn dat er op een gegeven moment iets heftigs gebeurt in mijn leven en dat ik daardoor weer ga drinken."

"Maar het is in elk geval niet mijn intentie."

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.