Dit kan de bouw van nieuwe onderzeeërs de Nederlandse industrie opleveren

Net als eerder bij de F35, wil de Tweede Kamer dat de Nederlandse industrie profiteert van het nieuwe grote project: de bouw van vier onderzeeërs. Maar het is nog onzeker hoeveel banen en omzet dit oplevert. Toch moet de Kamer binnenkort beslissen.

De vier oude onderzeeërs, de Walrus-onderzeeboten, moeten vervangen worden. Maar over wie de nieuwe boten gaat bouwen, moet eerst het kabinet nog een beslissing nemen. Daarna is de Tweede Kamer aan zet.

'Kennisbasis blijft intact'

Raymond Knops, de voorzitter van de belangenvereniging voor de Nederlandse Defensie-industrie NIVD, is blij dat de Tweede Kamer zich druk maakt over betrokkenheid van het Nederlandse bedrijfsleven.

"Als je als Nederland de komende jaren zoveel geld gaat uitgeven aan je nationale veiligheid en defensie, dan is het helemaal geen gekke gedachte om daarbij ook de vraag te stellen: waar blijven die Nederlandse belastingcenten? Dat leidt er ook toe dat onze industrie, onze kennisbasis, intact blijft. Dat wij kunnen blijven concurreren, ook in de toekomst, met andere landen. En dat niet alle kennis naar buitenland gaat."

Nog drie werven in de race

Er zijn nog drie werven in de race om de vier onderzeeërs te gaan bouwen: de Zweeds-Nederlandse combinatie Saab/Damen, de Franse Naval Group, die samenwerkt met het Nederlandse IHC, en het Duitse TKMS. De eerste twee lijken de meeste kans te maken. Het kabinet eist van alle drie overgebleven kanshebbers dat de Nederlandse maritieme industrie meedeelt in het project, in de vorm van technologie, omzet en werkgelegenheid.

Niet iedereen is er gerust op dat er voldoende banen worden gecreëerd. Vorige week luidde de Zeeuwse gedeputeerde Jo-Annes de Bat nog de noodklok in de uitzending van EenVandaag. De Bat vreest dat de bijdrage van de Nederlandse industrie minimaal zal zijn, wanneer de Fransen de bieding winnen. Hij heeft eigenlijk alleen vertrouwen in de combinatie Saab/Damen.

'Domste besluit dat je kunt nemen'

Oud-Kamerlid André Bosman (VVD) valt hem daarin bij, en vermoedt zelfs een dubbele agenda: "De Fransen hebben die vier onderzeeërs helemaal niet nodig. Ze hebben zelf gezegd dat hun orderportefeuille tot 2035 gevuld is."

Hij legt uit: "De reden dat ze meedoen, is dat ze de competitie kapot willen maken. Als ze de onderzeeërs mogen bouwen, is dat de eerste stap in de overname van de totale Nederlandse marinebouw. Mocht het kabinet voor de Fransen kiezen, is dat het domste besluit ooit."

4000 banen door F35

Deze onderzeebootorder roept herinneringen op aan het vorige mega-project van Defensie: het F35 gevechtsvliegtuig. Ook toen maakte de Tweede Kamer zich druk over participatie van de Nederlandse industrie, en dat liep goed af.

De ontwikkeling en het onderhoud van de F35 leverde volgens het ministerie van Defensie uiteindelijk in totaal 4000 banen op. Dat komt onder andere door het verkoopsucces van de F35. Er zijn er namelijk veel meer verkocht dan destijds werd verwacht.

Voor 25.000 manjaren werk

Ook in dit geval ligt er veel werkgelegenheid en omzet in het verschiet. Volgens brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology kan de totale omzet voor de maritieme industrie in ons land oplopen tot 5,4 miljard euro.

De potentiële werkgelegenheid schatten zij in op 25.000 manjaren, gedurende de hele periode dat de onderzeeërs in gebruik zijn.

Nog veel onzeker

Volgens Defensie-specialist Dick Zandee van instituut Clingendael is het kun je in deze fase nog heel onduidelijk hoeveel werkgelegenheid het project gaat opleveren: "Er zitten nog heel veel onzekerheden in. Het plan ligt nog op de tekentafel. Er zullen zeker nog de nodige aanpassingen volgen, die allemaal nog kunnen leiden tot wijzigingen in hoe zaken worden neergezet en hoeveel werkgelegenheid dat oplevert."

Zandee wijst ook op een groot verschil met het F35-project: "Daarbij kan Nederland zelf onderdelen maken en die leveren aan andere landen die de F35 gebruiken. Dat is goed voor de omzet, want dan krijg je een soort 'multiplier-effect'. In dit geval blijft het bij deze vier onderzeeërs die worden gebouwd."