In het Europees Parlement wordt gesproken over een verbod op 'vleesnamen' voor vegetarische producten. De vegetarische kipstukjes, schnitzel en hamburger mogen dan niet meer. Maar waarom lijken vegetarische producten eigenlijk vaak zo op vlees?

"Mensen houden over het algemeen van vlees. Dus als ze iets anders willen, willen ze iets dat daar het meest op lijkt," zegt marketing manager Mark van Noorloos van GoodBite. Zijn bedrijf was begin jaren 90 de eerste die in Nederland vegetarische producten maakte. "We haalden onze kennis uit Israël."

Gestampte eiwitbrok

In de jaren 90 waren vegetarische producten een niche, maar inmiddels zijn ze niet meer uit de supermarkt weg te denken. Wat opvalt: de vegetarische burgers, schnitzels en balletjes liggen vaak op de vleesafdeling. En producenten doen hun uiterste best om te zorgen dat hun producten niet of nauwelijks van echt vlees te onderscheiden zijn.

Volgens voedingsdeskundige Guido Camps van de Wageningen Universiteit is de reden daarvoor terug te voeren op een bekend gezegde: 'Wat de boer niet kent, dat eet hij niet.' Als een product niet herkenbaar is, verkoopt het volgens Camps een stuk minder. "Je kunt het ook een gestampte eiwitbrok noemen maar dat slaat waarschijnlijk niet zo aan bij de consument. Als het op vlees lijkt, weten mensen wat ze kopen en hebben ze een idee hoe het gaat smaken."

info

Vegetariërs in Nederland

Het aantal vegetariërs is in Nederland al jarenlang stabiel en hangt rond de 5 procent. Maar de afgelopen jaren is er wel een behoorlijke toename in het aantal vleesminderaars. Uit de Vegamonitor 2018 van de Vegetariërsbond blijkt dat 41,4 procent van de respondenten aangeeft minder vlees te eten dan 5 jaar geleden.

Umami-smaak

Goodbite deed veel onderzoek naar de consumptie van vegetarische producten. "Mensen vinden gezondheid, duurzaamheid en dierenwelzijn heel belangrijk. Maar uiteindelijk is het simpel: mensen willen lekker eten. En de mens vindt de smaak van vlees blijkbaar heel aantrekkelijk", zegt Van Noorloos.

Onderzoeker Camps wijt dat aan de typische umami-smaak van vlees. "Mensen hebben een sterke voorkeur voor de smaak van eiwit. En eiwitrijke producten smaken umami. Als dat niet in de maaltijd zit, dan missen mensen dat." Umami is de vijfde basissmaak, en wordt vaak omschreven als 'hartig'. Naast zout, zuur, zoet en bitter werd in 1909 ook deze smaak ontdekt. Umami komt veel voor in tomaten, champignons, vlees, erwten, kaas en zeewier.

Lees ook

Grafiek vleesvervangers
Bron: eenvandaag
De afgelopen jaren is de omzet van vleesvervangers in supermarkten flink gestegen.

Konijnengedrag

Volgens Van Noorloos is vegetarisch eten ook een proces. "Als mensen flexitariër worden, wenden ze zich vaak tot producten die op vlees lijken. Dan hoeven ze ook niet meteen op zoek naar nieuwe recepten. Dat is dus makkelijker." Volgens Camps bestaan hoofdmaaltijden overal ter wereld uit een koolhydraten-component (aardappels/rijst/pasta), een groentecomponent en een eiwitcomponent. De Nederlandse versie hiervan wordt een AVG-tje genoemd: aardappelen, vlees en groenten. "Het zou heel raar zijn om een vleesvervanger ineens een heel andere smaak te geven."

Ook helpt het volgens de Wageningse onderzoeker, als producten op vlees lijken, om mensen over de streep te krijgen om vegetarisch te eten. "Een deel van Nederland vindt vlees het hoofdonderdeel van de maaltijd. Alleen maar groente eten vinden ze konijnengedrag. Dus vegetarische producten die op vlees lijken kunnen ook die groep helpen."

reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.