meer NPO start

Dijkgraaf bezorgd over droger klimaat: 'De tijd haalt ons in, de prijs van drinkwater moet omhoog'

Dijkgraaf bezorgd over droger klimaat: 'De tijd haalt ons in, de prijs van drinkwater moet omhoog'
Dijkgraaf Hein Pieper en boer Henk Rougoor
Bron: EenVandaag

Het klimaat verandert veel sneller dan voorspeld. Deze derde droge zomer op rij is voor dijkgraaf Hein Pieper de druppel. Grote investeringen zijn nodig en kraanwater mag flink duurder, vindt hij: "Je auto met drinkwater wassen kan écht niet meer."

Als het zo doorgaat kunnen we de Achterhoek opgeven, volgens Pieper, die dijkgraaf is van Waterschap Rijn en IJssel. Dan wordt het hier zoals in Zuid-Frankrijk. "Kijk naar Roemenië, daar had je afgelopen jaren vier extreem droge zomers en daar is nu woestijn ontstaan. Er was geen beleid, er waren geen investeringen. Dat mag ons niet overkomen, vandaar mijn noodkreet."

Tijd haalt ons in

Volgens Pieper dringt de tijd niet eens meer, maar worden we erdoor ingehaald. "Het gaat sneller dan welk model ook heeft voorspeld. Deze week werd bekend dat de ijskap van Groenland veel sneller smelt dan verwacht. En deze droogte werd pas in 2050 verwacht."

"In de afgelopen 9 jaar dat ik dijkgraaf ben, hebben we tientallen maatregelen doorgevoerd. Zoals rivieren langer laten meanderen, zodat het water meer tijd heeft om in de grond te zakken. Het waren allemaal goede, maar veelal kleinschalige maatregelen. Ik had echt gedacht dat we meer tijd hadden. Maar de tijd haalt ons in."

Lees ook

24 uur per dag sproeien

Door de droogte is het boerenbestaan van Henk Rougoor in een paar jaar tijd enorm veranderd. Als veehouder in Varsseveld verbouwt hij op zijn land het voedsel voor zijn koeien. "Ik sproei nu 24 uur per dag. Van de 50 hectare die ik heb, besproei ik 30 hectare rondom mijn huis, waar de koeien lopen. Die andere 20 hectare verdroogt, het is niet anders."

Henk Rougoor
Bron: Eenvandaag
Henk Rougoor

Het kost Rougoor 3 uur tijd per dag extra. "Ik denk dat ik 70 tot 80 uur in de week werk. 's Avonds nog een sproeier verzetten, 's ochtends weer een sproeier verzetten. Gras verdampt 30 mm per week, dus ik moet bij droogte in elk geval die 30 mm teruggeven. Twee dagen overslaan kan niet. Het is heel intensief."

Tegen de grenzen aan

Met dit soort zomers kan Rougoor het op termijn niet redden. "Ik ben eigenlijk altijd wel positief ingesteld, maar ik zei van de week tegen mijn vrouw: 'Er moet iets veranderen'. Boeren zijn belangrijk voor de voedselvoorziening. Een paar maanden geleden werden we nog gezien als een cruciaal beroep. En als land wil je toch voor je voedsel niet afhankelijk worden van het buitenland?"

De sproeiers kosten hem 10.000 euro aan onderhoud en brandstof per jaar. "We hebben 800 mm water in het jaar nodig. In het voorjaar en najaar valt er genoeg, maar dat water houden we niet goed vast. En in de zomers valt er bijna niets. De verdeling is niet goed meer. Als we het water dat in de lente en de herfst valt zouden kunnen zien vast te houden, dan zijn veel problemen opgelost."

8 miljard nodig

Dat is precies wat Pieper voor elkaar wil krijgen. Maar dat vraagt om een herinrichting van ons land. "We hebben ons landschap ingericht op basis van een klimaat, waarin we water moesten afvoeren, het hele jaar door. We voerden eeuwenlang een strijd tegen het water. Land ontginnen voor landbouw en voor de volksgezondheid. Want door alle moerassen hadden we tot 1970 veel malaria. We werden in 1970 als een van de laatste landen van Europa malariavrij. Dus we wilden geen water, we wilden er vanaf."

Drooggevallen rivier bij Vragender
Bron: Eenvandaag
Drooggevallen rivier bij Vragender

"Maar nu worden we ingehaald door een totaal ander klimaat en moeten we water zien vast te houden. De strijd tegen het water is een strijd om het water geworden. Dat vraagt om een totaal andere inrichting van het landschap. En dat kost geld. Veel meer dan nu ter beschikking wordt gesteld. 800 miljoen voor 10 jaar is te weinig. Er moet minimaal een 0 achter. Dat klinkt als veel, maar er gaat ook 8 miljard naar de dijken. Terwijl droogte een groter en duurder probleem is. En niet alleen voor de landbouw, maar ook voor energiecentrales (die koelwater nodig hebben), de scheepvaart en drinkwaterbedrijven."

Drinkwater moet duurder

Volgens Pieper zouden de drinkwaterbedrijven er goed aan doen om de prijs van het water omhoog te gooien. "We betalen nu 1 euro voor 1000 liter water. Dat vind ik schandalig weinig. Ik vind het ook niet kunnen dat mensen nog steeds met drinkwater hun auto's wassen en dat we er onze wc's mee doorspoelen. Het is blauw goud en we spoelen het direct het riool in."

Bekijk hier de tv-reportage.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'
Een voetbalfan tijdens een vriendschappelijke wedstrijd tussen Iran en de VS in 2000
Bron: ANP

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

Bekijk ook

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

Hamas, Hezbollah, Houthi's: de invloed van Iran uitgelegd

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Waarom volgens deze expert Iran en de Verenigde Staten in gesprek willen over atoomakkoord

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'
Bron: EenVandaag

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

Bekijk ook

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Bekijk ook

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant