Deltaplan Biodiversiteit gaat insecten en vogels redden

Als je tien jaar geleden op een zomeravond een eind in je auto ging rijden zat je voorruit onder de muggen en andere beestjes. Nu nauwelijks nog. Het Deltaplan Biodiversiteit gaat dit veranderen. "Zonder insecten kunnen wij niet leven."

In het Deltaplan Biodiversiteit, dat vandaag in Nieuwspoort is gepresenteerd, leggen boeren, banken, natuurbeschermers, de levensmiddelenindustrie en vijftien andere partijen uit hoe ze samen de insecten en vogels, en daarmee al het leven in Nederland willen redden. "Je hoort mensen wel eens zeggen dat ze juist blij zijn met een mug minder, maar die beestjes zijn een cruciaal onderdeel van het systeem. Dat houdt ook de mens in leven."

Lees ook

• 

  Dit is waarom insecten belangrijk voor ons zijn

  • 18-12-2018

Verkeerd gebruik van het land oorzaak van insectensterfte

75 procent van de insecten is al verdwenen. Ze stierven de afgelopen jaren massaal door verkeerd gebruik van het land. Koos Biesmeijer is entomoloog en directeur van Naturalis, een van de partijen die meedoet aan het Deltaplan. "De insecten verdwijnen omdat de planten verdwijnen. Op iedere plantensoort heb je een heel scala van insecten. Als de insecten sterven, gaan ook de vogels dood. Die leven van de insecten."

"We zien dat de hele voedselketen is uitgekleed doordat we op plantenniveau zoveel verloren zijn. Een groene akker lijkt mooi, maar is niet goed voor ons. Als er te weinig leeft in de bodem, dan doet die bodem allerlei dingen niet. Zoals water vasthouden of bescherming tegen ziekten, zoals bij planten. Die levende bodem zijn we gaan verwaarlozen door heel veel kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Maar ook omdat we onze heggen weghalen en alles betegelen."

Biodiversiteit belangrijker dan het klimaat

Louise Vet is directeur van het Nederlands Kennisinstituut voor Ecologie en staat dit jaar op nummer een in de Duurzame Top 100. Zij bracht alle partijen in het Deltaplan samen. "Het moet voor grondgebruikers makkelijker worden de biodiversiteit in hun bodem te herstellen. Er moeten stimulerende wetten en nieuwe verdienmodellen komen. En gebiedsgerichte samenwerking tussen alle grondgebruikers in een regio is ook belangrijk."

Maar hoe doe je dat dan in de praktijk? Het klinkt niet als iets dat snel is geregeld. "Het zal inderdaad jaren kosten om al het verlies om te buigen in herstel, over kabinetten heen, over ministeries heen, maar ik heb er vertrouwen in dat het gaat lukken. Iedereen beseft nu dat biodiversiteit misschien nog wel belangrijker is dan het klimaat. Omdat het de basis van het leven is op deze planeet. De ogen zijn geopend en we willen allemaal naar die stip op de horizon. We zijn een beweging begonnen die niet meer te stuiten is."

Het Deltaplan kan in elk geval rekenen op de steun van minister Carola Schouten. In een eerste reactie laat zij EenVandaag weten: "Het is goed dat maatschappelijke organisaties het initiatief hebben genomen en met voorstellen komen om de biodiversiteit te verbeteren. Ik kijk ernaar uit met hen samen te werken en ervoor te zorgen dat we een rijke en veelzijdige natuur kunnen waarborgen.

Weg met tegenstrijdige wetgeving

Het enthousiasme van de minister geeft hoop, want de ambities van de kwartiermakers van het Deltaplan zijn hoog. Zo moet in 2022 alle tegenstrijdige wetgeving op het gebied van milieu, natuur en klimaat zijn uitgebannen. Ook moet de inkomensontwikkeling van boeren die de biodiversiteit herstellen gelijk of beter zijn dan van boeren die niet meedoen. Door samenwerking is volgens Louise Vet het tij te keren: "Om dit voor elkaar te krijgen gaan agrarische collectieven met LTO Nederland samenwerken. En Agrifirm zal vanaf volgend jaar nieuwe producten en diensten ontwikkelen die het biodiversiteitsherstel in de melkveehouderij bevorderen."

Een andere kwartiermaker die het Deltaplan ondersteunt is de Vlinderstichting, die in 2019 met een keurmerk voor bermbeheer komt. Het Wereld Natuur Fonds ontwikkelt volgend jaar een klimaatadaptiestrategie voor de grote wateren in Nederland, om de hoeveelheid zoetwater op peil te houden en daarmee de biodiversiteit te bevorderen. Samen met de Rabobank gaat het WNF een biodiversiteitsmonitor ontwikkelen voor akkerbouw en melkveehouderij om gunstige biotopen voor wilde dieren en planten te stimuleren.

De planeet overleeft wel, wij niet

Maar als 75 procent van de insecten nu al verdwenen is, zijn we dan niet al veel te laat? De kwartiermarkers denken van niet. "Insecten zijn geen panda's of neushoorns", zegt Koos Biesmeijer. "Als we goed voor onze omgeving zorgen, kunnen die insecten vrij snel weer terugkomen."

We kunnen er zelf aan bijdragen. "Als je een tuin hebt of je als gemeente grond beheert of als infrabeheerder een snelweg aanlegt, of een boer bent met akkers, dan kan de biodiversiteit heel snel verbeteren. Doe dat dan ook. Tegel eruit, plant erin en bewuster omgaan met wat je koopt en wat je eet. Want het gaat hier niet om de planeet, die overleeft het wel. Het gaat om ons."