Deel Tweede Kamer wil landelijk verbod op demonstraties bij abortusklinieken: 'Kan echt traumatisch zijn'

Abortusartsen zijn het zat, de intimiderende protesten bij klinieken waar vrouwen hun zwangerschap laten afbreken. Zij worden nog steeds regelmatig lastiggevallen door anti-abortusdemonstranten. "Los dit op met een landelijk verbod."

"Het veroorzaakt negatieve emoties bij vrouwen, terwijl ze juist bezig zijn met de verwerking van de abortus. Het kan echt traumatisch zijn", zegt voorzitter Monique Opheij van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGvA).

Bufferzones

Uit een rondgang van het NGvA blijkt dat abortusartsen unaniem voorstander zijn van het instellen van bufferzones rond klinieken. Ook PvdA en GroenLinks willen dat er een dergelijk verbod komt op demonstraties dichtbij klinieken. Zij gaan hier op aandringen bij minister Ernst Kuipers (D66) van Volksgezondheid. Als lokale maatregelen niet voldoende werken, wil ook regeringspartij D66 dat er landelijk wordt ingegrepen.

Met bufferzones rond klinieken is het voor anti-abortusdemonstranten verboden om recht voor de deur te protesteren, waardoor zij patiënten niet meer lastig kunnen vallen of intimideren.

Oproep aan minister Kuipers

"Veel vrouwen zijn boos of overstuur nadat ze worden aangesproken door deze demonstranten", zegt Opheij, die zelf ook werkt als abortusarts. Bijna alle abortusartsen merken tijdens hun werk dat vrouwen regelmatig of zelfs vaak last hebben van demonstranten bij het betreden van een kliniek.

Lokale handhavingsmaatregelen van gemeenten zijn niet langer voldoende, vindt het NGvA: "Ik roep minister Kuipers op dit landelijk te regelen. Je wil niet dat mensen met een medische hulpvraag op de stoep van de kliniek lastig gevallen worden en geïntimideerd. Vrouwen moeten een vrije en veilige toegang hebben, zo staat dat in de wet."

Bonken op autoruiten

Protesten van religieuze 'pro-life'-demonstranten voor abortusklinieken zijn al jarenlang een groot probleem. Bij veel klinieken is het wekelijks raak. Demonstranten bonken op autoruiten, blokkeren de toegang en delen folders uit van verknipte embryo's.

Geen middel laten ze onbenut om zwangere vrouwen ervan te overtuigen om van abortus af te zien. In een aantal steden worden vrouwen die dat willen daarom inmiddels begeleid door abortusbuddy's.

Zogenaamd hulp aanbieden

"Het doel van deze beweging is niet om te demonstreren", vindt directeur Rob Benschop van de abortusklinieken in Amsterdam en Haarlem. "Het doel is om mensen aan te spreken, in te sluiten, hinderlijk te volgen en na te roepen. Onder het motto van zogenaamd hulp aanbieden. Terwijl mensen al een keuze hebben gemaakt."

Bij de Bloemenhovekliniek in Haarlem zijn speciale vakken aangewezen voor demonstranten, tegenover de kliniek. De demonstranten proberen die maatregel terug te draaien door middel van een rechtszaak. Benschop: "De anti-abortusdemonstranten maken zo duidelijk aan rechters dat ze willen demonstreren. Terwijl daardoor de grondrechten van vrouwen en hun partners die hulp zoeken met voeten getreden worden."

Desinformatie

Abortusartsen wijzen bovendien op het gevaar van het verspreiden van desinformatie door de demonstranten. "Terwijl ze zogenaamd willen helpen, vertellen demonstranten de vrouwen onwaarheden", legt Opheij uit.

"Ze laten foto's zien van embryo's of foetussen die een totaal andere afmeting hebben, ze vertellen je dat je spijt krijgt en ze beweren dat het allemaal tienermeisjes zijn die in de kliniek komen. Dat klopt gewoon allemaal niet."

Politieke moed

Volgens directeur Benschop ontbreekt het aan politieke moed om landelijke maatregelen te nemen. "De vorige minister heeft het over de schutting gegooid naar de gemeenten, zo van: 'Los het zelf maar op'."

"We hebben veertien klinieken, het gevolg is dat er nu tal van rechtszaken lopen die erop gericht zijn zo dicht mogelijk bij de kliniek te kunnen staan om mensen aan te spreken. Om mensen van hun morele gelijk te overtuigen."

Tweede Kamer eist actie

PvdA en GroenLinks roepen minister Ernst Kuipers nu op om demonstraties dichtbij klinieken te verbieden. "Niet iedere gemeente pakt het even voortvarend aan", zegt GroenLinks kamerlid Corinne Ellemeet.

"Daarom hangt het er dus vanaf in welke gemeente je naar de kliniek gaat. Ik zou alle vrouwen in Nederland gunnen dat zij in alle rust naar een abortuskliniek kunnen. Dan zou een landelijk verbod een stuk overzichtelijker zijn."

Ook PvdA en D66

PvdA-Kamerlid Songul Mutluer is het daarmee eens: "Er moet een landelijk verbod komen, zodat demonstreren dichtbij de kliniek niet kan. En vrouwen gewoon naar de kliniek kunnen."

Ook regeringspartij D66 overweegt landelijke maatregelen, vertelt kamerlid Hanneke van der Werf: "Het is onacceptabel dat je als vrouw wordt geïntimideerd voor een abortuskliniek. Als lokale maatregelen niet werken, moeten we kijken hoe we dat landelijk beter kunnen regelen."

Eerst overleggen

De andere coalitiepartijen VVD, ChristenUnie en CDA willen eerst overleggen met de burgemeesters. Deze partijen zijn voorstander van een strengere lokale handhaving.

CDA-kamerlid Hilde Palland: "Ik kan me goed voorstellen dat we bufferzones faciliteren en dat gemeenten dan lokaal bepalen, hoe zij dit vervolgens inrichten."

Arnhem als voorbeeld?

In Arnhem mag er sinds 2020 in een straal van 500 meter rond de abortuskliniek niet meer worden gedemonstreerd of geflyerd. Burgemeester Ahmed Marcouch heeft daarmee een eind gemaakt aan het 'hinderlijke en intimiderende gedrag' van betogers tegenover vrouwen die de kliniek bezoeken.

"Het is een soort bufferzone", zegt Marcouch. "Bezoekers van de kliniek werden aangesproken door demonstranten met de vraag: 'Weet u wel dat hier mensen worden vermoord?' Heel intimiderend. Die praktijken moesten gewoon stoppen."

Landelijke norm

Burgemeester Marcouch denkt dat landelijke maatregelen kunnen helpen om de gemeenten waar abortusklinieken staan te helpen dit probleem aan te pakken.

"Een duidelijke landelijke norm helpt natuurlijk altijd. Als dat kan en het is uitvoerbaar, maak dan van de Arnhemse bufferzone een landelijke wet. Dat biedt alle partijen duidelijkheid."

'Allereerst zijn nu gemeenten aan zet'

Minister Kuipers is kritisch op de anti-abortusdemonstranten: "Demonstreren mag, maar intimideren van mensen die daar komen met een belangrijke hulpvraag keur ik ten zeerste af."

Lokale bufferzones rond klinieken juicht Kuipers, net als zijn voorganger Hugo de Jonge, toe. "Het lijkt me goed dat de abortusklinieken in die plaatsen waar het nog niet goed geregeld is, spreken met de klinieken waar het wel geregeld is. Als er dan nog geen oplossing komt, dan zal ik dat horen. Allereerst zijn de gemeenten aan zet."