Door nieuwe regels moeten Nederlandse aardappeltelers hun aardappels vóór 1 oktober oogsten. Maar de aardappels zijn nog niet volgroeid. Minister Adema gaf vanmiddag daarom twee weken uitstel. Maar dat is niet genoeg, vindt akkerbouwer Gijs Krol.

Volgens de zevende nitraatrichtlijn moeten aardappeltelers na de oogst op uiterlijk 1 oktober vanggewassen zoals kool- en roggeplanten zaaien. Deze vanggewassen halen de stikstof uit de bodem. "Dat is natuurlijk goed, maar het is nu nog te vroeg", zegt akkerbouwer Gijs Krol uit Gemert.

'Nog zeker paar weken nodig'

"De aardappelen zijn nog niet volgroeid. Dus ik wil de aardappelen nog helemaal niet rooien. Door het natte voorjaar kon er pas laat gepoot worden", vertelt Krol. "Ik kan ze er nog niet uithalen, dan hebben we er niets aan."

"Ze hebben nog zeker 2 à 3 weken nodig. Als we de aardappelplanten nu al moeten doden, dan hebben we daar meer chemie voor nodig. Je kan ze beter op een natuurlijke manier laten afsterven. De plant moet 2 weken dood zijn voordat de aardappel een harde schil krijgt."

Consequenties

Iedereen die zich niet aan de regels houdt mag volgend jaar minder mest uitrijden. Maar toch wacht Krol met de oogst, ondanks de dreiging van deze sanctie. "Het is een te strakke kalender en dat moet anders. Binnen 5 dagen alles rooien dat gaat niet. Je kunt de natuur niet sturen."

"We mogen nu al te weinig meststof aanbrengen voor de plant. De productie gaat zo verder naar beneden met als gevolg dat niet alleen de aardappel maar ook andere producten duurder zullen worden."

'Vertrouwen in plaats van wantrouwen'

Ook directeur André Hoogendijk van BO Akkerbouw vindt de nieuwe regels te streng. "De aardappels groeien op dit moment nog. Het zou zonde zijn om ze nu er uit te halen, vooral omdat deze planten nog heel veel stikstof opnemen", zegt de directeur. Dus het is veel slimmer om ze in september door te laten groeien en in oktober pas te gaan oogsten."

Hoogendijk zou graag zien dat de overheid een andere houding aanneemt. Die van vertrouwen in plaats van wantrouwen. "De overheid wil graag iets doen aan de nitraatuitspoeling. Maar als je boeren goed laat samenwerken met waterschappen en andere partijen kunnen ze op basis van kennis en vakmanschap ook goed werken tegen nitraatuitspoeling."

Bron: EenVandaag

Voorkomen in de toekomst

Omdat dit dan per individu, per regio en per perceel zou verschillen en de overheid het lastig vindt om daar op te sturen, hanteren ze een algemene regel. "Geef de vrijheid aan de ondernemer", vindt Hoogendijk.

"Bij vrijheid komt verantwoordelijkheid kijken en dat mag je best controleren. Als dat goed gaat dan stimuleer je de ondernemer om het goede te doen." Verder vindt Hoogendijk het verstandig dat er nu al wordt gekeken naar een goed plan voor in 2024. "Op die manier kan worden voorkomen dat de situatie zich weer voordoet."

Achter het bureau vandaan

Dat minister Adema vanmiddag heeft laten weten de aardappeltelers twee weken uitstel te geven, vindt Krol een aardig gebaar. "Het is hartstikke fijn, maar het lost op lange termijn niets op. En we zouden hoe dan ook toch pas over twee weken oogsten."

Krol vindt dat er teveel dingen achter een bureau worden bedacht en te weinig tussen de aardappelen. "De kalenderlandbouw is daar een voorbeeld van. Er is in een kalender bedacht met allerlei data waarop iets moet gebeuren. Maar dat werkt niet zo, omdat de natuur niet zo werkt. En we zijn niet alleen maar bezig met aardappelen, maar ook om het grondwater gezond te houden. De doelen die we willen bereiken worden zo niet bereikt. En dat wringt ons. Daarom moeten we stoppen met kalenderlandbouw."

In gesprek gaan

In een reactie laat demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit weten de zorgen uit de 'sector' serieus te nemen en in gesprek te willen gaan met de sector om samen te kijken naar andere manieren om de waterkwaliteit op orde te houden.

Mocht hieruit een goed alternatief komen, dan is hij bereid om een extra gesprek bij de Europese Commissie aan te vragen.

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."