De tafel van 9 leren via TikTok? Hoe de populaire app ingezet kan worden in het onderwijs

De razend populaire social-app TikTok maakte onlangs bekend te gaan investeren in online educatie. Het lijkt niet voor de hand te liggen bij een app die vooral gebruikt wordt voor korte muziekvideo’s. Toch liggen er kansen voor het onderwijs.

De laatste tijd komt TikTok veel in het nieuws: online-activisten gebruiken het voor hun agenda en het Chinese bedrijf zou het niet zo nauw nemen met de privacy-regels, wat voor president Trump zelfs reden is de tool te verbieden. Intussen wordt de app in de VS wél gebruikt om onderwijs te bieden. Nederland is nog niet zo ver, hoewel een aantal onderwijzers al aan het pionieren zijn.

Wetenschap populair maken

Bille Nye is een grote naam op TikTok, met maar liefst 4,5 miljoen volgers. Hij is in de VS vooral bekend als 'the science guy', die wetenschap probeert populair te maken bij het grote publiek. En daar zet hij TikTok vol voor in.

In zijn videos van maximaal een minuut legt hij bijvoorbeeld uit waarom mensen een andere huidskleur hebben of hoe zeep en mondmaskers werken. Onder de hashtag #LearnOnTikTok vliegen deze beelden de wereld over. Zijn video's worden soms wel 19 miljoen keer bekeken.

'Het moet een platform blijven waar het leuk is'

In Nederland zijn we nog niet zover, hoewel er een paar mooie persoonlijke initiatieven zijn. Neem bijvoorbeeld juf Joyce van Kasteren en 'Meester Jesper' Hesseling. De filmpjes van Joyce van Kasteren over het leven van de basisschooljuf zijn al 5 miljoen keer geliked. Zelf gebruikt ze TikTok niet om inhoudelijk lesmateriaal over te brengen op leerlingen. "Het moet een platform blijven waar het leuk is", legt ze uit.

"Ik zou misschien eens een sketch kunnen maken over het bewustzijn van de hoeveelheid volgers die je kan hebben, hoe je daarmee omgaat. Maar het moet wel komisch zijn." Ze heeft bijna 114 duizend volgers en maakt vooral leuke filmpjes over haar leven als juf. Op YouTube maakt ze ook video's, daar heeft ze iets meer dan 4,5 duizend abonnees en haar wild enthousiaste, vrolijke en soms wel degelijk inhoudelijke video's zijn bijna 150.000 keer bekeken.

Tafel van 9 leren met TikTok

Jesper Hesseling zit op TikTok als 'Meester Jesper'. Hij plaatste 20 augustus een filmpje over de tafel van 9. Dit was zijn eerste 'inhoudelijke' TikTok en werd meteen zijn best bekeken filmpje met bijna 900.000 kijkers. "De korte filmpjes spreken de kinderen aan. Het blijft lastig in 60 seconden iets uit te leggen, maar ik zie daar als leraar zeker wel kansen."

Jesper zit ook op TikTok om de leerlingen mediawijs te maken: "Je ziet op TikTok veel haatreacties, daar ga ik dan in de les met de leerlingen over in gesprek." Joyce herkent dat: "De kinderen weten nog niet alles over TikTok. Ik leer ze dan hoe ze haatreacties kunnen uitzetten, TikTok heeft daar namelijk filters voor. Met de juiste instellingen worden sommige reacties dan onzichtbaar."

Toegankelijkheid

Stichting Kennisnet stelt in hun rapport 'Onderwijsvernieuwing met technologie' de vraag hoe meer docenten nieuwe technologieën kunnen benutten. "TikTok kan worden ingezet als onderwijstool. Docenten kunnen instructies filmen en daarbij gebruikmaken van de populariteit van TikTok. Wel moet je meenemen dat niet alle kinderen op TikTok zitten, sommige basisschoolleerlingen mogen van hun ouders niet of hebben geen smartphone. Het is belangrijk dat onderwijs toegankelijk is voor iedereen", zegt een van de auteurs van het rapport Frans Schouwenburg.

"Je ziet dat veel docenten YouTube gebruiken om lesmateriaal te verspreiden, dat geven ze op die manier cadeau aan iedereen die het wil zien. Het kan zijn dat docenten nog wat afwachtend zijn met TikTok omdat het relatief nieuw is en ze het misschien zelf nog niet zo goed kennen. Het kost tijd om materiaal te maken, het risico dat TikTok net zo snel verdwijnt als dat het opkwam, speelt natuurlijk ook mee."

Privacy

"Docenten kunnen de app ook onderdeel maken van een opdracht waarin leerlingen een TikTok maken over wat ze leren. Privacy is dan een lastig punt." zegt Van Schouwenburg.

"Kinderen moeten bijvoorbeeld toestemming van hun ouders hebben om iets op TikTok te plaatsen. De school kan dat niet beslissen. Het is ook nog de vraag waar de data heen gaat. Wie beheert wat je plaatst? Dat is onzeker en onbekend."

Les via YouTube

Waar docenten wél al jaren te vinden zijn, is YouTube. Joost van Oort, beter bekend als 'JORTgeschiedenis' heeft daar 40,8 duizend abonnees en loodst al jaren leerlingen door hun examens heen. Zijn geschiedenisvideo's zijn al 28,5 miljoen keer bekeken op Youtube. "Ik heb nooit overwogen TikTok te gebruiken om kennis over te brengen. Ik denk dat docenten dit vooral niet doen omdat ze niet bekend zijn met de mogelijkheden van TikTok, ze de meerwaarde er niet van zien of er simpelweg geen zin in hebben."

Een andere bekende 'educator' is Rafal Wiersma, die op YouTube bekend is als 'Meneer Wietsma Natuurkunde'. Hij overweegt vooralsnog ook niet om TikTok te gaan gebruiken als onderwijstool. "Het is lastig in 60 seconden kennis over te brengen. Ik zie er wel echt de kans om mensen te enthousiasmeren voor bepaalde onderwerpen, maar ik vroeg het even in mijn klas en de leerlingen zeggen heel duidelijk dat ze geen inhoud willen op TikTok. Het is voor de lol, als ze kennis tot zich willen nemen gaan ze wel naar YouTube."