Het aantal verkeersdoden in Nederland steeg vorig jaar flink, blijkt uit cijfers van CBS. Onder de 678 dodelijke slachtoffers waren opvallend veel mensen met een scootmobiel. Wordt het tijd voor een verplicht rijbewijs voor scootmobielrijders?

Gerard van Zwol (62) is captain van de Scoot Angels, een scootmobielclub uit Nijkerk. Hij maakt zich al langer druk over de onveiligheid van scootmobiels in het verkeer. Zelf rijdt hij al 5 jaar als een zonnetje, zegt hij. Maar hij ziet soms mensen rijden waarbij hij zijn hart vasthoudt. "Zeker bij oudere vrouwen houd je soms je hart vast", zegt van Zwol. "Die hebben in hun leven nog nooit een stuur vast gehad en gaan na 5 minuten instructie met een scootmobiel de weg op. Met alle gevaren van dien."

Scoot cursus

Van Zwol is voor de verplichting van een rijbewijs of in elk geval een uitgebreide cursus van theorie en praktijk. In zijn gemeente is hij een van de aanjagers van een cursus die binnenkort van start gaat. Gerard van Zwol: "Zo kunnen bestuurders zelfverzekerd op pad, kennen ze de regels tenminste en weten ze hoe belangrijk het is om bijvoorbeeld oogcontact te maken met andere weggebruikers."

Dramatische cijfers

Ook ouderenorganisatie ANBO is voorstander van een verplicht rijbewijs voor scootmobielgebruikers. Coördinator verkeer Alex van Scherpenzeel zou graag zien dat scootmobiels in de toekomst vallen onder regeling vervoer, zodat strengere eisen kunnen worden gesteld. Nu valt de scootmobiel nog onder medisch hulpmiddel.

Komende maand gaat in Nijkerk de eerste cursus van start. Opgezet door Gerard van Zwol, samen met Veilig Verkeer Nederland, de Unie van Vrijwilligers (UVV) in Nijkerk en de gemeente Nijkerk. Bert de Graaf van de UVV is blij met de cursus. "De cijfers die het CBS naar buiten bracht zijn dramatisch. Daarnaast heb je nog de ongelukken met letsel en de bijna-ongelukken."

Vergrijzing in verkeer

Van de dodelijke verkeersslachtoffers was in 2018 ruim de helft 60 jaar of ouder. Daarmee vormen 60-plussers voor het eerst een meerderheid. Met uitzondering van Flevoland vormden in alle provincies 60-plussers procentueel gezien de grootste groep verkeersongevallen.

De toename vorig jaar wordt deels veroorzaakt door meer fatale ongelukken met scootmobiels, die veelal gebruikt worden door ouderen. Mede door de vergrijzing neemt de mobiliteit van 70-plussers toe. Vanwege hun kwetsbaarheid heeft die groep een relatief hoog overlijdensrisico in het verkeer.

Inwoners van Hellevoetsluis en omgeving ruiken al 1,5 jaar lang wiet als ze de deur uitlopen, of de ramen open hebben. Dat komt door een fabriek voor staatswiet. Ze zijn het zat, maar er lijkt geen verandering in te komen.

Voor het experiment met staatswiet staat in Hellevoetsluis een legale wietfabriek. Een nare bijkomstigheid: een heftige wietgeur. Inwoners trekken al tijden aan de bel, maar tot nu toe met weinig resultaat. "Wij zijn gewoon slachtoffer van een experiment."

'Hoesten, hoofdpijn, prikkende ogen'

Staat de wind goed, dan kunnen Hellevoetsluisers Cora van Mook en Nettie van der Sar even rustig door de neus ademen. Maar dat is de rest van de tijd wel anders. En staat de wind gunstig voor hen, 'dan zijn er ongetwijfeld andere mensen in de omgeving die last ervaren', vertellen ze.

Al 1,5 jaar hebben ze te maken met de stank, en dat heeft invloed. "'s Nachts als je je raam open hebt, dan heb je een hele droge keel en hoest je raar, je ogen kunnen prikken. Er zijn ook mensen die er echt migraineaanvallen van hebben", vertelt Cora. "Het lijkt op de geur die je weleens op straat ruikt maar dan een stuk zwaarder en penetranter."

Veel meldingen

Ze zijn niet de enigen die last hebben van de stank. "Er wordt ook gemeld vanuit Oostvoorne, Rockanje en Brielle, dus niet alleen vanuit ons", vertelt Wil van Barendrecht die naast de kas woont.

"Op dit moment liggen er 1.338 meldingen bij de DCMR", weet Wil. Dat is de Milieudienst Rijnmond die het bedrijf op geuroverlast controleert.

Wel aandacht, geen actie

Daarnaast zijn de inwoners al op verschillende plekken geweest om iets aan de stank te doen. "Bij de gemeente, in de rechtbank." Maar tot nu toe met weinig resultaat.

Wil vertelt: "De aandacht van de gemeente hebben we wel, maar er gebeurt niks omdat die zich verschuilen achter allerlei ingewikkelde procedures, zoals onder dwangsom bepaalde maatwerkbesluiten. En daar hebben ze iedere keer lange termijnen voor, die elke keer totdat het uiterste worden gerekt voordat er eindelijk weer eens actie ondernomen wordt."

Vaststellen normeringen

Het enige wat er voorlopig op zit voor de inwoners, is afwachten. "Op dit moment worden bepaalde normeringen vastgesteld, waaronder de geuroverlast moet blijven. Want er zijn nog niet echt meetinstrumenten ontwikkeld om nou precies te kunnen aantonen wanneer de geuroverlast boven een bepaalde norm uitkomt."

Maar ook als die normering rond is, is het afwachten hoe er vanuit het bedrijf wordt gereageerd. "Tot nu toe verdedigt het bedrijf zich met: 'We zijn nog bezig met maatregelen te nemen, met koolstoffilters neer te zetten en allerlei andere dingen te doen. Dat heeft tijd nodig voordat wij dat allemaal ingeregeld hebben.'"

Geen verandering

"We zijn bezig vanaf augustus 2023 en zitten nog steeds in dezelfde stank", zegt Wil ontzet. "Het blijft maar."

En een nieuwe plek zoeken om te wonen, dat zit er volgens de omwonenden ook niet in. Zelfs al zouden ze dat willen. "Je kan geen kant op, want je huis is gewoon veel minder waard."

Langzamer dan gewenst

Gemeente Voorne aan Zee, waar Hellevoetsluis onder valt, vertelt in een schriftelijke reactie dat ze de zorgen van de omwonenden goed begrijpen en dat ze het belangrijk vinden dat de overlast zo snel mogelijk stopt. "De zorg van onze inwoners staat voorop en daar zetten we ons voor in. Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de productie van wiet ten behoeve van het experiment, iets wat we ook meerdere keren aan Den Haag hebben laten weten."

Daarbij laten ze weten dat er voor de overlast een juridische procedure loopt. "Vanwege wet- en regelgeving en de duur van juridische procedures gaat dat langzamer dan gewenst. Dit komt omdat er in eerste aanleg nauwelijks regelgeving was voor juridische handhaving op geuroverlast."

Inspecteurs aanwezig

"We zijn voor de handhaving ten aanzien van geuroverlast niet gebonden aan landelijke regelgeving voor het Wietexperiment", gaat het statement verder. "Er zijn wettelijke eisen en termijnen waar we ons als gemeente aan moeten houden. Zo zijn wij verantwoordelijk voor de handhaving op de milieuwetgeving."

Volgens de gemeente zijn inspecteurs van DCMR Milieudienst Rijnmond regelmatig aanwezig om vast te stellen of sprake is van geuroverlast. "Dit doen zij zowel op basis van meldingen van inwoners als op eigen initiatief. Bij overtredingen wordt hierop gehandhaafd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.