Op televisie, facebook en langs de snelweg: als er een Amber Alert gaat kan je er in Nederland bijna niet omheen. En wordt iemand weer teruggevonden, dan begint een enorm proces van verwerking. De impact van een Ambert Alert op de vermiste is groot.

Gisteren werd een Amber Alert verstuurd voor een 15-jarige Celine uit Berghem. Amber Alerts worden weinig ingezet in Nederland, zo'n 1 of 2 keer per jaar en alleen als de nood echt hoog is. In een groot deel van de gevallen komt de vermiste veilig thuis. Bij een Amber Allert worden afbeeldingen en naam groot verspreid in het hele land. Twaalf miljoen mensen krijgen de vermissing te zien, blijkt uit cijfers van Amber Alert. "Je afbeelding wordt overal getoond. Het vermiste meisje Celine wordt door iedereen in de supermarkt herkent."

Niet koek en ei

"Sommige mensen denken dat alles weer koek en ei is als de vermiste terug is", zegt Jytte Reichter, woordvoerder van Slachtofferhulp Nederland. Die stichting helpt slachtoffers die opgespoord zijn met een Amber Alert. "Maar meestal begint er dan juist een enorm proces van verwerking. Het is niet zo dat je morgen weer lekker naar school gaat en dat de ouders weer lekker aan de slag kunnen."

Jeroen Baardemans, woordvoerder van de familie van Celine, ziet dat er veel media-aandacht op zo'n gezin afkomt. "Ik heb namens de familie tot diep in de nacht aan de telefoon gezeten en ben online actief geweest. En vandaag vanaf vanochtend vroeg weer. Er is enorm veel aandacht." Ook ziet Baardemans de impact van fotomateriaal dat online blijft staan: "Iedereen googelt zichzelf wel eens. En als je dan ooit onderwerp van een Amber Alert was en je naam komt op die manier boven: daar zit niemand op te wachten."

Iedereen weet het

Een Amber Alert wordt niet zomaar ingezet, want ook in de tijd dat het Amber Alert van kracht is en de vermiste nog niet is teruggevonden, is de impact enorm voor nabestaanden. "Je hoort van de politie dat ze vrezen voor het leven van je kind. Een grotere impact bestaat er haast niet." Maar ook de aandacht kan lastig zijn. "Omdat iedereen in de omgeving weet wat er gebeurt."

Slachtofferhulp probeert te ondersteunen tijdens de vermissing, maar ook als de vermiste terug is: "We luisteren naar wat hen is overkomen. Dit soort traumatische ervaringen leveren stress op, de een gaat heel goed slapen de andere heel slecht." Ook voor de naasten van de vermiste heeft het gevolgen dat iedereen weet wat er aan de hand was. "Soms hebben mensen daar steun aan, want dan hoef je niet aan iedereen uit te leggen wat er gebeurd is, maar voor veel slachtoffers of achterblijvers is het heel erg belastend dat iedereen weet wat je overkomen is. Wij adviseren dan om het dagelijks ritme weer op te pakken. Dat zorgt voor afleiding."

De pers

En dan is er nog de communicatie richting de pers. Onder de naam 'namens de familie' wordt de familie bijgestaan. Jeroen Baardemans is 1,5 jaar woordvoerder voor families. Hij heeft nu ongeveer 6 zaken gedaan en is betrokken bij de zaak van Celine, waar gisteren de Amber Alert voor werd verstuurd. "We kijken of er mogelijkheden zijn om foto's offline te halen, we gaan in gesprek met media-organisaties en social media-platforms. Regelmatig lukt het om dan informatie offline te krijgen. Celine is 15 en je wil voorkomen dat dit haar verder leven blijft achtervolgen."

Reichter ziet voordelen van een familiewoordvoerder bij dit soort gebeurtenissen. "Mensen weten vaak niet wat op hun afkomt. Meewerken aan een interview voor de krant betekent dat journalisten je misschien ook 's avonds aan tafel willen bij een talkshow." Bij dat soort punten kan een communicatie-expert goed helpen. Het is lastig te zeggen wanneer alles weer normaal is, vertelt Reichter. Maar vaak is er geen extra hulp nodig. "Wij zijn er voor de emotionele hulp, daar hebben de meeste mensen genoeg aan."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.