De discussie over de Gouden Koets wordt weer volop gevoerd: 'Maar de Glazen Koets is juist de traditie'

Is het een relikwie uit een vroeger tijdperk dat thuishoort in het museum, óf een rijtuig dat in gebruik moet blijven tijdens Prinsjesdag? Nederland is een nationale discussie rijker: de inzet van de Gouden Koets.

De koets, met panelen met een omstreden afbeelding van de slavernij, is de laatste jaren niet gebruikt tijdens Prinsjesdag. Het rijtuig moest namelijk gerenoveerd worden. Hoogleraar Nederlandse Geschiedenis van de Universiteit Leiden Henk te Velde vermoedt dat koning Willem-Alexander stiekem best blij is met die renovatie. "De discussie over de koets stond letterlijk even geparkeerd."

Tentoonstelling

De komende maanden is de Gouden Koets te zien in het Amsterdam Museum. Een toepasselijke locatie, aangezien de bewoners van Amsterdam de Gouden Koets ooit cadeau deden aan Koningin Wilhelmina, die er overigens helemaal niet zo blij mee was.

Het museum is een plek waar de Gouden Koets volgens verschillende politieke partijen best permanent mag blijven staan. D66-Tweede Kamerlid Joost Sneller: "Dit is historisch erfgoed. Ik vind het goed dat de koets gerestaureerd is, maar in het museum staat hij prima. Daar kunnen we ervan leren." Het kan volgens hem niet meer, om een vervoermiddel met een paneel met zo'n duidelijke verwijzing naar het slavernijverleden te gebruiken. Hij hoopt dan ook dat de koning beslist om de Gouden Koets in het museum te laten staan.

Bron: ANP

Wel inzetten

"Gewoon zoals het hoort en zoals het altijd was, moet de Gouden Koets aankomende Prinsjesdag weer rijden", zegt Joost Eerdmans van JA21. Een discussie is prima, vindt hij, "maar de koets is onderdeel van wie we zijn, van onze cultuur. Waarom je dan ondanks zo'n discussie die koets niet meer kunt laten rijden, dat snap ik niet. Dan kunnen we het Mauritshuis ook wel afbreken. Als je alles weghaalt wat met onze geschiedenis te maken heeft, dan verstom je juist het debat en gooien we alles weg."

Dat het ook mensen pijn doet als de Gouden Koets zal rijden, daar moet in dit geval geen rekening mee gehouden worden, vindt Eerdmans. Er zijn volgens hem al genoeg speeches van hoogwaardigheidsbekleders over dit thema. "Dus: blijf rijden met die koets. Het is zonde als het niet meer ons paradepaardje is."

Glazen koets

"Je zult altijd mensen hebben die zeggen: daar gaat onze traditie. Net zoals je mensen hebt die voor het behoud van Zwarte Piet zijn, maar dat is echt een achterhoedegevecht", zegt hoogleraar Henk te Velde. "En daarbij: tradities zijn ook iets dynamisch, dat verandert ook continu."

Niet alleen zijn tradities dynamisch, ook is er volgens Te Velde een veel logischere koets die de échte traditie van Prinsjesdag weergeeft: de Glazen Koets, die sinds 1840 werd ingezet bij Prinsjesdag. "Die werd bij het - al dan niet tijdelijk - verdwijnen van de Gouden Koets als vervanger uit de kast getrokken en doet al veel langer dienst als rijtuig voor het staatshoofd, om vanuit het paleis naar de Tweede Kamer vervoerd te worden op de derde dinsdag van september."