radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Dankzij drones zien boeren hoeveel schade wilde dieren echt aanrichten

Dankzij drones zien boeren hoeveel schade wilde dieren echt aanrichten
Jan Theeven brengt met zijn drone wildschade in kaart.
Bron: EenVandaag

Als wilde dieren landbouwgewassen vernielen, krijgen boeren daar een schadevergoeding voor. Een probleem: de boer moet zelf het bewijs leveren. In Limburg doen boeren daarom mee met een proef, waarbij de schade wordt vastgelegd met behulp van drones.

Uit recente cijfers blijkt dat er jaarlijks 21 miljoen euro aan faunaschade wordt aangericht, onder andere door wilde dieren als dassen en zwijnen. Boeren met schade kunnen hiervoor claims indienen bij BIJ12, voorheen het Faunafonds. Voor het toekennen van claims bestaat geen eenduidige methode, maar dankzij de inzet van drones staan de boeren sterker en hopen ze makkelijker hun vergoeding te krijgen. Claims lopen jaarlijks op tot tienduizenden euro's.

Totaalbeeld vanuit de lucht

Het drone-project is een gezamenlijk initiatief van agrarisch adviesbureau Arvalis, Fontys Hogeschool Venlo en EagleDrone. Het wordt gefinancierd door de provincie Limburg. Met behulp van drones wordt de schade van zwijnen en dassen nauwgezetter en betrouwbaarder in kaart gebracht. Bovendien maakt het ontwikkelde softwareprogramma aan de hand van dronebeelden automatisch taxatierapporten. "Het geeft een totaalbeeld vanuit de lucht en is eigenlijk een eenduidige manier om de schade aan te geven", zegt dronepiloot Jan Theeven.

Het zijn vooral agrarische gewassen, zoals grasland, granen en maïs waar de schade wordt aangericht. Op dit moment brengt Theeven het perceel van agrariër Wim van den Eertwegh in beeld. Naar eigen zeggen verloor hij 60 à 70 procent van zijn opbrengst door dassen. "De das drukt een maïsstengel om en dan bijt hij de verse korrels uit de kolf. Daarna zoekt hij een volgende stengel."

Dronebeeld
Bron: EenVandaag
Dronebeeld van schade aan gewassen.

Groot verschil in inzicht

Zodra een boer zicht op de schade heeft, legt hij een claim neer bij BIJ12. Volgens de voorzitter van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond Léon Faassen leidt de uitslag van de taxatie vervolgens vaak tot problemen. "Ik had gisteren een fruitteler aan de telefoon. Hij vertelde mij dat de taxateur was gekomen. De teler had de schade aan zijn appels geschat op 70.000 kilo. De taxateur kwam niet verder dan 1700 kilo."

"Je hebt dan natuurlijk een groot verschil qua inzicht over de geleden schade", zegt Faassen. "Dit komt omdat je met het blote oog een beperkt beeld krijgt. Door het gebruik van een drone krijg je een goed beeld van het héle perceel."

info

Getaxeerde gewasschade aan maïs in Limburg

In de toekomst krijgen drones een belangrijke functie, want de wildschade stijgt. Vooral zwijnen en dassen veroorzaken veel schade. In 2010 veroorzaakten wilde zwijnen nog voor ruim 15 duizend euro aan schade, in 2018 was dit al meer dan 56 duizend euro.

Bij dassen is dat verschil nog groter. 9 jaar geleden veroorzaakten die al voor ruim 35 duizend euro schade, in 2018 was dat bedrag opgelopen tot ruim 121 duizend euro.

Beperkt beeld vanaf de grond

Wim van den Eertwegh vindt het bedroevend dat hij moet toezien hoe zijn gewas lijdt en hij er vrijwel niks aan kan doen. De das die zich aan zijn gewassen tegoed doet heeft namelijk een beschermde status. Van den Eertwegh is daarom erg blij met de komst van deze pilot in Limburg.

Samen bekijken Jan Theeven en Wim van den Eertwegh de dronebeelden. "Het is behoorlijk aangevreten", constateert Theeven. Al is er volgens hem nog niks met zekerheid te zeggen over de omvang. "De software moet eerst nog aan een rekenslag voldoen en aan de hand daarvan kunnen we bepalen wat de schade in vierkante meters is." Wim schrikt van de eerste indruk van de schade. Het valt hem op hoe beperkt je beeld is als je probeert de schade vanaf de grond en met het blote oog in te schatten.

Lees ook

Dichter bij de werkelijkheid

Of de beelden rechtsgeldig zijn moet overigens nog wel blijken. "Op dit moment is dit project nog in een pilotfase", vertelt Jan Theeven. "Vorig jaar hebben we ongeveer 150 hectare aan percelen onderzocht en dat gaan we dit jaar weer doen om te controleren of deze manier werkt. Als dat het geval blijkt te zijn, dan gaan we verder kijken hoe we dit gaan aanpakken."

Wim van den Eertwegh is erg blij met het project. "Je zit hierdoor dichter bij de werkelijkheid." Hij wil net als andere boeren een reële vergoeding voor de wildschade die is veroorzaakt door de beschermde dassen. "We hadden al schade door de droogte, maar dit doet ons de das om."

Tv-reportage 'Drone helpt boeren om wildschade vergoed te krijgen'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'
Het datacenter van Microsoft in het Noord-Hollandse Middenmeer
Bron: ANP

Nu de verhoudingen met de Verenigde Staten in rap tempo verslechteren, maken experts en politici zich steeds grotere zorgen over de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse technologie: van e-mail tot data-opslag zijn we vólledig afhankelijk.

"Het is echt vijf over twaalf", zegt Bert Hubert, technologie-expert en voormalig toezichthouder van de AIVD. "Wij zitten nu al in een situatie dat als men in Amerika met het verkeerde been uit bed stapt, organisaties in Nederland in z'n geheel kunnen worden stilgelegd, zoals recent is aangekondigd voor het Internationaal Strafhof - waar Trump niet blij mee is en hij sancties voor heeft uitgeschreven."

Alle gemeenten

Hubert en andere deskundigen schetsten onlangs aan Kamerleden in het parlement de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten, zoals die van Microsoft, Amazon en Google. "Honderd procent van de Nederlandse gemeenten is al afhankelijk van Microsoft", aldus Hubert.

"Zodra data over jou per e-mail wordt verstuurd, staat het in de Amerikaanse cloud en valt het onder het bereik van de Amerikaanse overheid." Daar zit de zorg, nu de Verenigde Staten een radicaal andere afslag hebben genomen. In de Tweede Kamer waarschuwden verschillende experts dat onze afhankelijkheid van de Amerikaanse techreuzen tegen ons gebruikt kan worden.

Bekijk ook

Ondoordacht gebruik

Nog voor de inauguratie van Donald Trump begin dit jaar concludeerde de Algemene Rekenkamer bovendien al dat Nederland clouddiensten ondoordacht is gaan gebruiken en nauwelijks stil staat bij de risico's.

"Laat ik het onomwonden zeggen: het risico bestaat dat buitenlandse regeringen, met name de VS, informatie van de Nederlandse rijksoverheid of van burgers kunnen inzien en wellicht zelfs aanpassen", zei Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. Risico's zijn er volgens hem voor de overheid, bedrijven én Nederlandse burgers.

Diensten uitschakelen

"Ik maak me heel erg zorgen", zegt Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA Kim van Sparrentak. In het zwartste scenario zou Trump volgens haar Europa kunnen chanteren door diensten uit te zetten. "Dat zou in de praktijk betekenen dat overheden niet meer bij hun data kunnen. Mensen krijgen hun toeslagen niet meer uitgekeerd. Al dat soort zaken lopen dan direct vast."

In de hele Europese Unie zijn er volgens Van Sparrentak maar enkele gemeenten die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse cloud. Hetzelfde speelt volgens haar bij ziekenhuizen. Inmiddels is zeventig procent van de Europese cloudmarkt in handen van grote Amerikaanse spelers.

Bekijk ook

Stresstest

Met veertig collega's heeft Van Sparrentak de Europese Commissie daarom verzocht in kaart te brengen wat er gebeurt als die diensten daadwerkelijk uitvallen. "We hebben te lang gedacht: Amerika is onze vriend."

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis deelt de zorgen en vreest ook dat Trump bepaalde diensten domweg uit laat zetten als wij niet naar hem luisteren. "Bijvoorbeeld met de sancties tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag, die totaal afhankelijk is van Amerikaanse technologie", zegt hij.

Eigen boontjes doppen

"Het gaat gewoon op zwart als Trump dat wil. We zullen onze eigen boontjes moeten doppen. Dat hadden we zelf niet zo voorspeld, dat de Amerikanen zo ver van ons af zouden kunnen drijven. En dat betekent voor ons dat er niks anders op zit dan onze technologische industrie in eigen hand nemen," aldus Groothuis.

"Er zijn Europese alternatieven, maar nog niet op de schaal die we nodig hebben. Die zul je langzaam moeten gaan creëren." Die investeringen kunnen volgens beide Europarlementariërs in de honderden miljarden euro's lopen. De EU zou daarbij vooral regels moeten opstellen om ervoor te zorgen dat data van Europese burgers ook altijd in Europa blijft.

Bekijk ook

Cloud Kootwijk

Maar vast staat volgens de Europarlementariërs dat Europa op eigen digitale benen moet komen te staan. Techexpert Hubert vindt ondertussen dat Nederland het heft in eigen handen moet nemen: Cloud Kootwijk, een Nederlandse, veilige cloud voor overheid en zorg - voor e-mail, chat, videobellen en bestandsdeling - zou digitale soevereiniteit moeten garanderen.

De naam is een verwijzing naar Radio Kootwijk, waarmee de Nederlandse staat zichzelf een eeuw geleden onafhankelijk maakte van buitenlandse communicatienetwerken. Zsolt Szabó, Staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijksrelaties, komt nog voor de zomer met een nieuwe Nederlandse cloudstrategie.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'
Het nieuwe beleid van Donald Trump is geen goed nieuws voor klimaatwetenschap
Bron: NASA / EenVandaag

De nieuwe regering van president Donald Trump in de Verenigde Staten zet het mes in klimaatonderzoek en klimaatbeleid. "Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Meer dan 30 jaar werkte Dan Costa bij de Environmental Protection Agency (EPA), het Amerikaans milieuagentschap. Als National Director was hij onder meer verantwoordelijk voor onderzoek naar luchtvervuiling en klimaatverandering, en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid.

'Volksgezondheid kon hen niets schelen'

Costa werkte onder zes verschillende presidenten. "Er was altijd wel verschil te merken tussen Republikeinse en Democratische regeringen", vertelt hij.

"Maar toen de eerste Trump-regering aantrad kregen we voor het eerst het gevoel dat volksgezondheid hen eigenlijk niets kon schelen. We merkten snel dat alles wat werd gedaan op het gebied van milieu en volksgezondheid door die regering werd geïsoleerd en gemarginaliseerd."

Frontale aanvallen

Wat nu gebeurt gaat volgens Costa nog een stap verder: "De toekomst van veel wetenschappelijk onderzoek is opeens onzeker, mensen beginnen het gevoel te krijgen dat ze aan de rand van een afgrond staan. Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Costa doelt op het rappe tempo waarmee wetenschap onder de regering-Trump onder druk komt te staan. Vooral de takken die niet in de politieke ambities van de regering passen, zoals onderzoek naar klimaatverandering en klimaatadaptatie, krijgen met frontale aanvallen te maken.

Bekijk ook

'Geweldige denkers'

"Wat mij verbijstert, is de snelheid waarmee wetenschap wordt afgebroken. Ik ben echt sprakeloos", reageert de Nederlandse klimaatwetenschapper Heleen de Coninck.

"En dat terwijl de Amerikaanse klimaatwetenschap zo belangrijk is voor verdere kennisopbouw op de hele wereld. Er zitten daar geweldige denkers."

Samenwerking van 'levensbelang'

De Coninck is verbonden aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit in Nijmegen en schreef mee aan verschillende VN-klimaatrapporten. Regelmatig werkt ze samen met collega's in de Verenigde Staten. "Er zit daar enorm veel wetenschappelijke kracht, met veel relevante data."

"Klimaatverandering is echt een mondiaal probleem. Als we resultaten met z'n allen blijven delen kunnen bijvoorbeeld ook ontwikkelingslanden zich beter voorbereiden op klimaatverandering en extreem weer. Goede internationale samenwerking is van levensbelang, letterlijk."

Bekijk ook

Helft van personeel moet weg

Of deze internationale samenwerking blijft bestaan, is de vraag: onlangs liepen medewerkers van miljardair Elon Musk, die de overheid efficiënter en goedkoper wil maken, het hoofdkantoor binnen van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Dit onderzoeksinstituut is vergelijkbaar met het Nederlandse KNMI.

NOAA speelt in de VS een cruciale rol bij het voorspellen van gevaarlijke weersomstandigheden, het beschermen van de oceanen en het verzamelen van wetenschappelijke gegevens over klimaatveranderingen. Desondanks kregen medewerkers te horen dat de helft van het personeel op termijn moet vertrekken en dat het budget met zo'n 30 procent wordt gekort.

'Trump-loyalist zonder inhoudelijke kennis'

"We verwachten dat ook binnen de Environmental Protection Agency zoiets zal gebeuren", zegt Dan Costa. "Maar het is onduidelijk hoe drastisch de gevolgen zullen zijn."

Gerust is hij er in ieder geval niet op: "De nieuwe EPA-baas is een Trump-loyalist en hij heeft geen enkele kennis van milieuwetenschappen."

Bekijk ook

Klimaatdata veilig stellen

Ook de NASA ligt onder vuur. Met behulp van satellieten, onderzoeksvliegtuigen en grondstations wordt daar een breed scala aan klimaatdata verzameld. Gegevens zoals temperatuurveranderingen in de atmosfeer, hittegolven en afwijkingen in klimaattrends, maar ook smeltende ijskappen, zeespiegelstijging, extreme regenval en meer.

"NASA doet veel moeite om ervoor te zorgen dat de datasets beschikbaar blijven, bijvoorbeeld op veilige parallelle servers en websites", vertelt Costa. "Zelfs als de oorspronkelijke websites offline worden gehaald."

Data beschermen

Al In 2016 werd daarvoor de Environmental Data Governance Initiative opgericht. "Betrokken wetenschappers ontwikkelden een strategie om gegevens te bewaren", legt Costa uit. "Ze proberen data te beschermen, toegankelijk en up-to-date te houden. Dat is nu cruciaal, de situatie is erg onzeker."

De ontgoocheling onder wetenschappers is groot. "Waarheid en feiten lijken er niet meer toe te doen", stelt De Coninck vast. "De redelijkheid is echt zoek. Tegenwoordig ontkent men wetenschappelijke bevindingen vaak glashard, en dat is op lange termijn zeer zorgelijk. Dat zeg ik niet alleen als wetenschapper, maar ook als burger."

Bekijk ook

Duur onderzoek

De Coninck stoort zich ook aan de beeldvorming rondom zogenaamd duur en log onderzoek, zoals nu in de VS. "Bedrijven zoals die van Musk bouwen voort op onderzoek en innovatie die ook door de Amerikaanse overheid zijn betaald", legt ze uit.

"De talenten, zoals ingenieurs die er werken, zijn opgeleid dankzij de overheid", benadrukt de wetenschapper. "Dus het saneren van overheden op deze manier zorgt eerder voor een innovatie-armer land dan een innovatievere economie."

'We leven in cruciale periode'

Haar Amerikaanse collega Dan Costa hoopt dat de wetenschap niet verder wordt ondermijnd. "We leven in zo'n cruciale periode. Als we klimaatverandering willen aanpakken, kunnen we niet verder met een, of zelfs twee handen op onze rug gebonden."

"Ik kijk vaak naar mijn kleinkinderen en vraag me af: wat is de erfenis die mijn generatie aan deze jonge mensen zal nalaten?", sluit hij af.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant