Dagelijks worden gemiddeld 727 ziekenhuisbedden bezet door patiënten die eigenlijk ontslagen moeten worden

Dagelijks worden gemiddeld 727 ziekenhuisbedden bezet door patiënten die geen ziekenhuisbehandeling meer nodig hebben. Deze mensen zijn 'te slecht' om naar huis te gaan, maar er is ook geen plek in bijvoorbeeld een revalidatiecentrum of een verpleeghuis.

Het wordt ook wel de 'verkeerde bedden'-problematiek genoemd. Het probleem van patiënten die een duur ziekenhuisbed bezet houden, omdat er geen vervolgzorg beschikbaar is. De ene keer kan een patiënt niet naar huis, omdat er geen thuiszorg beschikbaar is, de andere keer lukt het niet een plek te vinden in een revalidatiecentrum, zorghotel, verpleeghuis of hospice.

Meer aan de hand

Joyce Kranendonk, transferverpleegkundige in het HagaZiekenhuis in Den Haag loopt hier dagelijks tegenaan. "Het aantal kwetsbare ouderen groeit. Als zij naar het ziekenhuis komen, is er vaak al meer aan de hand dan alleen die aandoening waarvoor ze worden opgenomen."

Als transferverpleegkundige helpt ze de zorg en ondersteuning te regelen voor patiënten die na hun ziekenhuisopname nog zorg nodig hebben. En dat blijkt vaak een lastige puzzel in ons ingewikkelde zorgstelsel, met drie verschillende wetten: de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Vormenpuzzel

"Iedere wet heeft zijn eigen criteria waaraan moet worden voldaan om een indicatie te krijgen voor vervolgzorg. Voor een hele grote groep mensen is dat passend, maar steeds meer mensen vallen eigenlijk tussen de indicaties in die er zijn", vertelt Kranendonk.

"Ik leg het wel eens uit aan de hand van zo'n vormenpuzzel van een klein kind. Ik heb een puzzel voor me en dan heb ik een driehoekje, een vierkantje en een rondje. Maar mijn patiënt is een sterretje en die past eigenlijk niet in één van de vakjes."

Financiële risico's revalidatiecentra

Het gevolg is dat bijvoorbeeld een revalidatiecentrum een patiënt weigert, omdat het weleens zou kunnen dat de oudere in kwestie niet voldoende gaat herstellen en uiteindelijk alsnog naar een verpleeghuis gaat.

"Dat maakt dat zo'n revalidatiecentrum aan de voordeur kritischer wordt, omdat er ook financiële risico's aan zitten. Als er veel mensen vanuit de revalidatie doorstromen naar de langdurige zorg, dan doe je het als revalidatie-instelling op papier niet goed. En dan zouden de zorgverzekeraars voor het volgende jaar kunnen zeggen dat ze andere afspraken met je maken of dat de zorg niet gefinancierd wordt."

'Kom uw moeder maar halen'

De moeder van Willem van Utrecht moest afgelopen najaar naar het ziekenhuis voor een operatie aan een kapotte hartklep. Eenmaal daar werd ze te zwak bevonden voor de operatie en gaven de artsen aan dat ze moest aansterken en dus niet naar huis kon.

Het idee was dat ze naar een revalidatieplek zou gaan. Maar ineens kreeg Willem een telefoontje. "'Kom haar maar halen, er zijn geen bedden meer, tot straks', was de boodschap", zegt Willem die daar totaal door werd overvallen.

'Zoek het maar uit'

"Ik zei: 'Dat kan niet. Ik ben met de kinderen en mijn broer en zussen zijn er ook niet'. Ik heb ook aangegeven dat ik het heel vreemd vond dat ze 2 dagen eerder nog zeiden dat mijn moeder te zwak was om naar huis te gaan, dus dat ze haar in het ziekenhuis hielden om aan te sterken. En vervolgens wordt er gezegd: 'Ze moet nu opgehaald worden, want er is hier geen plek en de bedden zijn op, dus zoek het maar uit'."

Willem heeft geweigerd zijn moeder op te halen en kreeg het voor elkaar dat ze nog 1 nachtje mocht blijven. Daarna moest zijn moeder toch echt terug naar huis. Dit tot grote zorg van haar kinderen, want er bleek meer aan de hand. Inmiddels weten ze dat ze aan dementie lijdt.

'Wij zijn geen verpleegkundigen'

"Ik vind het schrijnend dat ze zelfstandig woont, want de zorg komt heel erg bij ons terecht en ik merk dat dat eigenlijk niet verantwoord is, want wij zijn geen verpleegkundigen."

Willem ziet zijn moeder zowel lichamelijk als 'mentaal' achteruit gaan. "Ze heeft last van een hartkwaal en heeft een pacemaker. 2 weken geleden is ze vier keer met de ambulance naar het ziekenhuis gereden en weer terug naar huis en weer naar het ziekenhuis en weer terug naar huis. Als zij in een verzorgingstehuis zou zitten, dan zou daar een verpleegkundige zijn die die haar veel beter zou kunnen begeleiden."

Kaartenhuis

Transferverpleegkundige Kranendonk is ook voorzitter van de afdeling transferverpleegkundigen van beroepsvereniging V&VN. Ze ziet en hoort dat het probleem van de verkeerde bedden door heel Nederland speelt. Ze begrijpt dat het lastig kan zijn voor families dat kwetsbare ouders weer naar huis moeten.

"Kwetsbare ouderen wonen steeds langer thuis. Dat is vaak al een kaartenhuis dat op instorten staat. En dan is het een hele opgave om het thuis weer georganiseerd te krijgen na een ziekenhuisopname. Ik snap de zorgen en soms ook boosheid van families."

Patiënten leidend

Wat haar betreft is vooral de politiek aan zet om de verkeerde bedden-problematiek op te lossen. Wat patiënten nodig hebben, zou leidend moeten zijn en hoe en wie dat financiert zou daar vervolgens op aan moeten sluiten.

"Nu is juist de financiering leidend en moet je kijken waar je de zorgvraag dan ingepropt krijgt om dan toch de zorg bekostigd te krijgen. Dat is de omgekeerde wereld. Geef de zorgprofessionals regelruimte om de zorg voor de kwetsbaarste groep in onze maatschappij goed te regelen."

Liever uit het ziekenhuis

En, zo benadrukt ze: "Het is niet alleen zo dat het ziekenhuis die bedden graag beschikbaar wil krijgen voor mensen die wel die acute ziekenhuiszorg nodig hebben. Het is ook zo dat die ouderen hier ook niet meer op hun plek zijn. Mensen die revalidatie nodig hebben, die hebben geen ziekenhuisomgeving nodig. Die hebben een therapeutisch klimaat nodig om op te kunnen knappen."

Ze voegt eraan toe: "Mensen hebben kans op ziekenhuisinfecties, op een delier, op acute verwardheid. En iemand die terminaal is, die gun je een liefdevolle zorgomgeving van een hospice. Die wil je niet liever niet in het ziekenhuis houden."