Cook Brummer: de vergeten Nederlandse Schindler

Vandaag staat de uitzending van EenVandaag geheel in het teken van de 70e herdenking van de Tweede Wereldoorlog. Vanavond onder andere een portret van de onbekende oorlogsheld Cook Brummer, de 'Nederlandse Schindler' die tientallen levens redde.

Cook Brummer was een flamboyante zakenman die de joodse parfumfabriek Polak & Schwarz en tientallen werknemers, joods en niet-joods, door de Tweede Wereldoorlog sleepte. De joodse eigenaren vroegen voor de oorlog bewust Cook Brummer, charismatisch en met een Arisch uiterlijk, de fabriek te leiden.

Redder van tientallen levens

Het bedrijf schakelt in 1940 over op de productie van surrogaat suiker, koffie en thee waardoor het bedrijf economisch onmisbaar wordt. Onder Brummers verantwoordelijkheid overleeft het grootste deel van het joodse personeel de oorlog. En hij voorkomt dat personeel van Polak & Schwarz te werk wordt gesteld in Duitsland. In Zaandam weet hij de executie van 25 mensen te voorkomen. Kortom, de zakenman redde, met gevaar voor zijn eigen leven, tientallen levens.

Wie is deze onbekende oorlogsheld? Hoe manipuleerde hij de Duitsers? Waarom is hij nooit onderscheiden? 

Meer informatie: Monumenten Spreken

Stichting Monumenten Spreken heeft de verhalen vastgelegd achter de oorlogsmonumenten in de Zaanstreek, waaronder het verhaal van de parfumfabriek. Bij de ingang van het voormalig Maison d’Essence van Polak &Schwarz hangt een gedenksteen met de namen van in de oorlog omgekomen medewerkers en familieleden van de oprichters. 

Bij een razzia op de Burcht in Zaandam in februari 1945 dreigen de Duitsers 200 mannen dood te schieten. Cook Brummer bemoeit zich met de onderhandelingen en laat brood, kaas en jenever aanrukken. Hij weet die dag een bloedbad te voorkomen.

Het verhaal van deze razzia wordt door ooggetuigen verteld in de film over het monument aan de Prins Hendrikkade in Zaandam:

Aan de hand van verhalen van ooggetuigen gecombineerd met historisch beeld en filmmateriaal laat Monumenten Spreken de verhalen zien die schuilgaan achter de 28 oorlogsmonumenten die de Zaanstreek rijk is. Het doel van het project Monumenten Spreken is de verhalen van de Tweede Wereldoorlog door te laten bestaan en door te geven aan volgende generaties. Daarom is van elk monument een digitale les gemaakt bedoeld voor de bovenbouw van het basisonderwijs en onderbouw van het voortgezet onderwijs.

Via www.monumentenspreken.nl zijn alle films en lessen te bekijken.