Buitenlandse stages in een weeshuis zijn schadelijk voor kinderen

Het lijkt heel nobel: als Nederlandse student een paar maanden naar het buitenland om daar stage te lopen in een weeshuis. Volgens Better Care Network is het alleen een erg slecht idee. Kinderen zijn vaak al geen wees en de continu wisselende begeleiders leiden tot veel hechtingsproblemen.

De afdeling Pedagogiek van Fontys Hogeschool zegt per direct geen weeshuisstages meer te accepteren. Met het ondertekenen van dat statement start de campagne ‘Stop Weeshuisstages’ van Better Care Network, een samenwerking van hulporganisaties als Unicef, SOS Kinderdorpen en Defence for Childeren.

Traumatisch voor kinderen

"80 procent van de kinderen in een weeshuis heeft nog één ouder of zelfs nog twee ouders. Vaak zijn die kinderen uit armoede afgestaan. Ouders denken dat ze in zo’n tehuis eten en onderwijs krijgen", vertelt Laura Westendorp namens Better Care Network. Die kinderen krijgen telkens te maken met andere vrijwilligers uit het buitenland. Ze doen een een paar maanden spelletjes met de kinderen en vertrekken daarna weer. Volgens Westendorp een heel traumatische ervaring. "Ik sprak een meisje uit Cambodja die zes jaar in een weeshuis heeft gezeten. Ze heeft nooit geleerd om te vertrouwen op een volwassene."

Daarnaast brengen al die buitenlandse stagiaires geld met zich mee. Er worden bemiddelingskosten betaald, er is geld nodig voor onderdak en er moet voeding gekocht worden. "In veel gevallen is dat geld wat binnenkomt een extra prikkel voor weeshuizen om het systeem zo in de hand te houden."

Lokaal personeel slecht behandeld 

Suzan liep drie jaar geleden stage in Zuid-Afrika. Ze werkte tien maanden in een in een tehuis. Het was bekend dat die kinderen nog wel ouders hadden, maar dat zij door omstandigheden niet voor de kinderen konden zorgen. Voor Suzan waren het lastige maanden. "Het tehuis was opgericht door een echtpaar. Ik merkte dat zij het vooral voor hun eigen beroemdheid deden. Zo deed zij mee met missverkiezingen." 

Ook de behandeling van het lokale personeel verbaasde haar. "Ze moesten keihard werken, maar ze werden er ook om de haverklap uitgegooid. Er was veel wisseling in het personeel en dat was niet goed voor de kinderen."

'Je moet kritisch zijn op de stageplek'

Suzan studeerde Sociaal Pedagogische Hulpverlening en wist door die achtergrond dat ze afstand moest nemen van de kinderen. Ze wilde niet zorgen voor nog meer hechtingsproblematiek. Toch zou ze ondanks deze ervaring het niet afraden om stage te lopen in het buitenland. Ze heeft wel een belangrijke boodschap. "Je moet kritisch kijken naar de plek waar je stage wil lopen. Vraag om ervaring van anderen."

Dit advies wordt bevestigd door Laura Westendorp van Better Care Network. Het is niet slecht om een buitenlandse stage te lopen, maar zoek goed uit waar je dat gaat doen. "Er zijn veel initiatieven waarbij je leuke activiteiten kunt doen met die kinderen. Bedenk altijd wat je die kinderen te bieden hebt en of het allemaal oké wordt georganiseerd. In Nederland heeft iedereen die met kinderen werkt een Verklaring Omtrent Gedrag nodig. Als dat voor zo'n stage niet gevraagd wordt dan kun je je wel gaan afvragen waarom dat niet nodig is." 

'Kinderen horen thuis te zijn'

Westendorp weet uit haar netwerk dat veel landen bezig zijn om kinderen uit weeshuizen terug te plaatsen bij hun ouders. Een land als Nepal is zich steeds bewuster van het feit dat de weeshuizen schadelijk voor kinderen zijn. "Dat proces is nu gaande in diverse landen. Daarnaast moeten we zorgen dat we de buitenlandse hulp kunnen temperen, want kinderen die nog ouders hebben, horen gewoon thuis te wonen."

Het is belangrijk om ouders te ondersteunen, zodat zij hun eigen kinderen kunnen opvoeden en een veilig thuis kunnen bieden. "Denk aan hulp bij opvang, maar ook maatschappelijk werk en kinderbijslag." Op dit moment zijn Fontys Pedagogiek en een opleiding van Erasmus Universiteit de eerste onderwijsinstellingen die geen weeshuisstages meer zullen aanbieden. Better Care Network hoopt dat het aantal scholen zich verder uitbreid.