Prostaatkanker behandelen met geluidsgolven, in plaats van door te snijden. Het klinkt als een uitkomst. Peter Salet (70) doet mee aan een onderzoek naar deze methode. Andere patiënten wachten niet af en betalen de innovatieve behandeling zelf.

Vlak voor zijn 70ste verjaardag liet Peter Salet de zogenoemde PSA-waarde in zijn bloed controleren. Meer PSA - Prostaat Specifiek Antigeen - in het bloed, kan komen door prostaatkanker. Peters uitslag bleek schrikbarend hoog. "Dat was natuurlijk even schrikken, want na verder onderzoek bleek er inderdaad een tumor in de prostaat te zitten."

Meteen enthousiast

Zijn uroloog in het Radboudumc in Nijmegen gaf hem drie opties: opereren, bestralen of meedoen met een wetenschappelijk experiment. Dat laatste leek hem wel wat.

Het ziekenhuis kreeg bijna 4 miljoen euro voor dat onderzoek, in het kader van de subsidieregeling Veelbelovende zorg. Het gaat om een studie naar een innovatieve behandeling van prostaatkanker, waarbij de tumorcellen worden weggebrand of met elektriciteit gedood. Dit wordt ook wel focale therapie genoemd.

Impotent of incontinent

"De standaardbehandelingen bij prostaatkanker zijn opereren en bestralen", vertelt onderzoeksleider en hoogleraar Beeldgestuurde Oncologische Interventies aan het Radboudumc Jurgen Fütterer.

"Opereren of bestralen brengt best wel veel risico's met zich mee. De patiënt kan bijvoorbeeld incontinent of impotent worden, en hij kan een bloeding krijgen. Met de nieuwe manier van behandelen die we nu onderzoeken, behandel je alleen de afwijking die je op het beeld ziet en verwijder je dus niet de hele prostaat."

Innovatieve methode

Fütterer legt uit hoe deze innovatieve behandeling werkt: "We gaan met een apparaatje de plasbuis in. Vervolgens brengen we via geluidsgolven een hele hoge energie aan. De golven verwarmen het gebied tot een bepaalde temperatuur. Op die manier wordt de tumor weggebrand. De risico's op incontinentie of impotentie zijn hierbij een stuk lager."

Toen Peter Salet over de opties hoorde, was hij er snel van overtuigd dat hij mee wilde doen aan het onderzoek. Daarvoor moest wel eerst geloot worden. Eén groep deelnemers kreeg de focale therapie, een controlegroep kreeg de oude behandeling. Peter werd ingeloot en is een jaar geleden behandeld.

'Alles doet het nog'

"Dat gebeurde onder volledige narcose. Ze kunnen bij deze behandeling echt tot op de millimeter of misschien wel op de honderdste millimeter nauwkeurig de tumor benaderen en traceren. Dat ging allemaal onder een scan, wat me geruststelde."

De behandeling is gelukt: de tumor is helemaal verdwenen, weet Peter. "En alles doet het nog", zegt hij lachend.

Wetenschappelijk bewijs

Nederland is niet het enige land waar geëxperimenteerd wordt met focale therapie bij prostaatkanker, vertelt Michiel Sedelaar. Hij is als uroloog betrokken bij het onderzoek in het Radboudumc. "De behandeling wordt al op best wel veel plekken in Europa, en in de wereld, uitgevoerd. Maar het wetenschappelijk bewijs is eigenlijk nog flinterdun."

Daarom is het belangrijk dat zijn ziekenhuis, in samenwerking met het Isala ziekenhuis, St. Antonius Ziekenhuis, Amsterdam UMC en de HIFU-kliniek de uitkomsten van de verschillende behandelingen vergelijkt, benadrukt hij.

Kwaliteit van leven

"Onze vergelijking tussen de focale therapie en de conventionele behandeling is nodig om te laten zien dat deze net zo goed is in het behandelen van prostaatkanker, maar hopelijk beter in de functionele uitkomsten. En dat is het behoud van de continentie en het behoud van de potentie. Dat zou de insteek moeten zijn van dit soort behandelingen. En dan heb je het eigenlijk over kwaliteit van leven."

De behandeling is niet voor alle patiënten geschikt, vertelt Sedelaar. "Deze behandeling is niet geschikt voor patiënten met een agressieve of hele grote tumor. Maar juist die patiënten die komen met een kleine tumor van een niet al te agressieve aard, daar zou dit een heel mooi alternatief voor kunnen zijn."

Zelf betalen

Uroloog Olav van Aubel begon jaren geleden al te experimenteren met focale therapie. "Ik durf het nauwelijks te vertellen, maar ik ben hier al 16 jaar mee bezig. Sinds 2009 heb ik ongeveer 400 patiënten behandeld."

Eerst deed hij dat vanuit het Bravis Ziekenhuis in Roosendaal, inmiddels is hij een zelfstandig behandelcentrum begonnen, de HIFU-kliniek. Daar behandelt hij mannen die de ingreep zelf betalen. Het kost ze zo'n 10.000 euro.

Kans op terugkeer

Ook voor Van Aubel was kwaliteit van leven een belangrijke drijfveer. "Meestal zeg ik tegen mijn patiënten: dit is een eerste stap, een goede behandeling om mee te beginnen. Het is de minst kwade behandeling waarmee het helemaal goed kan komen."

Maar er is ook een keerzijde, legt hij zijn patiënten uit. Omdat niet de hele prostaat wordt verwijderd, is er een kans dat er opnieuw tumorcellen ontstaan. Op dat moment zou de patiënt zich nog een keer kunnen laten behandelen. Of alsnog de hele prostaat kunnen laten verwijderen.

Geen garantie

Uroloog Sedelaar weet dat er patiënten zijn die niet willen wachten en zich al in particuliere klinieken in Nederland of het buitenland laten behandelden. "Er zijn natuurlijk patiënten die het kunnen en ook willen betalen. Tegen hen zou ik zeggen: besef dat de focale behandeling nog onder de noemer 'experimenteel' valt. Het kopen van een behandeling is geen garantie dat het een goede is. Dat zijn we nu juist aan het onderzoeken."

Hij heeft goede hoop dat de behandeling uiteindelijk gemeengoed zal worden en in het basispakket komt. "We zijn nog zeker 2 jaar bezig met ons onderzoek en hopen het daarna heel snel als 'mainstream' behandeling aan te kunnen bieden. Dan heb je het over 2 à 3 jaar, pin me er niet op vast, maar dat hoop ik wel."

Hevige stortbuien, toenemende hitte en wegzakkende grond. Steeds meer woningen in Nederland beschadigen door klimaatverandering. Het overkwam ook de Rotterdamse Quintus. "Heb hier lang met veel plezier gewoond, maar dit huis is niet toekomstbestendig."

Quintus Visser woont al jaren in Rotterdam en heeft door klimaatverandering steeds vaker schade aan zijn huis. Zijn woning verzakt langzaam, omdat die op kleigrond gebouwd is en geen fundering heeft. "Een tot twee keer per jaar wordt het hier nat. In een aantal gevallen stond hier 40 centimeter water", vertelt hij.

80 centimeter verzakt

In zo'n 100 jaar is Quintus' woning in totaal 80 centimeter verzakt. "Dat kan je terugzien aan de verhoogde vloer in het souterrain", legt hij uit, terwijl hij naast de deur staat die niet verhoogd kan worden. Zijn hoofd steekt er zo'n 15 centimeter bovenuit.

De wc en douche liggen nog op het oorspronkelijk niveau, het verschil is ongeveer 40 centimeter. Wie naar de wc gaat, moet eerst een afstapje van bijna een halve meter maken. "Hier is het hemelwater en het rioolwater niet gescheiden. Bij heftige regenbuien kan het riool het niet verwerken en dan komt het water omhoog", legt hij uit. Die stortbuien komen door klimaatverandering steeds vaker voor.

Waarde gedaald

Door de verzakkingen, daalt de waarde van Quintus' huis aanzienlijk. En het laten funderen is te duur. "Ik heb zelf niet de middelen om 1 tot 1,5 ton op tafel te leggen."

Quintus is een ondernemer in theaterverlichting en een groot deel van zijn pensioen zit in zijn huis. "Ik was ervan uitgegaan dat ik geen tot heel weinig woonlasten zou hebben als ik 65 zou worden. Inmiddels is de situatie heel onzeker."

Niet toekomstbestendig

Verhuizen is vanwege de waarde van het huis dus geen optie. Mocht hij dat wel doen, denkt Quintus met de krapte op de woningmarkt niet genoeg geld te hebben om een nieuwe en betere woning te kunnen kopen.

"Als ik dit huis verkoop, dan moet ik eerlijk zijn over de fundering. Je gaat niet mensen een huis verkopen met een lijk in de kast", zegt hij. "Ik heb hier heel lang en met veel plezier gewoond. Maar als ik eerlijk ben, dan is het huis niet toekomstbestendig."

Hoogwater

De Rotterdammer is niet de enige die door de klimaatschade aan zijn huis in een lastige situatie terechtkomt. Er zijn door heel Nederland heel wat woningen kwetsbaar voor extreem weer, zoals hittegolven, bosbranden en stortbuien, die steeds vaker voorkomen.

Zo verhuisde journalist en schrijver Christel Don van Amsterdam naar het hoger gelegen Zutphen. Ze dacht op haar nieuwe plek veilig te zijn voor het zeewater, maar schrok door de hoge waterstand van de IJssel vorige winter. "Dat heeft me echt aan het denken gezet. Er is zoveel meer waar we rekening mee moeten houden dan alleen zee."

'Klimaatgetto's'

Don schreef daarom het boek 'Klimaatgetto's', dat gaat over kwetsbare wijken waar de gevolgen van klimaatverandering extra hard aankomen. De inwoners van deze 'klimaatgetto's' hebben niet de middelen om hun huis klimaatbestendig te maken óf te verhuizen. Hierdoor komen zij vast te zitten in een wijk.

"Het is een heftige titel", geeft Don toe. "En we zijn daar nog lang niet in Nederland, maar in landen zoals Indonesië en Amerika zie je dit soort wijken wel al ontstaan. We kunnen nu voorkomen dat klimaatgetto's in Nederland ontstaan."

Niet alleen, maar samen

Volgens Don is het belangrijk dat we leren leven met de pijn van klimaatverandering. Het terugdraaien kan namelijk niet. "Ik heb in het boek een waslijst gemaakt van dingen die we kunnen doen bij extreem weer", vertelt ze. "Je kan bijvoorbeeld kijken naar hoe de hitte naar binnenkomt en aan welke kanten je zonwering installeert."

Maar ze stelt dat dit soort individuele aanpassingen maar een deel zijn van de oplossing. Het is volgens Don juist belangrijk dat we samen kijken in onze buurten naar mogelijkheden, ook voor mensen die niet genoeg geld hebben. "We moeten gaan kijken wie in onze buurt kwetsbaar is onder extreme weersomstandigheden. Wie moeten we gaan bezoeken bij een hittegolf of bij een hevige regen? Samen plannen maken maakt ons weerbaar tijdens extreem weer."

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.