tv LIVE
meer NPO start

Basisschoolleerlingen presteren onder de maat, dus moet er iets gebeuren: 'Geef die leraar het vak weer terug'

Basisschoolleerlingen presteren onder de maat, dus moet er iets gebeuren: 'Geef die leraar het vak weer terug'
Bron: EenVandaag

Het eindniveau van een groot deel van de kinderen op de basisschool is te laag, zo blijkt uit het jaarlijkse rapport 'Staat van het onderwijs' van de onderwijsinspectie. Voor onderwijskundigen is het geen verrassing. "Dit zit er al jaren aan te komen."

Dat er aan het basisonderwijs iets moet gebeuren, daar is iedereen het over eens. Is het te wijten aan een te vrije invulling van het vak? En moet er misschien niet meer worden vertrouwd op de expertise van de leerkracht?

Lees ook

'Dit zat er al aan te komen'

Schrikken doet hoogleraar Anna Bosman van de Radboud Universiteit niet van de slechte cijfers uit het rapport van de onderwijsinspectie. "Dit zit er al jaren aan te komen", zegt ze. "Als we echt zouden schrikken, dan zouden we er wat van leren, maar dat doen we niet."

De oorzaak is wat haar betreft duidelijk. Tussen alle veranderingen die het onderwijs de laatste jaren onderging, ziet ze de manier waarop scholen zélf invulling geven aan de lesmethoden als grote boosdoener. "Dat is het grote probleem. Zelfs binnen een school mag jij beslissen hoe je een klas behandelt. Hoe je dat niveau haalt is helemaal vrij in Nederland. Dat moet je niet doen."

Anna Bosman, Hoogleraar Leren en Ontwikkeling aan de Radboud Universiteit
Bron: EenVandaag
Anna Bosman, Hoogleraar Leren en Ontwikkeling aan de Radboud Universiteit

Instructie voorop

Grofweg herkent ze twee manieren van leren in Nederland: ontdekkend leren en leren met de leraar. Op basis van haar expertise ziet ze de methode waarin de leraar centraal staat als meest effectief. "Wij zijn vergeten de instructie voorop te stellen: de leerkracht oefent samen met de leerlingen tot het niveau dat de meesten door hebben wat ze moeten leren. Vervolgens zet je ze zelf aan het werk."

Over de manier waarop het nu vooral wordt ingevuld is ze erg kritisch. "De meeste scholen geven heel kort instructie en laten het dan aan de kinderen over, omdat het kind zelf moet ontdekken. Het idee dat wij instructie geven is voor heel veel mensen ouderwets, maar kinderen vinden het juist heel fijn als zij samen met de leerkracht aan het oefenen zijn. En dat gebeurt op veel plekken niet."

Leren van basisvaardigheden

Ook directrice Eva Naaijkens van de Alan Turingschool ziet een belangrijke rol voor instructie en wil de invulling hiervan vooral vrij laten. Een sterke nadruk op het aanleren van basisvaardigheden geeft leerlingen dan de mogelijkheid om zelf aan de slag te gaan. Maar wel op maat.

"Wat we anders doen is dat we in de ochtend heel gericht werken aan de basisvaardigheden. De leraar geeft tijdens de les uitleg en controleert of die uitleg goed geland is bij de leerling. Daarna kan de leerling pas zelf aan de slag. Maar als de leraar ziet: hé, jij hebt meer begeleiding en oefening nodig, dan ga ik je nog wat langer aan de hand nemen. We laten de leerling pas los totdat we denken dat het kan."

Eva Naaijkens, directrice Alan Turingschool
Bron: EenVandaag
Eva Naaijkens, directrice Alan Turingschool

Vak terug aan de leraar

De leraar is voor Naaijkens het centrale punt van het onderwijs: "Ik weet dat het misschien een beetje gek klinkt, omdat wij natuurlijk ook geven om de leerlingen, maar wij geloven erin dat wanneer een leraar zijn vak heel goed verstaat en in staat is om goede instructies te geven, dat de leerlingen in de klas daar enorm van profiteren."

"Ik weet niet of dat op andere scholen niet gebeurt, maar ik merk dat het voor ons een heel krachtig mechanisme is en ook goede resultaten geeft. Wij zeggen: 'Geef die leraar het vak weer terug'."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Biodiversiteit minder belangrijk voor kabinet, maar als burger kun je ook iets doen: 'Verruil die hortensia voor een inheemse plant'

Biodiversiteit minder belangrijk voor kabinet, maar als burger kun je ook iets doen: 'Verruil die hortensia voor een inheemse plant'
Tijdens de Maand van de Groene Tuin worden mensen gestimuleerd hun tuin te vergroenen
Bron: EenVandaag

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

Bekijk ook

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

info

Wat is biodiversiteit?

"Biodiversiteit is de verscheidenheid aan leven, van een druppel slootwater tot een compleet bos, een oceaan of zelfs de aarde als geheel", schrijft Wageningen University & Research.

"Biodiversiteit omvat alle soorten planten, dieren en micro-organismen, maar ook de enorme genetische variatie binnen die soorten en de variatie aan ecosystemen waarvan ze deel uitmaken, van weiland tot wetland, van rivier tot delta en van bos tot woonwijk."

"Het gaat dus over veel meer dan bloemen, bomen, koralen en aaibare beesten. Het begrip biodiversiteit omvat het totaalpakket aan levende organismen en systemen op de aarde en de interacties daartussen."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Biodiversiteit minder belangrijk voor kabinet, maar als burger kun je ook iets doen

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Bekijk ook

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Donald Trump wil voor derde keer president van Amerika worden, kan dit? 'Hij kijkt naar Erdogan en Poetin als voorbeeld'

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant