radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Asiel, stikstof en klimaat: oppositie wil dat kabinet knopen doorhakt over crises, ook in zomerreces

Asiel, stikstof en klimaat: oppositie wil dat kabinet knopen doorhakt over crises, ook in zomerreces
Jesse Klaver en Caroline van der Plas
Bron: ANP

De Tweede Kamer gaat deze vrijdag met reces. Deze vakantie valt precies samen met een net geklapt landbouwakkoord, de asielcrisis en zorgen over inflatie. Volgens GroenLinks en BBB is het ondanks die rustperiode toch tijd om knopen door te hakken.

"Eigenlijk is het kabinet natuurlijk al gevallen", vindt GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver. "Want ze komen nergens meer uit samen. Maar ze blijven wel zitten."

Zorgen

Klaver heet het over allerlei verschillende crises, zoals die over stikstof. "Er wordt al meer dan een jaar gebakkeleid over welke wetgeving naar de Tweede Kamer moet worden gestuurd, en er ligt nog steeds niks", zegt hij. Omdat dat ook andere gevolgen heeft zoals geen bouwvergunning, maakt hij zich 'hele grote zorgen'.

"Het kabinet zegt elke keer van alles te doen, en dat klopt: er gebeurt van alles. De Nederlandse overheid zet altijd stappen, zo is er iedere jaar wel een keer een bedrag geweest om de boeren uit te kopen. Maar dat is niet voldoende om alle doelstellingen te halen. Er valt van alles stil, en dat is heel problematisch."

Doorpakken

BoerBurgerBeweging-fractievoorzitter Caroline van der Plas is het daarmee eens. "Er speelt heel veel, en er worden geen harde keuzes gemaakt", zegt ze. "Er wordt misschien te veel dichtgetimmerd aan de achterkant, uit angst dat ze geen steun hebben en een wet niet doorgaat."

Zulke harde keuzes vallen misschien hard, geeft Van der Plas toe. "Maar dan gebeurt er wel wat en wordt er wel doorgepakt. Het hoort een beetje bij die oude bestuurscultuur denk ik, om te zorgen dat je op de achtergrond al mensen erbij probeert te krijgen. Terwijl je eigenlijk moet zorgen dat er iets in de Kamer komt te liggen. Ze moeten knopen doorhakken."

Bekijk hier de gesprekken met 4 fractieleider over wat het kabinet deze zomer moet doen

Doorschuiven als Olympisch onderdeel

"Het kabinet heeft last van regeerangst", vindt Klaver. "Als doorschuiven een Olympisch onderdeel zou zijn, zouden ze allang hebben gewonnen. Je ziet dat ze dat bij elk probleem doen. En dat is gewoon heel ernstig."

Volgens de GroenLinks-voorman is het kabinet vooral met elkaar bezig. "Ze hebben afgesproken om geen ruzie te maken, omdat ze bang zijn voor de verkiezingen. CDA en D66 staan er namelijk heel slecht voor. En dat houdt ze nog overeind, maar inhoudelijk zie ik echt geen vooruitgang."

Hard gewerkt

Voorzitter Mirjam Bikker van de ChristenUnie is het ermee eens dat er nog genoeg moet gebeuren, maar vindt dat er al veel gedaan is door het kabinet. "We hebben het afgelopen jaar heel hard gewerkt, juist voor mensen die het moeilijk hebben."

Het kabinet gaat nu de tweede helft in, benoemt de CU-voorvrouw. "Dat is de helft van uitvoeren en aanpakken", zegt ze. "Dan is het tijd voor het kabinet om ook echt de mouwen op te stropen. Maar we moeten niet vergeten dat we echt al veel dingen hebben neergezet."

Bekijk ook

Grote stappen gezet

Daar sluit D66-fractievoorzitter Jan Paternotte zich bij aan. "Het was een hele moeilijke tijd, met inflatie en oorlog. Daar zijn wel stappen in gezet", zegt hij. "Na twee decennia aan discussie is er eindelijk een nieuw pensioenstelsel, er is een klimaatpakket. Dat zijn echt grote stappen."

Natuurlijk is er geen landbouwakkoord, maar, zegt Paternotte: "Qua stikstofaanpak beginnen er wel dingen echt te lopen. Het kabinet heeft zichzelf nu ook een duidelijke deadline gesteld. Aan het eind van de zomer, dan moet het er ook echt liggen. Er komt echt een flinke beweging."

Lang overleggen

Volgens Paternotte blijft het ook heel Nederlands om lang te overleggen tot de meesten het eens zijn. "We zijn geen Frankrijk waar de president alles bepaalt en het dan wordt uitgerold. We gaan met elkaar aan tafel en als we het niet eens zijn, dan zetten we de koppen bij elkaar."

"En uiteindelijk kom je eruit", zegt de fractievoorzitter. "Dan komt er ook water bij de wijn en ga je samen door de poort. Dat vind ik alleen maar hartstikke logisch."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

5 jaar nadat de Nederlandse vlag werd omgedraaid: 'Mensen willen gezien en gehoord worden'

5 jaar nadat de Nederlandse vlag werd omgedraaid: 'Mensen willen gezien en gehoord worden'
De omgekeerde vlag werd een symbool van de boerenprotesten
Bron: ANP

5 jaar geleden dook de omgekeerde Nederlandse vlag overal op. Het begon als symbool voor de boerenprotesten, maar werd ook overgenomen door andere ontevreden burgers. Wat maakte die vlag los? "Het beleid moest omgekeerd worden."

Nederland maakte voor het eerst kennis met de omgekeerde vlag op 1 oktober 2019. De dag waarop duizenden boeren met honderden tractoren in colonnes naar Den Haag trokken om te protesteren tegen verschillende overheidsmaatregelen om de stikstofcrisis te beteugelen.

Drukste ochtendspits ooit

Enkele weken daarvoor had D66-Kamerlid Tjeerd de Groot voorgesteld om de veestapel in Nederland te halveren. Dat was voor veel boeren de druppel die de emmer deed overlopen. Dus stapten ze op de trekker om op het Malieveld te demonstreren, met de drukste ochtendspits in de Nederlandse geschiedenis als gevolg.

De verkeerschaos in de Haagse binnenstad was enorm. De politie had de binnenstad afgeschermd met vrachtwagens. Er mochten maximaal 75 tractoren op het Malieveld staan, maar tientallen demonstranten reden met hun tractor door de afzettingen heen. Toenmalig landbouwminister Carola Schouten beloofde dat een halvering van de veestapel er onder haar bewind niet zou komen.

Bekijk ook

'Kippenvel'

"Als ik eraan terugdenk, krijg ik weer kippenvel", zegt BBB-voorvrouw Caroline van der Plas. Haar politieke partij heeft nu 7 zetels in de Tweede Kamer en maakt sinds vorige zomer deel uit van de regering. Een minister uit haar partij is nu verantwoordelijk voor het landbouwbeleid. De boerenprotesten hebben het belang van de boeren maandenlang bovenaan de politieke agenda gezet.

In de Eerste Kamer heeft de partij zelfs 16 zetels, sinds de Provinciale Statenverkiezingen van 2023. De BBB werd in elke provincie de grootste partij. Maar op 1 oktober 2019, de dag van de eerste grote landelijke boerenprotesten, bestond de BBB nog niet. De partij werd een maand later pas officieel opgericht door Van der Plas, toen journalist, lokaal politicus Henk Vermeer, en marketeer Marc Strijker, alledrie betrokken bij agrarisch marketingbureau ReMarkAble.

Gevoel van saamhorigheid

Toch liep Van der Plas al rond bij de eerste grote boerenprotesten. "Het was zo bijzonder dat al die boeren, maar ook heel veel burgers, daar met zijn allen waren. Met al die trekkers, met zoveel mensen uit alle agrarische sectoren. Er was zo'n gevoel van saamhorigheid. Dat heb ik nog nooit gezien, dat was ongekend."

Een van de boeren die naar het Haagse Malieveld kwam, was Erik Luiten, een melkveehouder uit het Gelderse Aalten en toenmalig voorzitter van boerenactiegroep Agractie. Hij stapte middenin de nacht op zijn trekker om 170 kilometer af te leggen. "Ik weet nog dat we hier maar met twee collega's vertrokken, met 40 kilometer per uur, richting Den Haag."

Bekijk ook

'De maat was vol'

"Maar zodra we bij Arnhem en bij Utrecht op de snelwegen kwamen, gingen we met de volle breedte richting Den Haag. Dat gaf een heel bijzonder gevoel." Dat zoveel boeren naar Den Haag reden, kwam volgens Luiten omdat de maat nu echt vol was.

"Er was een gevoel van urgentie. Er was heel veel regelgeving die elkaar opvolgde, die niet meer begrepen werd op het boerenerf. En die impact had op onze inkomenspositie. We moesten laten zien dat we dit gewoon niet zomaar pikken."

Voor het eerst omgekeerde vlaggen

Op de trekkers waren protestborden met leuzen bevestigd, maar er waren voor het eerst ook omgekeerde vlaggen te zien. Het gebruik daarvan kwam volgens Van der Plas uit de middeleeuwen.

"Toen had je nog geen vuurpijlen. Als een ander schip een omgekeerde vlag zag, dan was er iets aan de hand. Dan moest er geholpen worden. Die vlag heeft een dubbele betekenis gekregen. Het beleid moest omgekeerd worden."

Bekijk ook

Wet op wet, regel op regel

Boeren ervoeren toentertijd de regelgeving als verstikkend en onuitvoerbaar, zegt Van der Plas. "En wat ook meespeelde, was het negatieve sentiment dat boeren elke dag over zich heen kregen."

"Zij hadden zoiets van: we doen alles wat de maatschappij van ons vraagt. We krijgen wet op wet, regel op regel. Dat kost ons allemaal geld. Wij maken de eerste levensbehoeften, wij maken voedsel. En toch worden we neergezet als de grootste vervuilers, als dierenbeulen, als gifspuiters."

Alle tradities afgenomen

De boerenprotesten hadden volgens Van der Plas niet alleen te maken met de onvrede over het landbouwbeleid. Het borrelde al langer op het platteland. "Dorpen die uitgekleed worden, de bibliotheek die sluit, het zwembad gaat dicht, de winkels verdwijnen, geen openbaar vervoer meer."

"Maar ook de levenswijze van mensen op het platteland. Dus carbid schieten, lekker de barbecue aan, een fikkie stoken. Mensen hadden het gevoel dat al hun tradities van ze werden afgenomen." Plaatselijke verboden op open vuur of carbidschieten zijn geregeld in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van gemeenten.

5 jaar geleden werden eerste vlaggen omgedraaid: hoe kijken hoofdrolspelers daarop terug?

Verwant met de boeren

Er was het gevoel dat mensen niet meer de baas waren over hun eigen leven, zegt van der Plas. Dat vond ook steun in de rest van het land. "Omdat mensen het idee hadden: die boeren, die kunnen als gezamenlijke groep in verzet komen, maar ik voel mij daar verwant mee."

"De boeren verwoordden de frustraties van veel mensen in Nederland. Je ziet het ook in buitenwijken van steden. Die mensen werken hard, zijn druk bezig om kinderen een opleiding te geven, om een huis te vinden. En die hebben denk ik hetzelfde idee: Den Haag is er niet voor ons. Den Haag is er alleen voor de elite. Of dat waar is, dat is een tweede, maar dat gevoel leefde wel heel erg."

Overgewaaid vanuit VS

Rechtendocent aan de Rijksuniversiteit Groningen Luuk de Boer doet onderzoek naar 'soevereinen': mensen die uit wantrouwen tegen de overheid weigeren deel te nemen aan de samenleving en verlangen naar absolute vrijheid. Hij woonde ten tijde van de eerste boerenprotesten in de Verenigde Staten en zag dat de maatschappelijke polarisatie in Nederland kwam overwaaien vanuit Amerika.

"Het leek op heel veel manieren een uitvergroting van wat er met Donald Trump bijvoorbeeld in Amerika al in 2016 was gebeurd. Daar was ook een sterke tegenstelling tussen stad en regio, een sterke tegenstelling tussen de elite en de schouders die het land dragen, om het zo maar te zeggen."

Bekijk ook

Stil protest

"En je zag dat die tegenstelling best snel getransporteerd werd naar Nederland en daar in de vorm van boerenprotesten tot uitdrukking kwam." De Boer vertrok naar Nederland en ging aan de universiteit onderzoek doen naar de onvrede. De omgekeerde vlag vond hij een sterk symbool.

"Je zegt niet: 'Ik pak die vlag, ik steek hem in de fik of ik gooi hem in de prullenmand, maar ik keer hem om als een soort van stil protest.' En eigenlijk ook het idee dat er misschien iets aan de machtsverhoudingen in Nederland omgedraaid moet worden. Of dat er iets uit het lood geslagen is en dat er iets niet helemaal goed zit."

Geluid gehoord

De BBB deed in 2021 voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen en behaalde toen 1 zetel. Dat was voor boeren toen niet genoeg om de vlag weer om te draaien. Maar de hoop kwam volgens Van der Plas naar eigen zeggen wel weer terug. "Niet in de zin van: nu is zij er, en gaat alles veranderen. Maar ze hadden wel het idee dat ons geluid nu ook gehoord wordt."

Toch gingen boeren in de jaren daarna nog vaak met hun trekker de snelweg op. Er werd asbest in de brand gestoken en politici werden thuis opgezocht en geïntimideerd. "Bij elke stroming zie je mensen die de randen opzoeken", zegt Van der Plas daarover.

Bekijk ook

'Zonder wrijving geen glans'

"Maar kijk, zonder wrijving geen glans. Ik heb me wel altijd afgezet tegen het thuis bezoeken van bijvoorbeeld een minister. Of acties met een hangende pop aan de weg. Hoe dat ook bedoeld is, dat doe je gewoon niet."

Maar nooit dacht Van der Plas dat met die acties de omgekeerde vlag een slechte naam kreeg. "Want de omgekeerde vlag is en blijft een noodkreet. En individuele acties koppel ik niet aan het feit dat er in heel Nederland omgekeerde vlaggen hangen. Het is niet zo dat al die mensen de boel omver willen schoppen. Die willen gewoon gezien en gehoord worden."

In het DNA verweven

Het verbaasde onderzoeker De Boer dat de omgekeerde vlag zo snel aan kracht won, vooral toen de BBB de eerste grote verkiezingsoverwinning boekte. "Daaruit bleek dat het echt een breedgedragen protest was."

"Dat liet ook goed zien dat het idee van de boer bijna in het Nederlandse DNA verweven is, dus dat daar veel grotere sympathie voor is vanuit Nederland dan bijvoorbeeld in een andere crisis. Maar dat dat tegelijkertijd ook voor heel veel mensen een vehikel werd om een breder gedragen ongenoegen kenbaar te maken aan de overheid."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat je moet weten over het nieuwe 'onduidelijke' pensioenstelsel: 'Geld kan niet zomaar verdwijnen'

Wat je moet weten over het nieuwe 'onduidelijke' pensioenstelsel: 'Geld kan niet zomaar verdwijnen'
ANP
Bron: ANP

De nieuwe pensioenwet vervangt het oude stelsel waarin vaste uitkeringen een beloftes waren. Alles gaat draaien om een 'persoonlijk pensioenvermogen'. Toch roept het nieuwe pensioenstelsel nog steeds veel vragen op in de chat, daar zijn we ingedoken.

Het nieuwe pensioenstelsel betekent dat je pensioen niet meer vaststaat, maar afhankelijk is van hoe de economie het doet. Veel pensioenfondsen wachten nog met de overstap naar het nieuwe systeem, blijkt uit cijfers van DNB en AFM. "Het is belangrijk dat pensioenfondsen zorgvuldig omgaan met deze grote overgang", zegt Ger Jaarsma van de Pensioenfederatie, de koepelorganisatie van bijna alle pensioenfondsen.

Waarom is er onduidelijkheid?

"Ik zit al veertig jaar in het pensioenvak en de nieuwe pensioenwet is de grootste verandering die ik ooit heb meegemaakt", zegt Herman Kappelle, hoogleraar fiscaal pensioenrecht. De wet is volgens hem ingewikkeld, en dat zorgt voor onzekerheid. "Als politici een aangenomen wet opnieuw ter discussie stellen, raken mensen in de war."

Politieke partijen zoals de PVV en de BBB pleitten tijdens de verkiezingen voor een terugkeer naar het oude stelsel. Patrick Fey van vakbond CNV waarschuwt alleen dat dit leidt tot tijdverlies en wantrouwen: "Na tien jaar onderhandelen is de wet aangenomen. Teruggaan betekent een herhaling van zetten en het verliezen van vertrouwen."

Bekijk ook

Het oude stelsel was niet meer houdbaar

Kappelle merkt dat het voor veel mensen onduidelijk is waarom het oude pensioenstelsel moest worden aangepast. Een belangrijk probleem was dat pensioenen jarenlang niet geïndexeerd konden worden, zelfs niet toen de rendementen goed waren. Dit leidde tot veel frustratie onder gepensioneerden.

Fey noemt het oude systeem 'een mooi maar krakkemikkig huis dat niet meer voldeed aan de eisen van deze tijd'. Hoewel het jarenlang succesvol was, had het een grote onderhoudsbeurt nodig. Door strenge regels konden pensioenen niet omhoog en paste het systeem niet meer bij de moderne arbeidsmarkt, waarin mensen vaker van baan wisselen.

'Onzekerheid, maar geen gokspel'

Mensen maken zich zorgen over hun pensioen omdat ze niet precies weten hoeveel ze straks krijgen. "Pensioenfondsen kunnen pas kort voor de overgang vertellen wat het in euro's betekent", legt Fey uit.

Kappelle wijst erop dat goede uitleg essentieel is om de onrust te verminderen. "Het nieuwe systeem brengt meer onzekerheid, maar het is geen gokspel", zegt hij. "Mensen willen weten wat ze kunnen verwachten. Pensioenfondsen sturen daarom brieven met scenario's: wat gebeurt er bij een gunstige, ongunstige of gemiddelde economische situatie? Dat helpt om transparantie te bieden", vult Jaarsma aan.

info

Meeste mensen weten niet wat nieuw pensioenstelsel betekent

Meer dan de helft van de Nederlanders onder de 67 jaar is onvoldoende op de hoogte van de veranderingen in de nieuwe Pensioenwet, dat blijkt uit de 2de pensioenpeiling van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Jongvolwassenen, vrouwen en (v)mbo-opgeleiden zijn minder goed geïnformeerd dan ouderen, mannen en hbo- of wo-opgeleiden. De belangrijkste veranderingen die genoemd worden, zijn de meer individuele pensioenopbouw en de onzekere pensioenuitkeringen. Uit een eerdere peiling van EenVandaag uit 2023 over de nieuwe pensioenwet bleek al dat er veel zorgen zijn over deze veranderingen, vooral onder mensen die dichter bij hun pensioen zitten. Veel mensen maken zich zorgen omdat de hoogte van hun pensioen afhankelijk wordt van de economische situatie, wat voor sommigen voelt als 'gokken met mijn zuurverdiende geld'.

Bekijk ook

Wat verandert er precies?

Maar volgens Jaarsma verandert er in de praktijk voor de gepensioneerden en voor de werkenden weinig. "Wel gaat er onder de motorkap bij pensioenfondsen veel veranderen." Het huidige systeem werkt met één grote collectieve pot waarin alle premies worden gestort. Gepensioneerden hebben op basis daarvan een aanspraak en krijgen hun pensioen betaald uit deze gezamenlijke pot.

"Wat we in het nieuwe systeem gaan doen", vervolgt hij, "is dat iedereen als het ware een eigen pensioenrekening krijgt. In het jaaroverzicht staat hoeveel geld er voor iemands pensioen klaarstaat."

'Geld kan niet zomaar verdwijnen'

'Mijn pensioen gaat verloren bij de nieuwe pensioenwet' is een gerucht dat veel rondgaat. Fey noemt dit onzin. "Er verdwijnt geen geld tijdens de overgang, misverstanden ontstaan omdat mensen geen directe controle over hun pensioen hebben."

"De term 'casinopensioen' maakt mensen ook onnodig bang", zegt Kappelle. Jaarsma voegt toe dat pensioenfondsen streng worden gecontroleerd door toezichthouders zoals De Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten. "Geld kan niet zomaar verdwijnen."

Hoger rendement, maar meer onzekerheid

Het nieuwe systeem biedt kansen op een hoger rendement, legt hoogleraar Kappelle uit. "Omdat er geen buffers meer nodig zijn, kunnen pensioenfondsen risicovoller beleggen, wat op de lange termijn vaak meer oplevert." Maar dat betekent ook dat pensioenen iets lager kunnen uitvallen als het economisch tegenzit, voegt Jaarsma toe.

Het oude stelsel kende buffers om te garanderen dat er altijd genoeg geld beschikbaar was voor uitkeringen, zelfs in slechte tijden. "Maar zelfs dat bleek niet voldoende, in de afgelopen jaren met algemene rentes, hebben sommige pensioenfondsen de uitkeringen daadwerkelijk moeten verlagen. En deze relatieve veiligheid ging ten koste van potentieel rendement. Zekerheid kost nu eenmaal geld", zegt Kappelle.

Bekijk ook

Pensioenfondsen schuiven overstap nieuw stelsel voor zich uit

Het aantal pensioenfondsen dat per 1 januari 2025 overstapt naar het nieuwe pensioenstelsel is fors gedaald, bleek deze maand uit cijfers van DNB en AFM. Volgens Kappelle spelen meerdere factoren een rol bij deze vertraging.

"Politieke onduidelijkheid zorgt ervoor dat diverse fondsen nog even afwachten om te zien wat de definitieve regelgeving zal worden", zegt Kappelle. "Daarnaast speelt een schaarste in IT-capaciteit en adviescapaciteit een grote rol."

Dekkingsgraad

"De dekkingsgraad is ook een belangrijke factor," legt Kappelle uit. "Hoe hoger de dekkingsgraad, hoe makkelijker het invaren. Maar het is zeker niet de enige factor."

De dekkingsgraad geeft aan of een fonds genoeg vermogen heeft om de pensioenen in de toekomst uit te keren. Een hogere dekkingsgraad betekent dat een fonds meer vermogen heeft dan nodig om pensioenen uit te keren, terwijl een lage dekkingsgraad kan betekenen dat een fonds financiële problemen heeft bij het voldoen aan die verplichtingen.

'Je moet zeker weten dat alles op groen staat'

"Maar een pensioenfonds kan ook wachten met overstappen vanwege administratieve uitdagingen, volgens Jaarsma. "Bij veel fondsen moet bijvoorbeeld hun ICT-systeem omgebouwd worden en de gegevens van alle deelnemers in het systeem moeten kloppen."

"Je moet zeker weten dat alles op groen staat, anders loop je het risico dat je fouten maakt. Fondsen die uitstellen, hebben vaak één of twee dingen nog niet goed geregeld, en nemen daarom extra tijd. Je moet het gewoon in één keer goed doen."

Bekijk ook

Een eerlijk systeem voor jong en oud

Een veelgehoorde zorg in onze chat is of jongeren de dupe worden van het nieuwe systeem. "Het kan nooit volledig gegarandeerd worden dat jongeren niet benadeeld worden door de nieuwe pensioenwet, maar de overheid heeft wel waarborgen ingebouwd", zegt Kappelle.

Zo mag er geen vermogen van jongeren worden gebruikt om ouderen uit te keren. "Het moet voor alle deelnemers kloppen." De rekenregels van de overheid moeten voorkomen dat de ene generatie de andere benadeelt volgens Kappelle.

Wat als ik al met pensioen ben?

Voor gepensioneerden verandert er weinig, benadrukt Jaarsma. "Fondsen informeren gepensioneerden over wat ze kunnen verwachten bij verschillende economische scenario's."

Kappelle benadrukt dat het doel vooral bedoelt is om te voorkomen dat pensioenen opnieuw jarenlang niet worden geïndexeerd. "Met het oude systeem konden uitkeringen niet omhoog, zelfs niet met goede rendementen. Dat probleem wordt nu aangepakt."

info

Informatie over de nieuwe pensioenwet

"Samen met de overheid werken pensioenfondsen in verschillende campagnes om verschillende leeftijdsgroepen te bereiken. Kijk op https://www.pensioenduidelijkheid.nl en https://pensioenfondsen.nl of op https://nuietsdoenaanjepensioen.nl bijvoorbeeld. Via die kanalen roepen we altijd op om naar https://www.mijnpensioenoverzicht.nl te gaan", zegt Jaarsma.

'Verantwoordelijkheid ligt bij mensen zelf'

Een grote uitdaging is hoe informatie over de nieuwe wet effectiever kan worden overgebracht. "De informatie is er, maar als mensen het niet lezen of begrijpen, komen we niet verder", zegt Kappelle.

Volgens Jaarsma is het cruciaal om pensioen een normaler gespreksonderwerp te maken, ook bij jongere doelgroepen. "Maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid bij mensen zelf. Ze moeten de stap zetten om te kijken wat er voor hen verandert."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant