AI-chatbot ChatGPT beantwoordt medische vragen online beter en empathischer dan echte dokters. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek. Daar zitten ook voordelen aan, denken Nederlandse artsen.

Confronterend, maar ook positief. Zo denkt huisarts Güven Yildiz uit Den Haag over de uitkomsten van het onderzoek. Als een chatbot inhoudelijk sterker is en ook nog eens empathischer overkomt dan een echte dokter, zou die de huisarts misschien wel veel werk uit handen kunnen nemen, denkt Yildiz.

'Het zal wel meevallen'

De Haagse huisarts herkent zich in bepaalde uitkomsten van het Amerikaanse onderzoek. Zoals het voorbeeld van iemand die een chemisch middel in het oog heeft gekregen en door ChatGPT uitvoerig aan de hand wordt genomen, terwijl de arts al vrij snel zegt dat het wel mee zal vallen.

"Die patiënt wil gerustgesteld worden, wil goede informatie. Die heb je als je druk bent niet altijd paraat. Vaak denk je: het komt wel goed. Of mensen zeggen: 'Ik heb bloedarmoede en ben misschien heel erg ziek', terwijl ik aan de bloeduitslagen zie dat het meevalt. Dan kun je een antwoord geven dat voor de mensen toch niet voldoende is. ChatGPT kan een uitgebreider verhaal vertellen dat mensen meer geruststelt."

info

Het Amerikaanse tijdschrift Jama Internal Medicine publiceerde eind april een artikel met de resultaten van een online 'strijd' tussen artsen en ChatGPT. Vragen van een medisch forum, zoals 'ik heb een chemische stof in mijn oog gekregen, kan dat kwaad?' werden online zowel door artsen als door chatbots beantwoord. Een panel van medisch geschoolde mensen bekeken de antwoorden en gaf een oordeel over de kwaliteit ervan. De antwoorden van ChatGPT werden beter en empathischer gevonden dan die van de echte artsen.

Andere rol voor artsen

Gezondheidsjurist Corrette Ploem onderzoekt als bijzonder hoogleraar de toekomst van de arts in een tijd dat nieuwe technologieën zich snel ontwikkelen. Op 12 mei spreekt zij haar oratie uit. Artsenfederatie KNMG maakte Ploems leerstoel mogelijk, omdat de positie van artsen de komende jaren zal veranderen, zo is de verwachting.

"Ze voelen aan dat nieuwe technologie, met name e-health, kunstmatige intelligentie en communicatietechnologieën artsen een iets andere rol zullen geven. De vraag is aan welke spelregels ze zich moeten houden."

Huisartsen ontlasten

Ploem is net als huisarts Yildiz grotendeels optimistisch over de resultaten van het Amerikaanse onderzoek. "Dat ChatGPT kwalitatief goed en ook nog eens empathisch kan antwoorden op online vragen over medische zaken, kun je als een positieve ontwikkeling zien."

Potentieel kan het de arts namelijk ontlasten, vertelt ze. "Vooral huisartsen kunnen met hulp van een chatbot een deel van hun patiënten helpen, daar moeten we niet voor weglopen." Tijdsdruk is immers een groot probleem: "Artsen staan onder grote tijdsdruk en moeten duizend dingen doen. Dan is het wel begrijpelijk dat het beantwoorden van bepaalde vragen niet altijd met dezelfde aandacht kan gebeuren."

Arts altijd eindverantwoordelijk

Maar als het zover komt dat artsen een chatbot gaan gebruiken om patiënten te helpen, zijn er een aantal dingen waar goed over nagedacht moet worden. Want als ChatGPT een fout maakt, waar ligt dan de verantwoordelijkheid? Over dit soort vragen denkt Ploem de komende jaren na. "Als arts heb je een eindverantwoordelijkheid voor de behandeling, dat blijft zo."

Dat betekent dat je heel goed moet weten waar een chatbot wel en niet voor ingezet kan worden. In de geneeskunde is het zo dat een arts en een patiënt altijd gezamenlijk tot een beslissing komen over een behandeling. Dat heet 'informed consent'. "Het is heel belangrijk om te beseffen dat daar contact en interactie voor nodig is. Dat kan een chatbot niet overnemen." Volgens Ploem moet menselijk contact sowieso altijd mogelijk zijn als de patiënt daar behoefte aan heeft.

Dokter nooit overbodig

Als een chatbot aardiger gevonden wordt dan de dokter en ook nog helder en volgens de medische standaard kan antwoorden, is de arts dan nog wel nodig? Volgens Ploem is het antwoord daarop heel duidelijk 'ja'. "Ik denk dat dit ook een psychologisch vraagstuk is. Een goede dokter kan een patiënt helpen om de eigen ziekte op koers te houden."

"Een algoritme denkt bijvoorbeeld altijd: nog een chemo is meer voordeel dan nadeel. Maar dat kun je niet zo stellen. Je hebt iemand nodig van vlees en bloed. Iemand die empathie kan uitstralen en je naar de kern van het probleem kan brengen. Dat kan eigenlijk alleen een arts die daarvoor is opgeleid."

Hoe bereiden artsen zich voor op de komst van AI in de zorg?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.