Angst voor terugval in crimineel gedrag door bezuiniging op forensische zorg

Instellingen die gewelddadige ex-gedetineerden behandelen, vrezen nieuwe slachtoffers door tariefverlagingen van het ministerie van Justitie. "Het kost de samenleving ook veel geld als ze opnieuw behandeld of vastgezet moeten worden."

Dat zegt hoofdbehandelaar Larissa Hoogsteder bij De Waag. Ze maakt zich grote zorgen over de tariefverlaging die op 1 januari ingaat. De Waag gaat er 7 procent op achteruit. "Daar kunnen we het niet mee doen. We moeten bezuinigen en daarmee is de kwaliteit van de behandelingen in het geding."

Opnieuw de fout in

De Waag behandelt duizenden cliënten per jaar. Sommige behandelingen zijn vrijwillig. Maar een groot deel is opgelegd door de strafrechter en is onderdeel van de voorwaarden die gesteld zijn aan iemands vrijlating. "Opsluiten alleen is niet voldoende. We weten uit onderzoek dat behandeling helpt om delictgedrag te stoppen of verminderen. Daarom is het zo belangrijk dat we voldoende geld hebben om te kunnen blijven doen wat we doen."

Het gaat om mensen die behandeld moeten worden omdat ze anders opnieuw de fout in gaan en slachtoffers maken. Dan kan het gaat om geweldsdelicten, mishandeling, doodslag, moord of om zedendelicten, legt Hoogsteder uit. "Wij proberen dat gedrag te behandelen."

Kort geding

De Waag is niet de enige GGZ-instelling die zich verzet, de lijst wordt steeds groter. Gezamenlijk spanden ze een kort geding aan tegen de Staat.

"De risico's zijn dat er steeds meer mensen toch weer recidiveren en slachtoffers maken en vervolgens weer gevangengezet moeten worden", vertelt Hoogsteder. "Het kost de samenleving ook veel geld als ze opnieuw behandeld of opnieuw vastgezet moeten worden."

Zorgvuldigheid onder druk

Volgens Hoogsteder kunnen ze met de tarieven minder hoogopgeleid en minder ervaren personeel aantrekken. Omdat de cliënten vrij rondlopen, is het belangrijk dat behandelaars zien hoe het met ze gaat. "Wij moeten altijd alert blijven of er signalen zijn op onveilig gedrag", zegt Hoogsteder. "Ook dat kan mogelijk minder als we minder geld hebben. De zorgvuldigheid kan onder druk komen te staan. "Dan heb je kans dat er meer fouten gemaakt worden. Dat je dingen over het hoofd ziet en er dingen mis gaan, waar mensen in de samenleving slachtoffer van kunnen worden."

"Met de tarieven van Dekker kunnen we niet garanderen dat we goede zorg leveren met oog voor gevaarlijk gedrag van cliënten en kunnen we een deel van het delictgedrag voorkomen", vertelt ze. "Maar je vraagt ook meer van behandelaren. De kans dat ze afbranden is groter, er is minder goede zorg en dat gaat weerslag hebben op de kwaliteit maar ook op of wij ons staande kunnen houden."

'De grens is bereikt'

Volgens Hoogsteder wordt er al jaren bezuinigd op de forensische zorg. Er wordt al efficiënter gewerkt en er worden al meer mensen behandeld. "Daar is de grens al bereikt", vertelt ze. "Het voelt voor ons als onrecht." Een ander gevolg is dat er minder geld is om personeel te ondersteunen. Terwijl de cliënten waarmee gewerkt wordt, gevaarlijk en manipulatief kunnen zijn.

Mogelijk zal er ook minder geld beschikbaar zijn om met twee behandelaars een cliënt thuis te bezoeken. In hun eentje zijn ze minder scherp op signalen dat iemand gewelddadig kan worden. "Als je alleen moet, dan kan het uit de hand lopen", zegt ze. Behandelaars lopen het risico in elkaar geslagen te worden, of erger dan dat. "Het wordt minder zorgvuldig."

Niet rondkomen

De laatste jaren heeft er een verschuiving plaatsgevonden van gesloten zorg, naar zorg op locatie. Een wens vanuit de politiek. Maar het zorgt er ook voor dat er meer cliënten zijn met een hoog-risico-profiel. "Dus veel meer kans op nogmaals delictgedrag."

De Waag zal verlies gaan draaien, vreest Hoogsteder. "Hiervoor was het al heel moeilijk om ermee rond te komen. Maar met de tarieven van nu gaat het niet lukken." Een uiterste consequentie is dat de instelling failliet gaat. "Als dit zo doorgaat, dan kunnen wij omvallen."