radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Als er een tekort aan bedden op de intensive care komt: 'Dan moet je keuzes maken'

Als er een tekort aan bedden op de intensive care komt: 'Dan moet je keuzes maken'
Intensive care
Bron: ANP

Het is een scenario waar niemand over wil nadenken: de ziekenhuizen kunnen het aantal corona-patiënten niet meer aan. Hoe verdeel je dan de beschikbare bedden?

'Walgelijk' was nog één van de meest vriendelijke reacties die rechtsfilosoof Marcel Verweij de afgelopen dagen ontving. Aanleiding: een opinieartikel in de Volkskrant dat hij met collega Roland Pierik schreef. Met als kop: 'Geef jong en fit voorrang op de intensive care'.

Verweij en Pierik vonden het hoog tijd voor een discussie over het doemscenario waar het liefst niemand over wil nadenken: wat als het aantal Corona-patiënten zo hard stijgt dat de Nederlandse ziekenhuizen het niet meer aan kunnen? Wie krijgt dan een intensive care-bed, en welke patiënt komt in aanmerking voor beademing?

Verweij: "Mensen worden bang van ons verhaal. Ze zeggen: jullie zetten ouderen buitenspel, zijn niet solidair'. En: 'Wij hebben toch ook recht op leven?'. Ik begrijp die reacties. maar het punt is: we komen mogelijk in een situatie dat niet iedereen het redt. En dan moet je keuzes maken."

Lees ook

Behandeling stoppen

Verweij pleit voor een maatschappelijke discussie, "nu er nog tijd is". "Het is belangrijk dat het beleid duidelijk en transparant is. Het kan zorgen voor draagvlak, waardoor ook de artsen die mogelijk moeilijke keuzes moeten maken zich gesteund voelen."

De Nederlandse Vereniging van Intensive Care (NVIC) heeft zelf inmiddels een Draaiboek Pandemie opgesteld, waarin ook wordt beschreven wat er gebeurt wanneer 'code rood' overgaat in 'code zwart'. In dat geval zal gelden: patiënten met de grootste overlevingskans door opname op de IC krijgen voorrang.

Zoveel mogelijk mensen helpen

Belangrijk uitgangspunt is, zo beschrijft het draaiboek, "om goed te doen voor zo veel mogelijk patiënten". "Het kan voorkomen dat sommige patiënten te veel intensive care-zorg nodig hebben. Het kan dan gebeuren dat verdere behandeling op de IC gestopt zou moeten worden om de behandeling van veel meer andere patiënten mogelijk te maken."

Verweij is blij met het draaiboek, maar hij pleit voor nog meer openheid over het beleid. "Zo'n besluit: iemand van de beademing halen ten gunste van iemand anders is natuurlijk afschuwelijk. Maar het is wel belangrijk dat het beleid duidelijk en transparant is, ook voor de bevolking. In een crisissituatie wil je zoveel mogelijk mensen helpen. Het zou al belangrijk zijn als we ook in de maatschappij overeenstemming bereiken over dat principe."

info

Piek wordt eind mei verwacht

Voorzitter Diederik Gommers van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) waarschuwde de Tweede Kamer vandaag dat artsen zich nog steeds zorgen maken over een tekort aan bedden of beademingsapparatuur. "Nu liggen er ongeveer 600 patiënten op de IC's in de ziekenhuizen, volgende week zijn dat er waarschijnlijk 1600, waarvan 1100 coronapatiënten. Die bedden zijn er nu niet." Gommers verwacht de piek van het aantal IC-opnames eind mei. Dan zullen er 2200 bedden nodig zijn. Ziekenhuizen werken in de tussentijd hard aan uitbreiding van de capaciteit.

Leeftijd

Behalve het optimaal benutten van de zorgcapaciteit noemt Verweij rechtvaardigheid een belangrijk uitgangspunt bij triage (medische selectie). Ook een discussie over leeftijdsgrenzen hoort daar in zijn ogen bij. "Je zou rechtvaardigheid kunnen uitdrukken in verlies van levensjaren. En dan kan je zeggen: jongeren hebben meer te verliezen dan ouderen. Zij hebben nog niet de kansen en mogelijkheden gehad in het leven die ouderen hebben gehad."

Hans van der Spoel, plaatsvervangend afdelingshoofd van de Intensive Care van het Amsterdam UMC houdt er rekening mee dat de IC's in Nederland "vol tot overvol" komen te liggen. Maar anders dan in Italië, waar de artsen de toestroom van patiënten niet meer konden bijbenen, wordt er in Nederland al aan de voorkant strenger geselecteerd wie überhaupt wordt doorverwezen naar het ziekenhuis.

Van der Spoel: "In Nederland denken huisartsen en verpleeghuisartsen heel goed na wie ze naar het ziekenhuis sturen, welke patiënten met welke aandoeningen. Daarbij houden ze rekening met aanwezige ziektes, leeftijd, en hoe kwetsbaar iemand is."

Bekijk hier de TV-reportage

Loten

Voor artsen is iemands leeftijd nooit een doorslaggevend criterium, benadrukt hij. Het leidende principe voor opname op de IC is iemands kans op herstel. Maar ook dan kunnen artsen, bij een code zwart, gedwongen worden tot keuzes. "Als iemand grote kans heeft dat het niet goed afloopt, kan je op gegeven moment moeten beslissen dat je dat bed vrijmaakt voor iemand die meer kans heeft", erkent Van der Spoel.

Zelfs loten zou tot de mogelijkheden behoren, wanneer niet te bepalen is welke patiënt de beste vooruitzichten heeft. "Dat is uiteindelijk de ultieme mogelijkheid. Als je nog één plek kunt maken en er zijn twee patiënten met een gelijkwaardige kans op herstel, dan zul je moeten loten. Of moeten zeggen: wie het eerst komt, wie het eerst maalt."

Hoewel hij "er in zijn achterhoofd rekening mee houdt" dat het zover komt, heeft Van der Spoel nog steeds goede hoop "dat we er onderuit kunnen komen". We kunnen nog fors opschalen. 1600 bedden moet haalbaar zijn, en misschien wel meer."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen
Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant