tv LIVE
meer NPO start

Alarmerend rapport misbruik in de sport

Luisteren

Het aantal gevallen van seksuele intimidatie en misbruik in de sportwereld is alarmerend. Twaalf procent van de sporters heeft al als kind een of meerdere ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag meegemaakt. Vier procent geeft aan ernstige vormen van seksueel misbruik te hebben meegemaakt: aanranding en verkrachting. EenVandaag deed in juli zelf onderzoek. Vandaag presenteert NOC/NSF haar rapport over seksuele intimidatie in de sport. Hierin staan ook de cijfers van een eigen onderzoek van EenVandaag uit juli 2017.

Volgens Klaas de Vries, voorzitter van de commissie seksuele intimidatie en misbruik in de sport, gaat het in werkelijkheid om veel meer mensen. Maar door schaamte, en de pijn die gepaard gaat met het (her)vertellen van de nare ervaring, zien veel mensen af van aangifte en verzwijgen het liever.

Naar aanleiding van verontrustende berichten over seksueel geweld in de sportwereld besloot de overkoepelende sportvereniging NOC/NSF maart 2017 een onderzoek in te stellen. Dat is inmiddels gedaan onder leiding van Klaas de Vries. Het rapport verscheen dinsdag 12 december 2017 en is volledig te lezen op de site www.simonderzoek.nl  EenVandaag deed in juli zelf onderzoek onder amateursporters. Meer dan 600 mensen vertelden ons over hun ervaringen met seksuele intimidatie in de sport. Lees hier over het onderzoek van EenVandaag en de ervaringen van honderden amateursporters. NOC/NSF nam de resultaten van het EenVandaag onderzoek op in haar rapportage. 

Hoe de bal ging rollen

De aanzet tot het onderzoek werd eigenlijk 16 november 2016 gegeven. Op die datum verscheen een bericht in de Engelse krant The Guardian over het misbruik van oud-voetballer Andy Woodward. Hij vertelde dat hij in de jaren tachtig van de vorige eeuw als jeugdspeler seksueel misbruikt was. Oud-wielrenster Marijn de Vries las het verhaal en schreef in november dat jaar in Trouw over de manier waarop zij seksueel was geïntimideerd. Zo ging de bal rollen. Meer oud-sportmensen kwamen naar buiten met hun ervaringen over seksuele intimidatie en misbruik.

'Topsporters verhoogde kans op kwetsbaarheid'

Uit het onderzoek blijkt dat de daders doorgaans de leuke, populaire teamgenoten zijn met wie je elke zaterdag op het speelveld staat. Het begint vaak met seksueel getinte opmerkingen, het geven van ongewenste kusjes en kan compleet uit de hand lopen met een aanranding of verkrachting. Het druist in tegen de wereld die sportverenigingen hun sporters, vrijwilligers en bezoekers willen bieden, namelijk een veilige en vertrouwde omgeving om je hobby uit te oefenen.

Een bijzondere groep die een verhoogde kans loopt op kwetsbaarheid is de groep van de topsporters, zo blijkt uit het onderzoek. Topsporters zijn bijna dag en nacht met hun sport bezig. Daardoor ontbreekt hen vaak de tijd om normale sociale relaties op te bouwen, en sporten deze mensen veelal ook niet meer in verenigingsverband. De intensieve relatie met hun begeleider kan zich,  in een ongewenste richting ontwikkelen.  

'Maatregelen en sancties te mild'

De Onderzoekscommissie stelt dat net als in het onderwijs het melden van seksuele intimidatie en misbruik verplicht moet worden gesteld. Tot nu toe leiden meldingen bij verenigingen slechts ten dele tot effectieve stappen. Maatregelen en sancties in clubverband opgelegd zijn te mild, en van aangifte doen bij de politie is bijna nooit sprake. Dat moet dus echt anders, zo stelt de commissie. Maar dat niet alleen, de aandacht voor preventie is cruciaal, het aantal vertrouwenspersonen in verenigingen moet worden uitgebreid, de stap naar een van hen moet heel gemakkelijk zijn, en de aandacht van gemeenten moet vergroot worden. Een gemeente moet niet alleen langer zorgen voor louter de accomodaties, maar ook maatschappelijk er veel meer betrokken worden. De commissie spreekt overigens de hoop uit dat door de hashtag MeToo mensen die slachtoffer zijn geweest sneller naar buiten treden. Het verhaal moet immers verteld worden om herhaling te voorkomen. Doorbreek het zwijgen.

Onderzoek EenVandaag

Bekijk hieronder de uitzending over het onderzoek dat EenVandaag in juli dit jaar deed omtrent misbruik in de sport.

Gijs Rademaker presenteert de uitslagen van het onderzoek van EenVandaag

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Zijn vader was kampbewaker, haar opa werd gedeporteerd: 'Alleen op onze trouwdag kwamen onze ouders samen'

Zijn vader was kampbewaker, haar opa werd gedeporteerd: 'Alleen op onze trouwdag kwamen onze ouders samen'
Rinke en Martine gebruiken hun familiegeschiedenissen uit de oorlog om het gesprek aan te gaan
Bron: EenVandaag

Rinke en Martine zijn al 40 jaar samen. Ze delen niet alleen een leven, maar ook een beladen familiegeschiedenis. Zijn vader was een nazi, haar opa stierf in concentratiekamp Neuengamme. Nu gaan ze met scholieren in gesprek over de oorlog.

Martine's opa, Martinus Letterie, werd op 25 januari 1942 vermoord in concentratiekamp Neuengamme. "Hij werd 33 jaar", vertelt zijn kleindochter.

Uit huis gehaald

"Mijn vader weet nog heel goed dat op 25 juni 1941, om 6:15 uur in de ochtend, zijn vader uit huis werd gehaald. Mijn oma en mijn vader waren er kapot van. Ze waren dol op elkaar", vertelt Martine.

"Mijn opa moet zich al langer zorgen hebben gemaakt, want tijdens een fietstochtje met mijn vader had hij gezegd: 'Als er ooit iets met mij gebeurt, dan moet jij voor je moeder zorgen."

Schrijven over Westerbork

Haar familiegeschiedenis zette Martine ertoe aan om kinderboeken over de oorlog te gaan schrijven. In Kamp Westerbork staan luisterpalen met fragmenten uit haar boeken. Ze gaan over kinderen die gevangen zaten in Kamp Westerbork en daarvandaan werden gedeporteerd naar de vernietigingskampen.

"Ik zie daar zeker een link met mijn opa", vertelt ze. "Ik heb toch heel erg het gevoel dat ik daarom die drive heb om deze verhalen te vertellen. En nu ik er eenmaal mee begonnen ben, kan ik eigenlijk ook niet meer ophouden."

Bekijk ook

Vader bij de SS

En dan is er Rinke, Martines partner. Hij worstelde jarenlang met het verleden van zijn vader, die behalve bewaker in Kamp Westerbork ook lid was van de NSB en zich vrijwillig bij de SS had aangemeld.

"Eigenlijk is mijn bestaan misplaatst", vindt Rinke. "Het is heel erg dat mijn vader nog kinderen heeft kunnen krijgen. Iemand die het leven en de toekomst van anderen heeft ontnomen."

'Ineens begon hij over een executie'

Bij Rinke thuis werd er niet over de oorlog gesproken, maar op zijn dertiende nam zijn vader hem mee naar Kamp Westerbork. "We lopen daar wat rond en opeens vertelt hij me over een executie die hij hier had bijgewoond."

"Maar het was een executie die niet veel voorstelde, zei hij. Wat belangrijker was in het verhaal, zo vond mijn vader, was dat de collega's worst en wijn hadden meegenomen. Dat was toch wel heel bijzonder, want het was een moeilijke tijd en voedsel was schaars. En je kon bijna niet meer aan goede worst en wijn komen."

Aan niemand doorvertellen

Rinke werd stil van het verhaal, vertelt hij. "Vooral de nonchalance waarmee mijn vader voorbij ging aan die executie heeft er bij mij diep ingehakt." Op de terugweg vertelde zijn vader hem dat hij het verhaal aan niemand mocht doorvertellen.

"'Als mensen dit weten, pakken ze jou, mij, ons gezin', zei hij tegen mij. Ik denk dat hij toen besefte dat hij te veel had gezegd. En hij kreeg daarin wel gelijk."

Doodsbedreigingen

Toen Rinke eind jaren 90 openlijk over het oorlogsverleden van zijn vader begon te praten, kwamen daar heftige reacties op, herinnert hij zich. Tot doodsbedreigingen aan toe. "En ook dit jaar heb ik weer een bedreiging gehad vanwege mijn afkomst. Iemand die vond dat ik moest boeten, omdat mijn familie zijn familie schade had berokkend."

Ondanks deze last bouwde Rinke een leven op voor zichzelf. Hij nam afstand van zijn ouders en van het gedachtegoed van zijn vader. In 1984 ontmoet hij Martine. Ze krijgen drie kinderen, en inmiddels hebben ze ook kleinkinderen.

'Niet beoordelen op daden van ouders'

"We hadden allebei de openheid om naar elkaars verhaal te luisteren. Zonder meteen je eigen verhaal daarmee te verbinden", vertelt Rinke. "Wij vinden het heel vanzelfsprekend dat je kinderen niet moet beoordelen op de daden van hun ouders."

Maar hun ouders hadden moeite met hun relatie. "Onze trouwdag is het enige moment geweest dat onze ouders samen in één ruimte hebben gezeten", vertelt Martine. "Als er een verjaardag werd gevierd van een van de kinderen, dan kwam het ene stel grootouders in de ochtend en het andere 's middags. Mijn vader kon het gewoon niet, samen met Rinkes vader in één ruimte zitten."

Bekijk ook

Daders in beeld

Op initiatief van Kamp Westerbork vertelden Rinke en Martine in 2012 voor het eerst samen hun verhaal over de slachtoffers en daders in de oorlog. "We hebben het na de oorlog met elkaar eerst veel over het verzet gehad", zegt Rinke.

"Daarna kwam er veel aandacht voor de slachtoffers. En nu komen de klootzakken meer in beeld, de daders. Mijn vader was er één van, maar niet de enige."

Heleboel 'foute' Nederlanders

Tijdens een gastles op het Dockinga College in Dokkum vraagt Rinke aan de vmbo-scholieren hoeveel Nederlanders er volgens hen in de oorlog samenwerkten met de Duitse bezetter. "5.000?" vraagt een leerling. Een ander denkt 10.000. De klas is zichtbaar onder de indruk als Rinke het echte aantal noemt.

"425.000. Als je alle dossiers in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) bij elkaar optelt van mensen die na de Tweede Wereldoorlog werden verdacht van collaboratie met de Duitse bezetter. Dat is iets wat nog niet zo bekend is. Maar het waren er een heleboel."

Bekijk ook

Geen spijt

Dan vraagt een scholier aan Rinke: "Wat is het ergste wat jullie familie heeft meegemaakt?" "Ik vond het heel erg dat ik mijn vader heb leren kennen zoals hij was, en dat ik heb ontdekt wat hij heeft gedaan", antwoordt Rinke.

"En vooral: dat hij daar geen spijt van heeft gehad." En op de vraag of zijn vader dacht dat hij het goede deed, antwoordt Rinke: "Ik denk dat hij vooral altijd aan zichzelf dacht. En wat iets hem zelf kon opleveren. De gevolgen voor andere mensen interesseerden hem niet."

Blijven vertellen

Zowel Rinke als Martine vinden het belangrijk dat we ons verdiepen in het feit dat er mensen zijn die zo in elkaar zitten. "En we moeten ons tegen dit soort mensen beschermen."

Martine: "Wij weten vanuit verschillende achtergronden hoe belangrijk dat is. En juist nu, met de opkomst van rechts-extremisme in Europa en de ontwikkelingen in Amerika, zie je hoe snel die bescherming kan verdwijnen. En dat is waarom wij hier nu staan en waarom wij dit doen. Wij worden nu nog beschermd door de rechtsstaat, door de wetten die er zijn. Maar in ons verhaal zie je wat er gebeurt als die bescherming wegvalt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe een zonnige dag in Scheveningen uitliep tot gewelddadige rellen onder honderden jongeren: 'Het wordt elk jaar erger'

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant