Overal in Nederland zijn straten naar haar vernoemd, maar wie kent Esther de Boer-Van Rijk (1853-1937) nou nog? Dat was in de eerste decennia van de twintigste eeuw wel anders. De tentoonstelling ‘Hollands populairste actrice’ in het Joods Historisch Museum staat stil bij het leven en werk van de eerste écht grote steractrice van Nederland. 

Ze had zelfs haar eigen ‘merchandising’ had: het Esther-sigaartje. Maar een diva was Esther de Boer-Van Rijk allerminst. Iedereen kende haar als Kniertje uit ‘Op Hoop van Zegen’, Herman Heijermans’ toneelstuk over een arme vissersvrouw die haar zonen aan de zee verliest.

Van de Boer-Van Rijk werd gezegd dat ze zo geloofwaardig speelde dat men vergat dat ze aan het acteren was. Bekend was ook dat ze tussen de bedrijven door in de coulissen gezellig zat te breien. Met Esther-wol natuurlijk!

Dat ‘gewone Rotterdamse vrouwtje’ van arme joodse komaf maakte ook furore in de Hollandsche Schouwburg met haar eigen stukken, voor grotendeels joods publiek. Ze heeft niet mee hoeven maken hoe haar ‘huistheater’ deportatieplaats van Amsterdamse joden werd.

Ook haar dochter, schoon-, kleinzoon en achterkleinkinderen zijn vanuit dit theater vervoerd naar vernietigingskampen Sobibor en Auschwitz en daar omgebracht.

EenVandaag spreekt met auteur Joosje Lakmaker, van wie dezer dagen de biografie Esther de Boer-Van Rijk verschijnt, en curator Sara Tas van het Joods Historisch Museum. Ook spreken we met actrice Marisa van Eyle die in 2009 de rol van Kniertje bij toneelgezelschap Het Toneel Speelt gestalte gaf.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.