Een op de vier verkeersdoden valt op provinciale of rijks-N-wegen. Het kabinet wil de verkeersveiligheid aanpakken, maar trekt er te weinig geld voor uit, vinden belangenorganisaties. "Het betaalt zich terug met levens."

Het is een ambitieuze doelstelling: in 2050 moet het aantal verkeersdoden naar nul en in 2030 alvast gehalveerd. Maar de cijfers zijn reden tot zorg. Want nog altijd vallen er jaarlijks tussen de 610 en 670 doden in het verkeer. Een kwart van hen komt om op een N-weg. "Als je dat afzet tegen de rest is dat ontzettend veel."

Veel menselijk leed

Waar snelwegen druk en vol zijn, gaat een substantieel kleiner deel van het verkeer gaat over provinciale en soms ook rijks - N-wegen, legt verkeerskundige Fieke van Schaik van de ANWB uit. "Toch gebeuren er meer ongelukken op. Dat is heel zorgelijk".

"Je kunt je wel voorstellen dat daar veel menselijk leed achter zit". Op de N-wegen mag je 80 of 100 kilometer per uur rijden. Veel verkeer kruist elkaar er: auto's, fietsers, vrachtverkeer of tractors.

Bron: EenVandaag

Onveilige infrastructuur

Het gevaar is grotendeels te wijten aan de inrichting, zegt Van Schaik. "N-wegen hebben vaak vaak een wat onveilige infrastructuur", legt ze uit. "Het kan zijn dat er geen middenbermscheiding is, geen vangrail of te kleine opritten".

Een foutje kan al snel fataal zijn. "Als je een verkeerde beweging maakt, kun je al op de verkeerde weghelft raken", vertelt ze. "Als twee auto's frontaal op elkaar botsen, leidt dat snel tot een dodelijke afloop." Ook is de berm vaak niet veilig, er staan bijvoorbeeld obstakels zoals bomen.

'Onvergeeflijke' N36

De Hengelose Marloes Rebel weet hoe gevaarlijk N-wegen zijn. De Twentse verloor haar moeder in 2014 na een ongeluk met dodelijke afloop op de N36 en onlangs haar goede vriend. De N36, in beheer van het Rijk, wordt in de omgeving 'dodenweg' genoemd.

Er zijn inmiddels aanpassingen aan de 36 kilometer-tellende N-weg gedaan, maar een middengeleider is er niet. Rebel wil dat die er komt. "Om de verleiding weg te halen om in te halen", zegt ze.

10 doden in 6 jaar

In de periode 2015- 2020 vielen er op de N36 bij ongelukken 10 doden, 8 gewonden met ernstig letsel en 571 ongelukken met alleen materiële schade. Afgezet tegen andere rijks-N-wegen vallen er veel meer slachtoffers op de N36, blijkt uit cijfers van het ministerie van Infrastructuur.

"Wat aan de N36 opvalt, is dat er niet zo'n middenbermscheiding is. Dat is al een heel gevaarlijke situatie. Dat zou daar veel oplossen", zegt verkeerskundige Van Schaik. De provincie Overijssel stuurde onlangs weer een brief om het Rijk te vragen snel met fysieke aanpassingen te komen.

Campagne Rijkswaterstaat

Minister Harbers van Infrastructuur laat weten dat de komende tijd gewerkt gaat worden aan veiligere bermen en uitwijkruimte op de N36. Volgens hem hangt de verkeersveiligheid op de N36 samen met gedrag. "De weg en het verkeer vragen veel aandacht van de weggebruikers zelf"

Rijkswaterstaat is er daarom een campagne gestart. "In de gedragsaanpak wordt ook intensief samen met de politie opgetrokken", laat Harbers weten. Verkeerskundige Van Schaik noemt een campagne goed, maar vooral een 'sluitpost' van te nemen maatregelen.

'Terugbetalen met levens'

Het begint met infrastructuur, zegt ze. "Al is het logisch is dat je je veilig gaat gedragen en dan is zo'n gedragscampagne een mooie extra." Ze pleit vooral voor meer investeringen. De 200 miljoen die het Rijk heeft uitgetrokken voor de veiligheid van Rijks- N-wegen noemt ze een 'goede eerste stap'. "Maar tegelijkertijd als je kijkt wat er nodig is, dan is het een druppel op de gloeiende plaat."

Alleen al middengeleider op de N36 bijvoorbeeld, kost ongeveer 90 miljoen. Toch is het belangrijk om er meer in te investeren. "Omdat je direct het verschil ziet. In plaats van tegen een boom, rijd je dan tegen een vangrail. Dan is de kans dat je met blikschade wegkomt groter. Dat is een grote investering. Maar dat betaalt zich terug met levens".

Harbers: voor de zomer een besluit over N36

Harbers sluit nieuwe investeringen niet uit laat hij aan EenVandaag weten. "Naar aanleiding van de oproep van de gedeputeerde, om tot fysieke maatregelen zoals verbreding en scheiding van rijbanen, over te gaan, geeft hij aan dat fysieke rijrichtingscheiding een oplossing kan bieden", zegt een woordvoerder.

"Daarbij is benoemd dat dit wel een complexe en kostbare maatregel is", laat men weten. "Of en wanneer deze maatregel uitgevoerd zal worden op (een deel van) de N36 kan hij momenteel nog niet kan toezeggen, maar zal hier naar verwachting voor de zomer een besluit over nemen." De minister wil binnenkort de N36 bezoeken.

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.